Лингвофорум

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 10:22
1) Эш эшләгән интекмәс, эшләмәгән көн күрмәс. - Сделавший дело не будет страдать, не сделавший умрёт.

Хм, в тм выражение "гүн гөрмек" означает "быть, существовать как-то, не бедствовать". Наверное, у вас так же. То есть это не совсем "умереть", а больше "бедствовать, жить впроголодь".

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 10:22
Где нужно употреблть озын, где озак?

озын - расстояние
озак - промежуток времени

У меня жизнь больше со временем ассоциируется, чем с пройденным расстоянием.
Сижу сиднем, татарский изучаю. Помогите в трудную минуту 

47. Аерымланган сыйфат фигыльләргә игътибар итеп, җөмләләрне тәрҗемә итегез.
1) Старик, уставший от долгой дороги, сел отдохнуть. - Озак юлдан арган карт ял итәргә утырды.

2) Мне на помощь прибежали соседи, живущие недалеко от нашего дома. - Йортыбыз янына яшегән күршеләр миңа ярдәмгә йөгереп килделәр.

3) Больному рассказали о современной больнице, построенной недавно на окраине города. - Шәһәр читенде күптән түгел генә төзелгән хастаханә турында авыруга сөйләп бирделәр.

4) Мальчик, упавший в глубокую яму, оказывается, приехал в гости к соседке. - Тирән чокырга егылган малай күрше хатынга кунакка килде икән.

5) Туристы медленно поднимались в гору по узкой тропе, заросшей травой. - Үлән баскан (үлән белән капланган) тар сукмактан туристлар әкрән тауга менделәр.

6) Девочка, испугавшаяся гуся, была, наверное, городской. - Каздан курыккан кыз, мөгаен, шәһәрдә торгандыр.

У меня каждая минута - трудная 

48. Иярчен аергыч җөмләләрне тәрҗемә итегез.
1) Я до сих пор помню песни, которые в детстве мне пела мама. - Хәзергә хәтле әнием бала чагымда җырлаган җырларны истә тотам.
2) Наш класс собирает материал об известных людях, которые родились в нашем городе. - Сыйныфыбыз шәһәребездә туган танылган кешеләр турында материалны җыя. 
3) Избушка, которая стояла на краю леса, сгорела в прошлом году. - Урман читендә торган агач йорт үткән елда янып бетте.
4) Здание, в которое переехал детский дом, находится в красивом месте. - Балалар йорты күченгән (күчеп киткән) бинага матур җирдә урнашкан.
5) Школа, из которой я ушел, была далеко от дома. - Мин киткән мәктәптән өемнән ерак иде.
6) Задача, которую я не мог долго решить, оказалась очень простой. - Мин озак чишә алмаган мәсьәлә бик гади булып чыкты.
7) Нас пригласили в комнату, которая была приготовлена специально для гостей. - Безне кунаклар өчен махсус рәвештә әзерләгән бүлмәгә чакырдылар.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 12:27
1) Я до сих пор помню песни, которые в детстве мне пела мама. - Хәзергә хәтле әнием бала чагымда җырлаган җырларны истә тотам.

Әнием балачагымда җырлаган җырларны һаман әле хәтерлим.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 12:27
2) Наш класс собирает материал об известных людях, которые родились в нашем городе. - Сыйныфыбыз шәһәребездә туган танылган кешеләр турында материалны җыя.

...материалны җыя. Ну и если попуриствовать то мәгълүмат җыя, тем более что в русско-татарском словаре есть почти такой же пример:
материалы для биографии писателя — язучының биографиясе өчен мәгълүматлар

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 12:27
3) Избушка, которая стояла на краю леса, сгорела в прошлом году. - Урман читендә торган агач йорт үткән елда янып бетте.

Ну если охота прямо "избушка", то есть слова ызба или алачык.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 12:27
4) Здание, в которое переехал детский дом, находится в красивом месте. - Балалар йорты күченгән (күчеп киткән) бинага матур җирдә урнашкан.

бинага
Это же подлежащее, зачем тут дательный падеж?

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 12:27
5) Школа, из которой я ушел, была далеко от дома. - Мин киткән мәктәптән өемнән ерак иде.

мәктәптән
Аналогично

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 12:27
6) Задача, которую я не мог долго решить, оказалась очень простой. - Мин озак чишә алмаган мәсьәлә бик гади булып чыкты.

Лучше, наверное, килеп чыкты.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 12:27
7) Нас пригласили в комнату, которая была приготовлена специально для гостей. - Безне кунаклар өчен махсус рәвештә әзерләгән бүлмәгә чакырдылар.

рәвештә здесь, лучше всё-таки убрать. Не то чтобы неправильно, но звучит слишком помпезно.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 11:04
2) Мне на помощь прибежали соседи, живущие недалеко от нашего дома. - Йортыбыз янына яшегән күршеләр миңа ярдәмгә йөгереп килделәр.

Йортыбыз янында...
На 100% не уверен, но вроде бы минем ярдемгә.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 11:04
4) Мальчик, упавший в глубокую яму, оказывается, приехал в гости к соседке. - Тирән чокырга егылган малай күрше хатынга кунакка килде икән.

Моё внутреннее чутью подсказывает что тут вроде как килгән икән.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 11:04
6) Девочка, испугавшаяся гуся, была, наверное, городской. - Каздан курыккан кыз, мөгаен, шәһәрдә торгандыр.

...шәһәрле булган.

Цитата: true от января 15, 2017, 10:35

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 10:22
Где нужно употреблть озын, где озак?

озын - расстояние
озак - промежуток времени

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 10:22
1) Эш эшләгән интекмәс, эшләмәгән көн күрмәс. - Сделавший дело не будет страдать, не сделавший умрёт.

Вот такие у татар пословицы о труде 

true прав. Из словаря:

Цитироватькөн күрү = көн итү

Цитироватькөн итү = көн күрү существовать, жить, кормиться, промышлять

И ещё примеров из словаря пословиц:
Укыган үлмəс, үкымаган көн күрмəс (дословно: образованный не пропадет, а неуч ничего хорошего не увидит).
hөнəрле үлмəс, hөнəрсез көн күрмəс (дословно: имеющий ремесло не умрет, не имеющий ремесла – дня не увидит);
Көнче көн күрмəс (дословно: завистливый человек не видит жизни);

Цитата: sail от января 15, 2017, 03:40
У нас жұрт - люди, народ, страна, место, откуда откочевали, в общем все что угодно, но не дом.

В татарском тоже эти значения есть:

Цитата: sail от января 15, 2017, 03:40
А татары жили в юртаx?

Давно уже нет, думаю если кто и прибывал из степи тоже оседали, природа такова. У татар в культуре кочевнического только рудиментарное, типа употребление в пищу конины.

Поправила, рәхмәт 

48. Иярчен аергыч җөмләләрне тәрҗемә итегез.
1) Я до сих пор помню песни, которые в детстве мне пела мама. - Әнием балачагымда җырлаган җырларны һаман әле хәтерлим.
2) Наш класс собирает материал об известных людях, которые родились в нашем городе. - Сыйныфыбыз шәһәребездә туган танылган кешеләр турында материал җыя. 
3) Избушка, которая стояла на краю леса, сгорела в прошлом году. - Урман читендә торган алачык үткән елда янып бетте.
4) Здание, в которое переехал детский дом, находится в красивом месте. - Балалар йорты күченгән (күчеп киткән) бина матур җирдә урнашкан.
5) Школа, из которой я ушел, была далеко от дома. - Мин киткән мәктәп өемнән ерак иде.
6) Задача, которую я не мог долго решить, оказалась очень простой. - Мин озак чишә алмаган мәсьәлә бик гади килеп чыкты.
7) Нас пригласили в комнату, которая была приготовлена специально для гостей. - Безне кунаклар өчен махсус әзерләгән бүлмәгә чакырдылар.

Цитата: Red Khan от января 15, 2017, 14:09

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 11:04
2) Мне на помощь прибежали соседи, живущие недалеко от нашего дома. - Йортыбыз янына яшегән күршеләр миңа ярдәмгә йөгереп килделәр.

Йортыбыз янында...
На 100% не уверен, но вроде бы минем ярдемгә.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 11:04
4) Мальчик, упавший в глубокую яму, оказывается, приехал в гости к соседке. - Тирән чокырга егылган малай күрше хатынга кунакка килде икән.

Моё внутреннее чутью подсказывает что тут вроде как килгән икән.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 11:04
6) Девочка, испугавшаяся гуся, была, наверное, городской. - Каздан курыккан кыз, мөгаен, шәһәрдә торгандыр.

...шәһәрле булган.

Пущай будет янында и килгән икән.

А почему не булгандыр? Аффикс неопределённости, переводится как "наверное".
Девочка, испугавшаяся гуся, была, наверное, городской. - Каздан курыккан кыз, мөгаен, шәһәрле булгандыр.

Уже третий текст про наркоманов, ещё сюрнее предыдущих.

Не могу перевести:
Наркоман алдында һич тә алдашмагыз, әйткән сүзегездән кире кайтмагыз. Башка кешеләрнең вәгъдәләрен наркоманнар яхшы хәтерлиләр һәм аларның сүзләрендә тормауларын хәрәмләшүгә рөхсәт дип бәялиләр. -
При наркомане ни в коем случае не врите, от своих слов не отказывайтесь. Обещания других наркоманы хорошо помнят ???

Ну что за ужос-то такой 

Әгәр наркоман сезнең якын туганыгыз яки дустыгыз булса, нишләргә? - Что делать, если наркоман ваш близкий родственник или друг?
Якын кешедән ничек баш тартасың ди?! - Как же откажешься от близкого человека?!
Хәер, чыдар хәлләре калмаган кайбер ата-аналар балаларыннан баш тарткан очраклар да күп. - Хорошо, много случаев иных родителей, отказавшихся от детей, у которых не осталось сил терпеть.
Наркоманнарны караган, аларга хезмәт күрсәткән якыннары өчен, бу – гомерлек авыр эш. -  Присматривающие за наркоманами, для обслуживающих их их близких это тяжёлое дело на всю жизнь.
Наркотиклар алу өчен, туганнарыннан оятсыз рәвештә даими акча таләп итүчеләр белән яшәүчеләр үзләре дә психик авыруга сабышырга мөмкин. - Живущие с постоянно бесстыдно требующими деньги у родственников для получения наркотиков и сами могут стать психически больными. 

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 19:16
А почему не булгандыр? Аффикс неопределённости, переводится как "наверное".

Да, можно и так.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 21:17
Наркоман алдында һич тә алдашмагыз, әйткән сүзегездән кире кайтмагыз. Башка кешеләрнең вәгъдәләрен наркоманнар яхшы хәтерлиләр һәм аларның сүзләрендә тормауларын хәрәмләшүгә рөхсәт дип бәялиләр. -

При наркомане ни в коем случае не врите, от своих слов не отказывайтесь. Других людей обещания наркоманы хорошо помнят и несдержание слов с их стороны расценивают как разрешение на жульничество.

Сүздә торырга - сдерживать слово.

Ханыч, рәхмәт. Дальше посмотри ещё, там вообще что-то невероятное. Или я неправильно перевожу.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 22:18
Ханыч, рәхмәт. Дальше посмотри ещё, там вообще что-то невероятное. Или я неправильно перевожу.

Вроде всё правильно переведено. А что смущает?

Вот это переведи:
Наркоманнарны караган, аларга хезмәт күрсәткән якыннары өчен, бу – гомерлек авыр эш.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 21:17
Хәер, чыдар хәлләре калмаган кайбер ата-аналар балаларыннан баш тарткан очраклар да күп. - Хорошо, много случаев иных родителей, отказавшихся от детей, у которых не осталось сил терпеть.

Цитироватьхәер
I сущ.
1) благо, добро; польза, прок
моның хәере булмас — от этого добра не жди
2) в знач. сказ. хорошо, ладно
алай ук булса, бик хәер — если так, то очень хорошо
ярдәмнең хәерен күрү — получить пользу (благо) от помощи
3) милостыня, подаяние, пожертвование; подачка
хәер акчасы — деньги, полученные в качестве милостыни
хәер эстәп көн күрү — жить подачками, побираться
4) в знач. нареч. хәердән как милость
хәердән булсын — пусть пойдѐт в качестве вспомоществования, милостыни
•
- хәер бирү
- хәер сорау
- хәер сорашу
- хәер эстәү
- хәер сорашучы
- хәер эстәүче
- хәергә бирү
••
хәере (белән) булсын! — см. хәерле булсын
хәерен күр! — пользуйся на здоровье!
II вводн. сл.
впрочем
хәер, андый хәл булырга да мөмкин — впрочем, такое не исключено

Цитата: Red Khan от января 15, 2017, 14:10

Цитата: true от января 15, 2017, 10:35

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 10:22
Где нужно употреблять озын, где озак?

озын - расстояние
озак - промежуток времени

Озын - протяженность (не обязательно расстояние)
Озын юл - длинная дорога
Озын гомер - долгая жизнь
Озын таяк - длинная палка

Озак - долго
Озакка сузылды - затянулось надолго
Озак көттем - ждал долго

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 22:20
Вот это переведи:
Наркоманнарны караган, аларга хезмәт күрсәткән якыннары өчен, бу – гомерлек авыр эш.

Для близких, которые присматривает за наркоманами, ухаживает за ними это долговечная (пожизненная) трудная работа.

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 12:27
У меня каждая минута - трудная 

48. Иярчен аергыч җөмләләрне тәрҗемә итегез.
1) Я до сих пор помню песни, которые в детстве мне пела мама. - Хәзергә хәтле әнием бала чагымда җырлаган җырларны истә тотам.
2) Наш класс собирает материал об известных людях, которые родились в нашем городе. - Сыйныфыбыз шәһәребездә туган танылган кешеләр турында материалны җыя. 
3) Избушка, которая стояла на краю леса, сгорела в прошлом году. - Урман читендә торган агач йорт үткән елда янып бетте.
4) Здание, в которое переехал детский дом, находится в красивом месте. - Балалар йорты күченгән (күчеп киткән) бинага матур җирдә урнашкан.
5) Школа, из которой я ушел, была далеко от дома. - Мин киткән мәктәптән өемнән ерак иде.
6) Задача, которую я не мог долго решить, оказалась очень простой. - Мин озак чишә алмаган мәсьәлә бик гади булып чыкты.
7) Нас пригласили в комнату, которая была приготовлена специально для гостей. - Безне кунаклар өчен махсус рәвештә әзерләгән бүлмәгә чакырдылар.

Бала чакта әнием җырлаган җырларны әле дә исемдә тотам.
Безнең сыйныфыбыз шәһәребездә туган атаклы кешеләр турында материаллар җыя.
Урман читендә торган өйчек узган елны янды.
Балалар йорты күчерелгән бина матур җирдә урнашкан.
Мин чыгып киткән мәктәп, өйдән ерак иде.
6) без нареканий
7) әзерләнгән (-н- пропустили) в остальном без нареканий

Цитата: Фанис от января 15, 2017, 22:41
узган елны

Не знал что так можно. А узган елда можно сказать?

Цитата: _Swetlana от января 15, 2017, 11:04
У меня жизнь больше со временем ассоциируется, чем с пройденным расстоянием.
Сижу сиднем, татарский изучаю. Помогите в трудную минуту 

47. Аерымланган сыйфат фигыльләргә игътибар итеп, җөмләләрне тәрҗемә итегез.
1) Старик, уставший от долгой дороги, сел отдохнуть. - Озак юлдан арган карт ял итәргә утырды.

2) Мне на помощь прибежали соседи, живущие недалеко от нашего дома. - Йортыбыз янына яшегән күршеләр миңа ярдәмгә йөгереп килделәр.

3) Больному рассказали о современной больнице, построенной недавно на окраине города. - Шәһәр читенде күптән түгел генә төзелгән хастаханә турында авыруга сөйләп бирделәр.

4) Мальчик, упавший в глубокую яму, оказывается, приехал в гости к соседке. - Тирән чокырга егылган малай күрше хатынга кунакка килде икән.

5) Туристы медленно поднимались в гору по узкой тропе, заросшей травой. - Үлән баскан (үлән белән капланган) тар сукмактан туристлар әкрән тауга менделәр.

6) Девочка, испугавшаяся гуся, была, наверное, городской. - Каздан курыккан кыз, мөгаен, шәһәрдә торгандыр.

1. Больше подойдет алҗыган
2. Миңа ярдәмгә (или булышка) йортыбыздан ерак түгел яшәүче күршеләр йөгереп килде.
3. Сырхауга күптән түгел шәһәр читендә тезелгән хастаханә турында сөйләп бирделәр
4. Тирән чокырга егылып тешкән малай, күрше хатынга кунакка килгән булып чыкты
5. Үлән баскан тар сукмак буенча туристлар әкрен генә тауга күтәрелә иде.

Цитата: Red Khan от января 15, 2017, 22:47

Цитата: Фанис от января 15, 2017, 22:41
узган елны

Не знал что так можно. А узган елда можно сказать?

Кайчан янды? Когда сгорел? Узган (или үткән) елны янды. В прошлом году сгорел.
Кайчан яначак? Когда сгорит? Киләсе елда яначак. В будущем году сгорит.

Булып чыкты - оказалось
Килеп чыкты - получилось

Бик зур рәхмәт  Тыныч йокы
Как грится, Эш эшләгән интекмәс, а что будет с тем, который эшләмәгән, на ночь глядя и подумать страшно