Па-беларуску

[Леонид]

З прыемнасцю паспрабую паразмаўляць з кiмсьцi па-беларуску.  

[Scut]

Прывiтанне, шаноунае спадарства!
Перахаджу на больш звычайную рускую мову: я все правильно написал?

[Леонид]

Добры дзень, Scut!

Мабыць так, на мой погляд амаль ўсё, што Вы напiсалi, выглядае прыгожа. Хоць я ж таксама самавук , жадаю папрактыкавацца.

Толькі, калі не памыляюся, правільна будзе "пераходжу".

I яшчэ - ў беларускiм правапiсе нельга змяняць Ў на У, як, памiж iншым, i пiсаць Е замест Ё. Такім чынам, ня шаноунае, але шаноўнае.

Пачатак харошы, калi хочаце, можым працягнуць гутарку.

Пакуль!

[Scut]

А чем отличаются звуки Ў и У? Ведь Ў не читается как В?

[Digamma]

А чем отличаются звуки Ў и У? Ведь Ў не читается как В?

у ў в = [­u] [w] [v] соответственно.

[andrewsiak]

I яшчэ - ў беларускiм правапiсе нельга змяняць Ў на У

нельга змяняць, ды дзе ж яго шукаць на клавиятуры?  8)

[Leo]

Хто парякамендуэ добры прiручнык беларуской мовы ?

(не владею языком, но хочу изучить, имею в виду учебник)

[andrewsiak]

Хто парякамендуэ

ну вы даете, Лео!!! "Яканье" в иностранном слове - это сильно! Вы бы еще написали "рякамяндация"! (Для справки: в белорусском звук "р" ВСЕГДА твердый.)

[lovermann]

http://txt.knihi.com/www/padrucnik/

[Евгений]

Хто парякамендуэ

ну вы даете, Лео!!! "Яканье" в иностранном слове - это сильно! Вы бы еще написали "рякамяндация"! (Для справки: в белорусском звук "р" ВСЕГДА твердый.)

К тому же, насколько мне известно, белорусская орфография отражает яканье только в первом предударном слоге. 8)

[Leo]

ну вы даете, Лео!!! "Яканье" в иностранном слове - это сильно! Вы бы еще написали "рякамяндация"! (Для справки: в белорусском звук "р" ВСЕГДА твердый.)

К тому же, насколько мне известно, белорусская орфография отражает яканье только в первом предударном слоге.

Согласен, неправильно (никогда ещё не приходилось писать по-белорусски), но всё равно определённая красота в этом "я" есть. Я бы его писал при каждом удобном случае.

[Леонид]

Хто парэкамендуе добры падручнік беларускай мовы?

http://txt.knihi.com/www/padrucnik/lad_movy_ru.htm

http://txt.knihi.com/www/padrucnik/downloads_ru.htm

Я таксама iншага не сустрэў.

Лео, а колькімі мовамі Вы валодаеце? Пытаю, таму што мяне цікавіць, колькімі асоба наогул може авалодаць? Падзялiцеся вопытам

[Leo]

Лео, а колькімі мовамі Вы валодаеце?

Якi крытэрыi Вы укладвате ў выказванне "валодаць мовай" ?

[Леонид]

Паколькі агульнапрынятыя мяжы валодання мовай не усталяваныя, выпадае кіравацца уласнымi. Мой падыход даволі своеасаблівы.

Першы мой крытэрый:

Безумоўна, каб прэтэндаваць на веданне мовы, не досыць толькi патрапіць расчытаць текст; трэба быць знаёмым прынамсі з асновамi вымаўлення, граматыкi, ведаць лексiку, ўласцівую менавіта для гэтай мовы, а не толькi сколькі складае твой лексычны запас блізкароднасных моў. Добрае веданне роднасных моў нельга удаваць за валоданне гэтай мовай. Карацей кажучы, трэба магчы пiсаць, не зазiраючы ў слоўнік, разумець мову на слых, здолець дамовіцца на вулiцы...

Але другі крытэрый -

ўсё залежыць ад таго, ў якім узровнi валодання мовай чалавек мае патрэбу. Калi яго веданне дастаткова каб паспяхова зладзіць з ягонымi справамi, ён можа смела сцвярджаць, што валодае гэтай мовай.

Сукупнасць абаiх крытэрыяў складае маё разуменне паняцця...   "быць знаёмым з мовай". Паводле другога крытэрыю, ў пэўных умовах ўсе так знаныя мовы можна пералічыць, адказваючы на пытанне "Колькімі мовамі Вы валодаеце?". Але паняцце "дасканалае веданне мовы" можа не супасці з гэтымi крырэрыямi . Але гэтае апошняе паняцце больш зразумелае.

Пытанне для ўсех: што думаеце пра мае крытэрыi?  

[Leo]

Пытанне для ўсех: што думаеце пра мае крытэрыi?

Аднак гэтыя крытэрыi узаемнавыключны ! У аднаго запас ў дваццаць тысяч слоў да яму мала, а iншому сто досыць .

[Станислав Секирин]

Калi яго веданне дастаткова каб паспяхова зладзіць з ягонымi справамi, ён можа смела сцвярджаць, што валодае гэтай мовай.

Я па-беларуску не размаўляю. Але паколькі мяні яго досыць каб зладзіць з маемі справамi (спраў па-беларуску ў мяне нема), можа сцвярджаць, што я гэтай мовай валодаю.

[Леонид]

Я ж сказаў, што сукупнасць абаiх крытэрыяў - гэта ёсць паводле мяне знанне мовы. Пераходзiць да другага крытэрыю можна толькi калi гэтае знанне адпавядае першаму крытерыю. Трэба мець уяўленне пра ўсе склоны, спражэння,..., трэба мець запас слоў па ўсiм галоўным тэмам...

[andrewsiak]

незвычайныя прыгоды
http://www.dt.home.by/articles.php3?id=91

[Радзіміч!]

2Леонід

Хай Ягомасьць ня ўводзіць у зман дабрародных выывучэнцаў беларускае мовы!
Усё правільна--перахаджу, але пераходжу.

Слова "крытэрый" няма ў натуральнай бел. мове, бо ёй зусім не ўласьцівыя фіналі на "ый", дзеля таго, правільна адно--КРЫТЭР!

Сукупнасьць--слова маскоўскае, а па-нашаму--суцэльнасьць!

І яшчэ. Існуе ўрадовы(афіцыйны) правапіс(гэтак званая наркамаўка) і фактычна безьліч неафіцыйных(тарашкевіца). Дык во тарашкевіца й арта(літара ф не злфсьцівая б.м)грапічна паказуе літару Я ня толькі ў першым складзе перад націскам, але й у 2,3....калі толькі наперадзе-далей няма літары А(Я)--напрыклад, НЯ ПІЛІ(націск на астатні склад), але ВЕРАЦЯНО(хаця на месцы Е й тамака чытаюць як е, блізкая да Я).  І яшчэ, фактычна Я чытаецца на мечцы Е й па націскным складзе(КАЛОСЬСЕ--чытаецца КАЛОСЬСЯ, ці Е, блізкая да Я)

[Леонид]

Добры вечар, Радзіміч!

Я не ўважаю сябе за знаўцу мовы.
Славы сукупнасць, крытэрый шматразова спатыкаў, у тым лiку i ў тэкстах тарашкевiцаю, i ў слоўнiках.
Дык як тады распазнаць, якое слова ёсць натуральнае i ўласцiвае для мовы, а якое, па-Вашаму, – "маскоўскае" ? ? ?

[Марина]

Добры вечар, Радзіміч!

Я не ўважаю сябе за знаўцу мовы.
Славы сукупнасць, крытэрый шматразова спатыкаў, у тым лiку i ў тэкстах тарашкевiцаю, i ў слоўнiках.
Дык як тады распазнаць, якое слова ёсць натуральнае i ўласцiвае для мовы, а якое, па-Вашаму, – "маскоўскае" ? ? ?

А «маскоўскiя» «по-ихнему» — это те, слова, которые «они» сами считают таковыми. Вообще, в стане «аматараў беларускае мовы» сильный раздрай по поводу, какие слова считать своими, какие — «окупантскими». В основном эти авторы исходят из принципа: «чтоб не было такого слова в русском языке». Получается иногда довольно смешно...

[Ono]

Маю да вас невялiкае пытанне!
Мяне цiкавiць беларуская мова, i у першую чаргу як "даступная".
Я быу у Беларусi кiлька разоу (Полацк, Вiцебск, Орша, Магiлёу, Гомель, Мiнск), але амаль не пачуу, каб хтосцi размауляу роднай мовай на вулiцах.
Пытанне: дык куды ж мне паехаць, каб яе, шчырую, нарэшце пачуць? I яшчэ: чы ёсць месцы, дзе размауляюць толькi па беларуску i не разумеюць расiйскую?
Вялiкае дзякую за дапамогу.

[iljauskas]

Все же не российскую, а русскую.
А такие места есть в деревнях, по видимому, в Польше и еще где-нибудь за границей, а так же на гуманитарных факультетах белорусских университетов.
Что вы подразумеваете под словами
I яшчэ: чы ёсць месцы, дзе размауляюць толькi па беларуску i не разумеюць расiйскую?
А есть ли такие места, в которых чехи не понимают словаков, а?
Или татары башкир?

[haubiec]

Радзімічу!
З дзяцінства карыстаюся мовай, а вось ваш варыянт здаецца ў некаторай ступені дзіўнаватым. Хачу усіх прысутных запэўніць, што словы СУКУПНАСЦЬ і КРЫТЭРЫЙ ёсьцека ў беларускай. Іншая справа, што назіраецца тэндэнцыя пазбаўляцца канчатка -ЫЙ у словах тыпу КРЫТЭРЫЙ, КАМЕНТАРЫЙ (КРЫТЭР, КАМЕНТАР). Таксама Радзімічу варт заглядаць у тлумачальныя слоўнікі: СУЦЭЛЬНАСЦЬ= расейскаму ЦЕЛЬНОСТЬ. Апошняе сцверджанне пра яканне таксама даволі спрэчнае, бо вымаўленне залежыць ад таго, з якога рэгіёну чалавек - адны больш якаюць, іншыя екаюць.
Увогуле, такія паводзіны на форуме лічу хамскімі.

[Радзіміч!]

Дык як тады распазнаць, якое слова ёсць натуральнае i ўласцiвае для мовы, а якое, па-Вашаму, – "маскоўскае" ? ? ?

Шаноўны "Леонид"! Разумею, што пытаньне мае ў сабе сэнсу зацікаўленасьці простага карыстальніка мовай. Тады адказую—"распазнаць" можна, чытаючы кнігі з культуры мовы(раю "Культуру мовы" П. Сцяцко) й мастацкія творы аўтораў, што дбаюць(дбалі) пра чысьціню й правільнасьць мовы(асабліва раю творы М. Гарэцкага, Лёсіка, Ластоўскага.....). Ну й вядома сам хворум нашто? Хай Спадар пытаецца—мо хто й падсобіць?!

Славы сукупнасць, крытэрый шматразова спатыкаў, у тым лiку i ў тэкстах тарашкевiцаю, i ў слоўнiках.

Няважна—напісаны яны тарашкевіцай ці наркамаўкай, бо натуральная літ. мова адна.  Нехта можа пісаць зь мяккімі знакамі ды з гэтакімі абмыламі! , а нехта наркамаўкай—і суздром годна й прыгожа....

Добавлено спустя 1 минуту 48 секунд:

А «маскоўскiя» «по-ихнему» — это те, слова, которые «они» сами считают таковыми. Вообще, в стане «аматараў беларускае мовы» сильный раздрай по поводу, какие слова считать своими, какие — «окупантскими». В основном эти авторы исходят из принципа: «чтоб не было такого слова в русском языке». Получается иногда довольно смешно...

   Допіс Спадары(ш)ны(і) ёй самой і адрасую

Добавлено спустя 3 минуты:

2Ono
Шчыра спагадаю Спадару, але баюся,  што далёка ня скора яму давядзецца пачуць "даступную" бел. мову.

Невялічкая праўка: дзякуй у бел.м. мускога роду( проці ніякага ў расейскай)—дзеля таго—Вялікі дзякуй.


Добавлено спустя 30 минут 48 секунд:

2haubiec

З дзяцінства карыстаюся мовай, а вось ваш варыянт здаецца ў некаторай ступені дзіўнаватым.

Перадусім  імне рупіць запэўніць удзельнікаў хворуму, што haubiec далёка стаіць ад дасканалага веданьня бел.м., дарма, што "карыстаецца" ёй "з дзяцінства". Ужо толькі дзеля пазьбяганьня мажлівага непаразуменьня сэнсу неадназначнага слова"дзяцінства" ён мусіў лепей напісаць "маленства". "У некаторай ступені" ёсьць чыстай калькай з мовы расейскай, па-бел. Можна, прыкладам, "у пэўнай прыгодзе".

Іншая справа, што назіраецца тэндэнцыя пазбаўляцца канчатка -ЫЙ у словах тыпу КРЫТЭРЫЙ, КАМЕНТАРЫЙ (КРЫТЭР, КАМЕНТАР).

Тое, што Спадар  haubiec дасылае свой допіс на лінгвахворум не ўдзяржуе яго ад простага "назіраецца тэндэнцыя"....Гэта нешта шталту(вядома, перабольшуючы): іншая справа, што ў ангельскай мове назіраецца тэндэнцыя на пісаньне словаў як sistra, з –er(sister, Brother, Mother) ......

Хачу усіх прысутных запэўніць, што словы СУКУПНАСЦЬ і КРЫТЭРЫЙ ёсьцека ў беларускай.

Скажу Спадару пад сакрэтам:yes:, што ў бел.м. ёсьцека Ўсё(ну, ці шмат чаго:,яшчэ болей пачварнага, чым КРЫТЭРЫЙ і СУКУПНАСЦЬ:yes:)—але пытаньне стаіць---а ці правільна гэта?
Каб канчальна паразумецца із словамі, я адсканаваў пару артыкулаў із "Культуры мовы" П. Сцяцко(Менск, "Тэхналогія",2002)—кнігі доктара й прафэсара філалогіі.
Пра  "крытэрый" знойдзіце ў прычэпленым пра_крытэрый.doc.
Пра "сукупнасць" у пра_сукупнасць.doc.  
Што да "сукупнасці"-суцэльнасьці дадам, што ў гэным выпадку, пра які я й высунуў Суцэльнасць яно такжа падыходзіць.

---Таксама Радзімічу варт заглядаць у тлумачальныя слоўнікі: СУЦЭЛЬНАСЦЬ= расейскаму ЦЕЛЬНОСТЬ.

І тут Спадар ня кажа ўсё што мусіць. Паглядзім, напрыклад, у слоўнік Байкова-Некрашэвіча(Менск,1926) на б.306: Суцэльнасьць—цельность, ролнота.  Хіба, із слўніка Насовіча(1870) на б.625: Суцэльнасьць—полнота, целость; Суцэльна—в полноте, в совершенной  целости.  

Апошняе сцверджанне пра яканне таксама даволі спрэчнае, бо вымаўленне залежыць ад таго, з якога рэгіёну чалавек - адны больш якаюць, іншыя екаюць.

"

Даволі спрэчнае"??? Мы разглядаем мову бел. ЛІТАРАТУРНУЮ, ЛІТ. маўленьне. І вось кніка Янкоўскага "Беларускае літаратурнае вымаўленне"(Мінск, 1970) кажа(б.29):
"У паслянаціскных складах галосныя Е,Я вымаўляюцца як Е, набліжанае ў большай ці меншай меры да Я: восе(я)нь, Гоме(я)ль, кіе(я)м, за гае(я)м, каме(я)не(я)м, рое(я)м, чытае(я)ш, тысе(я)ча".  Удакладненьне:Заместа (я) над е мае стаяць я вышнім індэксам.

Ганьба блытаць мову літ. з дыялектнай , можа Ягомасьцю напісаць гал. адрозьненні між імі?
Але, напраўду, на поўдні Бел. пашыранае еканьне, але якраз недысымілятыўнае яканьне ёсьць артаэпічнай нормай бел. літ. мовы. Можна толькі зацеміць. што шэраг пісьменьнікаў у часе адраджэньня(20я гг) абраў недысымілятыўнасьць большую(прыхільнікам якой у бел. літ. вымове я ёсьць—г.зн. ратуйця, пішыця......)  
Такім чынам, паводзіны Спадара , які за крытэр натуральнасьці словаў у бел. літ. м. бярэ простую бытнасьць часам няправільных хормаў у літаратуры , які ня розьніць мовы літ. і дыялектную   й ня мае панятку пра бел. літ. вымаўленьне , але ўсёшткі дазволіў сабе няслушна абрахаць допіс мой , я бяру за ўдзесяцёра болей(і, аднак, ужо напраўду) паганымі й нягоднымі.