Ԓыгъоравэтԓьэн йиԓыйиԓ - Чукотский язык

[Уттыԓьын]

Мэӈин ӈутку гэгъюԓетԓин кэԓичитык ынкъам каԓевэтгавык ԓыгъоравэтԓьаеԓымэԓ?
Кто-нибудь здесь умеет писать и читать на чукотском языке?

[Joris]

должен кто-то быть

[Уттыԓьын]

Ынраӄ-ым ръэмиӈкы кытъаткэ?
Но где же они теперь?

[Joris]

не знаю

[Уттыԓьын]

Чтение (по предложению, по слову) короткого рассказа Ятыргина «Увиԓьын Панечев» на чукотском языке.

0 Ятгыргын. Увиԓьын Панечев
1 Увиԓьын Панечев эӈинкыԓьин, ытръэч эвын ӄонпыӈ ныкорыӄэн, наӄам йъарат этԓы эмӈэԓюԓьэткыԓьин, ытԓён нунтымнымӈэԓюӄин.

0.1 Ят-гыргы-н : кор.-сущ.-имен. ед. : «Ятыргин» (имя собст.; букв. «вернувшийся»)
0.2 Уви-ԓьы-н : кор.-предик. прич.-имен. ед. : «повар» (букв. «(он) варящий»)
1.1 Панечев : имя собст. : «Панечев»
1.2 э-ӈин-кы-ԓьи-н : отриц.-кор.-отриц.-предик. прич. (род.)-имен. ед. : «(он) не молод(ой)»
1.3 ытръэч : союз : «но»
1.4 эвын : нареч. : «естественно»
1.5 ӄонпыӈ : нареч. : «всегда»
1.6 ны-коры-ӄэн : предик.-кор.-предик.-3 лиц. ед. : «(он) радуется»
1.7 наӄам : союз : «так как»
1.8 йъарат : нареч. : «очень»
1.9 этԓы : част. : «нет»
1.10 э-мӈэԓю-ԓьэт-кы-ԓьи-н : отриц.-кор.-длит.-отриц.-предик. прич. (род.)-имен. ед. : «(он) не шутлив(ый)»
1.11 ыт-ԓён : мест.-имен.ед. : «он»
1.12 н-унтым-ны-мӈэԓю-ӄин : предик.-кор.-предик.-кор.-3 лиц. ед. : «(он) спокойно шутит»

[do50]

вы бы правила чтения коротенько накидали бы

[Уттыԓьын]

МФА: а /a/; в /β/; г /ɣ/; е /je/ (/e/ после ԓ, ч); ё /jo/ (/о/ после ԓ); и /i/; й /j/; к /k/; ӄ /q/; ԓ /ɬ/; м /m/; н /n/; ӈ /ŋ/; о /o/; п /p/; р /ɹ/; с /ç/; т /t/; у /u/; ч /ç/; ъ /ʔ/; ы /ə/; ь /ʔ/ (после ԓ, ч); э /e/; ю /ju/ (/u/ после ԓ); я /ja/ (/а/ после ԓ); ' /ʔ/ (глас.+' = ʔ+глас.)

0.1 Ят-гыргы-н : /jat-ɣəɹɣə-n/
0.2 Уви-ԓьы-н : /uβi-ɬʔə-n/
1.1 Панечев : /pənʲɪt͡ɕof/
1.2 э-ӈин-кы-ԓьи-н : /e-ŋin-kə-ɬʔi-n/
1.3 ытръэч : /ətɹʔeç/
1.4 эвын : /eβən/
1.5 ӄонпыӈ : /qonpəŋ/
1.6 ны-коры-ӄэн : /nə-koɹə-qen/
1.7 наӄам : /naqam/
1.8 йъарат : /jʔaɹat/
1.9 этԓы : /etɬə/
1.10 э-мӈэԓю-ԓьэт-кы-ԓьи-н : /e-mŋeɬu-ɬʔet-kə-ɬʔi-n/
1.11 ыт-ԓён : /ət-ɬon/
1.12 н-унтым-ны-мӈэԓю-ӄин : /n-untəm-nə-mŋeɬu-qin/

[Уттыԓьын]

2 Эʼквырга-ым ынан чиниткин мигчир тэнԓыги нинэԓгыӄин.

2.1 эʼквырга=ым : /ʔekβəɹɣa=əm/ : союз : «однако»
2.2 ы-нан : /ə-nan/ : 3 лиц. мест.-твор. ед. : «он» (букв. «им»)
2.3 чинит-кин : /çinit-kin/ : кор.-прил. : «свою»
2.4 мигчир : /miɣçiɹ/ : кор. имен. ед. : «работу» (букв. «работа»)
2.5 тэн-ԓыги : /ten-ɬəɣi/ : усил.-нареч. : «очень хорошо»
2.6 н-инэ-ԓгы-ӄин : /n-ine-ɬɣə-qin/ : предик.-антип.-кор.-предик. 3 лиц. ед. : «(он) знает»

[LOSTaz]

Вы носитель чукотского7

[DeSha]

Вы носитель чукотского?

Вполне логично предположить, что да

[Dana]

Вы носитель чукотского?

Вполне логично предположить, что да

Мало, кто из носителей чукотского владеет МФА

[smith371]

Вы носитель чукотского?

Вполне логично предположить, что да

Мало, кто из носителей чукотского владеет МФА

Дана - фошист. fxd

[Уттыԓьын]

Эԓыгийиԓыкыԓьигым, эрусийиԓыкыԓьигым.
Я не носитель ни чукотского, ни русского.

[DeSha]

Мало, кто из носителей чукотского владеет МФА

Жестокий довод

[DeSha]

Эԓыгийиԓыкыԓьигым, эрусийиԓыкыԓьигым.

Полисинтетичность чукотского убивает, конечно.

[do50]

Эԓыгийиԓыкыԓьигым, эрусийиԓыкыԓьигым.
Я не носитель ни чукотского, ни русского.

а откуда чукотский знаете?

[Уттыԓьын]

а откуда чукотский знаете?

Ԓыгэн чинит тыкэԓигъюԓетыгъэк.
Просто сам выучился грамоте.

Ӄэйвэ ԓымӈыԓчирыԓӄыԓ?
А дальше сказку рассказывать?

[DeSha]

Ӄэйвэ ԓымӈыԓчирыԓӄыԓ?
А дальше сказку рассказывать?

Если с объяснением грамматики, то да!

[Уттыԓьын]

3 Нытэӈӄинэт тэйӈэтти етъаӈ нинэтчыӄинэт, ӄэйвэ ымы тъэрыԓтэтык ыпатъёԓӄыԓтэ.

3.1 ны-тэӈ-ӄинэ-т : /nə-teŋ-qine-t/ : предик.-кор.-предик. 3 лиц.-мн. : «(они) хорошие»
3.2 тэйӈэт-ти : /tejŋet-ti/ : кор.-имен. мн. : «блюда»
3.3 етъаӈ : /jetʔaŋ/ : нареч. : «наготове»
3.4 н-инэ-тчы-ӄинэ-т : /n-ine-tçə-qine-t/ : предик.-антип.-кор.-предик. 3 лиц.-мн. : «(они) делаются»
3.5 ӄэйвэ : /qejβe/ : союз : «хотя»
3.6 ымы : /əmə/ : нареч. : «также»
3.7 тъэры-ԓтэты-к : /tʔeɹə-ɬtetə-k/ : кор.-длит.-гер. : «не хватят» (букв. «не хватая»)
3.8 ыпат-ъё-ԓӄыԓ-тэ : /əpat-ʔjo-ɬqəɬ-te/ : кор.-пассив. прич.-имен. мн. : «ингредиенты» (букв. «те, которые должны быть приставляемы»)

[Уттыԓьын]

Ятгыргын. Увильын Панечев

   Увильын Панечев эӈинкыльин, ытръэч эвын ӄонпыӈ ныкорыӄэн, наӄам йъарат этлы эмӈэлюльэткыльин, ытлён нунтымнымӈэлюӄин.
   Эʼквырга-ым ынан чиниткин мигчир тэнлыги нинэлгыӄин. Нытэӈӄинэт тэйӈэтти етъаӈ нинэтчыӄинэт, ӄэйвэ ымы тъэрылтэтык ыпатъёлӄылтэ. Вэнлыги тъаркэнайпы таӈамчачагты тэйӈэтти нинэнтыӄинэт. Ӄымэл ӄонпыӈ ынныӈыттыльыт ванэван нъэнӄэтынэт ӄамэтвак, энмэч ӄонпыӈ нэнаарванляӄэнат.
   Амынан ыннээн рук нутгинэнкытчирэвӄин, наӄам ӄол нынтыӄин нынкимэлтэтӄин кимитъын ривлык, ынӄэната Панечевына амыннэпы нэнатайкыӈӈоӄэнат амалваӈ вальыт ыннытэйӈэтти, эʼквырга-ым панэна ынныӈыттыльыт ныӄытчирэӄинэт эмыннытъуле тэйӈэтык. Тэгъеӈу нытчыӄинэт ӄутти роолӄылтэ.
   Ӄол рыннинэт ынныӈыттыльыт «рыгалгатъолёвнэнат». Таӈымыльо ынныӈыттыльыт нылгэчачальатӄэнат ӄамэтвак. Увильын нанъаӄэн, миӈкыри ӄун нинъыӄин. Лымӈэ ӈан ытлён гарэлгэтгалгагэленен ынкъам вачаӄ мэчынкы люӈкимылтэтэ гитлин увик. Галгат-ым ынӄэнат ынӈот ганмыленат.
   Ыннин ыʼттъымыт гамайынляленат амноӈэты Панечевына готкочьынтыватленат. Ыннэнтыкэчьык нылгинымкыӄинэт йъаяӄыт ныкваӄэнат. Лыгэн ӈэнку увильэ нэнаргоӄэнат ынкъам левытти нинэчвиӄинэт, иӈӄун ынныӈыттыльэ лявтэпы эвнэчичевкэ ыʼнынтыркынэт ыргинэт роёттэ.
   Ынныӈыттыльыт ныӄамэтваӄэнат ынкъам ымӄамэтваӈэт нанъяӄэн увильын таӈгалгапатыльын. Панечев-ым эмтэнӈэ нытваӄэн, ымыӈ ӈутку ытлён аʼӄачечавыӈ, ръэнут коргаво лыӈыркынин: эвытлым анъяткольэты коргавыркын лымэвыр тумгыт «галгатъолёльыт» тэнӈу лыӈыркынинэт.
   - Ивкэ нэмэ ӄыгалгагэлеркын ынкъам нэмэ ӄыгалгапатыркын волӄытвэгты, ивнин Семенковына Панечев.
   - Вынэ алымыӈ ынӄэн итык тэӈычьэтык эмытъэт тыранмыткоӈынат. Ытръэч ивкэ Ӄэргынкаав нывинрэтыркын галгаӈыттык, ӄэлюӄ гымнан ӄутти нэналвавэгым йъок, йъарат нинъыӄинэт гынтэвык.
   - Вынэ ӄынпэляквын ынкъам энмэч ӄэквэтгытык.
   Ынныӈыттыльыт неводэты элкыгъэт. Панечев-ым нонтымытваӄэн, ванэван ныгагчавын.
   - Вайыӈӄэнат уткучьыт ӄырыгынэт ынкъам мынэквэнмык, ивнин Панечевына Ӄэргынкаав.
   - Лёӈытъак уткычьэ мытрагалгаӈыттыгъа? пынлёнэн Ӄэргынкаавына.
   - Лыгэн мынлеркын, ынан рэльуӈын, татлыгнэн Панечевына.
   Ытри эквэтгъэт. Аны ыннъыттъымык колё йъаяӄ, нывакъотваӄэн. Лыгэн йъаяӄыт нэнриӈэвынэт, Панечевына Ӄэргынкаав ивнин рамынноӈэты:
   - Ӈотӄэнат-ым галгат. Мыноткочьынтыватынат ынкъам эӄылпэ мыныргонат лыгэн ӈутку, ӄынвэр рэвулӄытвигъэ, тырэкимылтэтгъэ увик.
   Ӄэргынкаавына энэчгытэтэ ынкъам камчечавэты гитэнин Панечев.
   - Гынмыл-ым руткы, мытив чачальаттык. Эченур ынӈэ тумгыт ивкэ, иӈӄун моргынан мытнуркынэт вэнгалгат.
   Эвын тэленъеп, нэкэм гытъанма, Ӄэргынкаавына йъаяӄыт нинэнуӄинэт, ынӄэната ытлён ванэван нычирмыӈэтын. Энмэч вэтыӄун ытри «рагалгоӈыӈӈогъат», ӄоныры-ым ӈирэютӈыроёт ныкваӄэнат «галгат» ынкъам ӄымэл пэтле нымкыӄинэт нанмынат. Ӄэргынкаав «галгаӈыттыма», Панечев «ныгалгаргоӄэн», эвыр ынкы нэнарыгнарӄэнат.
   Пылыткук, танъетъаӈ рытчыплыткук «галгат», рагтыгъат ынкъам Ӄэргынкаав неводэты янръатва ӄытгъи.
   - Ыʼмто галготык? Ӄынур ыннэн пынлёгъат ынныӈыттыльыт.
   - Энмэч гынмылкинэк мыкыӈ вальыт мытынмынат.  Игыр мэчынкы ринӈыт, ӄырым мынӄэюлтэнмык.
   - Ӄэлюӄ-ым ынанкэн ӈирэнлеӈу галгаӈыттытык, иквъи Нэнэн.
   - Нинъыӄинэт галгат? пынлёгъэ Семенков.
   - Ынӈатал вынэ нинъыӄинэт, чама ныгыттэӄинэт атчык, рамынноӈэты татлыӈыткогъэ Ӄэргынкаав, эʼквырга-ым Панечев нылгининъыӄин, аʼтавынан пэнин мэрынрэ тылельын.
   Тэӈэӄытликыльэ Панечевына таӈымыльо йъаяӄэн левытти ганыпъавленат.
   Ынныӈыттыгыргын пылыткугъи. Неводтэ нэгтынэт. Ярагты тэнмавымгогъат. Энмэч ымыльо эвиръыткут кунгасык гэйӈэлинэт ынкъам ытръэч нъатчаӄэн катер. Люур Панечев миӈкыри рай гагчыръогъэ. Аплёратвака рэннин левтъэтйивӄэй. Ынныӈыттыльэ камчечеты ныгитэӄин левтыӈынрэтылын увильын. Мэӈин люнчичевэ нитӄин, раӄынвы румэкэвыркынинэт йъаяӄэн левтыт.
   - Ынраӄ-ым раӄылӄылтэ, рэӄу рэтынэт йъаяӄэн левытти? энэчгытэты намӈылён ынныӈыттыльэ Панечев.
   - Мытив-ым ӄыльугыткы, миӈкыри вальыт галгат торгынан нинэнутури ынкъам вэлерӈан-ым нылгэчачальатторэ, рамынноӈэты татлыӈыткогъэ Панечев.
   - Ӄытлыги тагноӈ вальыт, ытръэч ынӄэн эӈинму лыгнин Семенковына, наӄам нинэгитэӄинэт йъаяӄыт, галяльыт.

«А'ачек гавантолен а'ӄавагыргэпы» (Магаданкэн такнигаӈын: 1967; 1987).

[Уттыԓьын]

0
Ятгыргын. : /jat-ɣəɹɣə-n/ : 'Jatgyrgyn'
Увильын : /uβi-ɬʔə-n/ : 'chef'
Панечев : /panjeçeβ/ : 'Panecev'

1
Увильын : /uβi-ɬʔə-n/ : 'chef'
Панечев : /panjeçeβ/ : 'Panecev'
эӈинкыльин, : /e-ŋin-kə-ɬʔi-n/ : 'not being young'
ытръэч : /ətɹʔeç/ : 'but'
эвын : /eβən/ : 'truly'
ӄонпыӈ : /qonpəŋ/ : 'always'
ныкорыӄэн, : /nə-koɹə-qen/ : '(he) is happy'
наӄам : /naqam/ : 'for'
йъарат : /jʔaɹat/ : 'very'
этлы : /etɬə/ : 'not'
эмӈэлюльэткыльин, : /e-mŋeɬu-ɬʔet-kə-ɬʔi-n/ : 'without continuing to joke'
ытлён : /ət-ɬon/ : 'he'
нунтымнымӈэлюӄин. : /n-untəm-nə-mŋeɬu-qin/ : '(he) is joking calmly'

2
Эʼквырга-ым : /ʔekβəɹɣa=əm/ : 'however'
ынан : /ə-nan/ : 'by him'
чиниткин : /çinit-kin/ : 'his own'
мигчир : /miɣçiɹ/ : 'work'
тэнлыги : /ten-ɬəɣi/ : 'well'
нинэлгыӄин. : /n-ine-ɬɣə-qin/ : '(he) is knowing'

3
Нытэӈӄинэт : /nə-teŋ-qine-t/ : 'which are good'
тэйӈэтти : /tejŋet-ti/ : 'dishes'
етъаӈ : /jetʔaŋ/ : 'ready'
нинэтчыӄинэт, : /n-ine-tçə-qine-t/ : '(they) are made'
ӄэйвэ : /qejβe/ : 'though'
ымы : /əmə/ : 'also'
тъэрылтэтык : /tʔeɹə-ɬtetə-k/ : 'being missing'
ыпатъёлӄылтэ. : /əpat-ʔjo-ɬqəɬ-te/ : 'things necessary for cooking'

4
Вэнлыги : /βen-ɬəɣi/ : 'nevertheless'
тъаркэнайпы : /tʔaɹ-kena-jpə/ : 'from that much'
таӈамчачагты : /taŋ-am-çaça-ɣtə/ : 'having completely enjoyed'
тэйӈэтти : /tejŋet-ti/ : 'dishes'
нинэнтыӄинэт. : /n-ine-ntə-qine-t/ : '(he) is preparing (them)'

5
Ӄымэл : /qəmeɬ/ : 'so that'
ӄонпыӈ : /qonpəŋ/ : 'always'
ынныӈыттыльыт : /ənnə-ŋəttə-ɬʔə-t/ : 'fishermen'
ванэван : /βaneβan/ : 'not'
нъэнӄэтынэт : /n-ʔenqetə-net/ : '(they) are refusing'
ӄамэтвак, : /qametβa-k/ : 'to eat'
энмэч : /enmeç/ : 'then'
ӄонпыӈ : /qonpəŋ/ : 'always'
нэнаарванляӄэнат. : /n-ena-aɹ-βanɬa-qena-t/ : '(they) are wanting (them)'

6
Амынан : /amənan/ : 'only'
ыннээн : /ənne-en/ : 'fish'
рук : /ɹu-k/ : 'to eat'
нутгинэнкытчирэвӄин, : /nutɣ-ine-nkətçiɹeβ-qin/ : '(one) is easily tiring'
наӄам : /naqam/ : 'for'
ӄол : /qoɬ/ : 'one'
нынтыӄин : /nə-ntə-qin/ : '(he) is preparing'
нынкимэлтэтӄин : /nə-nkimeɬtet-qin/ : 'which is limited'
кимитъын : /kimitʔə-n/ : 'food'
ривлык, : /ɹiβɬə-k/ : 'to bring'
ынӄэната : /ənqena-ta/ : 'with these'
Панечевына : /panjeçeβ-ən-a/ : 'by Panecev'
амыннэпы : /amənn-epə/ : 'for each'
нэнатайкыӈӈоӄэнат : /n-ena-tajkə-ŋŋo-qena-t/ : '(he) is beginning to make (them)'
амалваӈ : /amaɬβaŋ/ : 'different'
вальыт : /βa-ɬʔə-t/ : 'being'
ыннытэйӈэтти, : /ənnə-tejŋet-ti/ : 'fish dishes'
эʼквырга-ым : /ʔekβəɹɣa=əm/ : 'however'
панэна : /panena/ : 'as before'
ынныӈыттыльыт : /ənnə-ŋəttə-ɬʔə-t/ : 'fishermen'
ныӄытчирэӄинэт : /nə-qətçiɹe-qine-t/ : '(they) are tiring of'
эмыннытъуле : /emənnə-tʔuɬ-e/ : 'individual scraps'
тэйӈэтык. : /tejŋetə-k/ : 'eating'

7
Тэгъеӈу : /teɣʔjeŋu/ : 'desired'
нытчыӄинэт : /nə-tçə-qine-t/ : '(they) are making (them)'
ӄутти : /qutti/ : 'some'
роолӄылтэ. : /ɹoo-ɬqəɬ-te/ : 'commodities'

8
Ӄол : /qoɬ/ : 'one'
рыннинэт : /ɹən-ninet/ : '(he) made (them)'
ынныӈыттыльыт : /ənnə-ŋəttə-ɬʔə-t/ : 'fishermen'
«рыгалгатъолёвнэнат». : /ɹə-ɣaɬɣa-tʔoɬ-joβ-nenat/ : '(they) were served duck-meat'

9
Таӈымыльо : /taŋ-əməɬʔo/ : 'absolutely all'
ынныӈыттыльыт : /ənnə-ŋəttə-ɬʔə-t/ : 'fishermen'
нылгэчачальатӄэнат : /nə-ɬɣe-çaça-ɬʔat-qena-t/ : '(they) are really still enjoying (them)'
ӄамэтвак. : /qametβa-k/ : 'to eat'

10
Увильын : /uβi-ɬʔə-n/ : 'chef'
нанъяӄэн, : /n-anʔja-qen/ : 'is praised'
миӈкыри : /miŋkəɹi/ : 'how'
ӄун : /qun/ : 'so'
нинъыӄин. : /n-inʔə-qin/ : '(he) is skilled'

11
Лымӈэ : /ɬəmŋe/ : 'still'
ӈан : /ŋan/ : 'ever'
ытлён : /ət-ɬon/ : 'he'
гарэлгэтгалгагэленен : /ɣa-ɹeɬɣet-ɣaɬɣa-ɣeɬe-njen/ : '(he) looked for moulting ducks'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
вачаӄ : /βaçaq/ : 'yet'
мэчынкы : /meçənkə/ : 'enough'
люӈкимылтэтэ : /ɬuŋ-kiməɬtet-e/ : 'not being late'
гитлин : /ɣ-it-ɬin/ : '(he) has been'
увик. : /uβi-k/ : 'to cook'

12
Галгат-ым : /ɣaɬɣa-t=əm/ : 'ducks'
ынӄэнат : /ənqen-at/ : 'these'
ынӈот : /ənŋot/ : 'thus'
ганмыленат. : /ɣa-nmə-ɬena-t/ : '(he) has caught (them)'

13
Ыннин : /ənn-in/ : 'of fish'
ыʼттъымыт : /ʔəttʔəmə-t/ : 'bones'
гамайынляленат : /ɣa-majənɬa-ɬena-t/ : '(he) has carried (them)'
амноӈэты : /amnoŋ-etə/ : 'into the tundra'
Панечевына : /panjeçeβ-ən-a/ : 'by Panecev'
готкочьынтыватленат. : /ɣ-otko-çʔə-ntəβat-ɬena-t/ : '(he) has laid traps'

14
Ыннэнтыкэчьык : /ənnen-təke-çʔə-k/ : 'by one trap'
нылгинымкыӄинэт : /nə-ɬɣi-nəmkə-qine-t/ : '(they) are really numerous'
йъаяӄыт : /jʔajaqə-t/ : 'gulls'
ныкваӄэнат. : /nə-kβa-qena-t/ : '(they) are taking (them)'

15
Лыгэн : /ɬəɣen/ : 'right'
ӈэнку : /ŋenku/ : 'there'
увильэ : /uβi-ɬʔ-e/ : 'by the chef'
нэнаргоӄэнат : /n-ena-ɹɣo-qena-t/ : '(he) plucked (them)'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
левытти : /ɬeβət-ti/ : 'heads'
нинэчвиӄинэт, : /n-ine-çβi-qine-t/ : '(he) is removing (them)'
иӈӄун : /iŋqun/ : 'so that'
ынныӈыттыльэ : /ənnə-ŋəttə-ɬʔ-e/ : 'by the fishermen'
лявтэпы : /ɬaβt-epə/ : 'from the heads'
эвнэчичевкэ : /eβne-çiçeβ-ke/ : 'not understanding'
ыʼнынтыркынэт : /ʔənə-ntə-ɹkə-net/ : 'let them remove (them)'
ыргинэт : /əɹɣi-net/ : 'their (pl.)'
роёттэ. : /ɹo-jot-te/ : 'foodstuffs'

16
Ынныӈыттыльыт : /ənnə-ŋəttə-ɬʔə-t/ : 'fishermen'
ныӄамэтваӄэнат : /nə-qametβa-qena-t/ : '(they) are eating (them)'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
ымӄамэтваӈэт : /əm-qametβa-ŋet/ : '(they) ate it all'
нанъяӄэн : /n-anʔja-qen/ : 'is praised'
увильын : /uβi-ɬʔə-n/ : 'chef'
таӈгалгапатыльын. : /taŋ-ɣaɬɣa-patə-ɬʔə-n/ : 'preparing duck well'

17
Панечев–ым : /panjeçeβ–əm/ : 'Panecev'
эмтэнӈэ : /emtenŋe/ : 'laughing'
нытваӄэн, : /nə-tβa-qen/ : '(he) is being'
ымыӈ : /əməŋ/ : 'too'
ӈутку : /ŋutku/ : 'here'
ытлён : /ət-ɬon/ : 'he'
аʼӄачечавыӈ, : /ʔaqa-çeçaβə-ŋ/ : 'being impossible to understand'
ръэнут : /ɹʔenut/ : 'what'
коргаво : /koɹɣaβ-o/ : 'as happiness'
лыӈыркынин: : /ɬəŋə-ɹkə-nin/ : '(he) takes (it)'
эвытлым : /eβət-ɬəm/ : 'or'
анъяткольэты : /anʔja-tko-ɬʔ-etə/ : 'for being praised'
коргавыркын : /koɹɣaβə-ɹkən/ : '(he) is happy'
лымэвыр : /ɬəmeβəɹ/ : 'or'
тумгыт : /tumɣə-t/ : 'friends'
«галгатъолёльыт» : /ɣaɬɣa-tʔoɬ-jo-ɬʔə-t/ : 'having duck-meat'
тэнӈу : /tenŋu/ : 'mocking'
лыӈыркынинэт. : /ɬəŋə-ɹkə-ninet/ : '(he) takes (them)'

18
– Ивкэ : /iβke/ : 'please'
нэмэ : /neme/ : 'again'
ӄыгалгагэлеркын : /qə-ɣaɬɣa-ɣeɬe-ɹkən/ : 'you (sg.) look for duck!'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
нэмэ : /neme/ : 'again'
ӄыгалгапатыркын : /qə-ɣaɬɣa-patə-ɹkən/ : 'you (sg.) prepare duck!'
волӄытвэгты, : /βoɬqətβe-ɣtə/ : 'as evening falls'
ивнин : /iβ-nin/ : '(he) told (him)'
Семенковына : /çemjenkoβ-ən-a/ : 'by Semenkov'
Панечев. : /panjeçeβ/ : 'Panecev'

19
– Вынэ : /βəne/ : 'well'
алымыӈ : /aɬəmə-ŋ/ : 'the fact is'
ынӄэн : /ənqen/ : 'this'
итык : /itə-k/ : 'doing'
тэӈычьэтык : /teŋə-çʔetə-k/ : 'to be occasionally good'
эмытъэт : /emətʔet/ : 'a little'
тыранмыткоӈынат. : /tə-ɹa-nmə-tko-ŋə-nat/ : 'I will catch (them)'

20
Ытръэч : /ətɹʔeç/ : 'but'
ивкэ : /iβke/ : 'please'
Ӄэргынкаав : /qeɹɣənkaaβ/ : 'Qergynkaav'
нывинрэтыркын : /nə-βinɹetə-ɹkən/ : '(he) helps'
галгаӈыттык, : /ɣaɬɣa-ŋəttə-k/ : 'to hunt duck'
ӄэлюӄ : /qeɬuq/ : 'of course'
гымнан : /ɣəm-nan/ : 'by me'
ӄутти : /qutti/ : 'some'
нэналвавэгым : /n-ena-ɬβaβ-e-ɣəm/ : 'I am unable'
йъок, : /jʔo-k/ : 'to reach'
йъарат : /jʔaɹat/ : 'very'
нинъыӄинэт : /n-inʔə-qine-t/ : '(they) are skilled'
гынтэвык. : /ɣənteβə-k/ : 'to flee'

21
– Вынэ : /βəne/ : 'well'
ӄынпэляквын : /qə-npeɬak-βən/ : 'you (sg.) take (him)'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
энмэч : /enmeç/ : 'then'
ӄэквэтгытык. : /q-ekβet-ɣə-tək/ : 'you (pl.) go!'

22
Ынныӈыттыльыт : /ənnə-ŋəttə-ɬʔə-t/ : 'fishermen'
неводэты : /njeβod-etə/ : 'to the seines'
элкыгъэт. : /eɬkə-ɣʔet/ : '(they) departed'

23
Панечев-ым : /panjeçeβ=əm/ : 'Panecev'
нонтымытваӄэн, : /n-ontəmə-tβa-qen/ : '(he) is being calm'
ванэван : /βaneβan/ : 'not'
ныгагчавын. : /nə-ɣaɣçaβə-n/ : '(he) hurries'

24
– Вайыӈӄэнат : /βajəŋ-qena-t/ : 'which are there'
уткучьыт : /utku-çʔə-t/ : 'traps'
ӄырыгынэт : /qə-ɹəɣə-net/ : 'you (sg.) take (them)'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
мынэквэнмык, : /mən-ekβen-mək/ : 'letʼs go!'
ивнин : /iβ-nin/ : '(he) told (him)'
Панечевына : /panjeçeβ-ən-a/ : 'by Panecev'
Ӄэргынкаав. : /qeɹɣənkaaβ/ : 'Qergynkaav'

25
– Леӈытъак : /ɬeŋətʔak/ : 'therefore'
уткучьэ : /utku-çʔ-e/ : 'with traps'
мытрагалгаӈыттыгъа? : /mət-ɹa-ɣaɬɣa-ŋə-ttə-ɣʔa/ : 'we will hunt duck'
пынлёнэн : /pənɬo-nen/ : '(he) asked (him)'
Ӄэргынкаавына. : /qeɹɣənkaaβ-ən-a/ : 'by Qergynkaav'

26
– Лыгэн : /ɬəɣen/ : 'only'
мынлеркын, : /mən-ɬe-ɹkən/ : 'let us pass'
ынан : /ə-nan/ : 'by it'
рэльуӈын, : /ɹe-ɬʔu-ŋə-n/ : 'you will see (it)'
татлыгнэн : /tatɬə-ɣ-nen/ : '(he) answered (him)'
Панечевына. : /panjeçeβ-ən-a/ : 'by Panecev'

27
Ытри : /ət-ɹi/ : 'they'
эквэтгъэт. : /ekβet-ɣʔet/ : '(they) set off'

28
Аны : /anə/ : 'now'
ыннъыттъымык : /ənn-ʔət-tʔəmə-k/ : 'on the fish bones'
колё : /koɬo/ : 'some'
йъаяӄ, : /jʔajaq/ : 'gull(s)'
нывакъотваӄэн. : /nə-βakʔo-tβa-qen/ : 'is (are) being seated'

[Уттыԓьын]

29
Лыгэн : /ɬəɣen/ : 'only'
йъаяӄыт : /jʔajaqə-t/ : 'gulls'
нэнриӈэвынэт, : /ne-nɹiŋ-eβə-net/ : '(they) flew off'
Панечевына : /panjeçeβ-ən-a/ : 'by Panecev'
Ӄэргынкаав : /qeɹɣənkaaβ/ : 'Qergynkaav'
ивнин : /iβ-nin/ : '(he) told (him)'
рамынноӈэты: : /ɹamənnoŋ-etə/ : 'laughing'
– Ӈотӄэнат-ым : /ŋotqena-t–əm/ : 'these'
галгат. : /ɣaɬɣa-t/ : 'ducks'

30
Мыноткочьынтыватынат : /mən-otko-çʔə-ntəβatə-nat/ : 'letʼs set traps'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
эӄылпэ : /eqəɬpe/ : 'quickly'
мыныргонат : /mənə-ɹɣo-nat/ : 'letʼs pluck (them)'
лыгэн : /ɬəɣen/ : 'right'
ӈутку, : /ŋutku/ : 'here'
ӄынвэр : /qənβeɹ/ : 'finally'
рэвулӄытвигъэ, : /ɹe-βuɬqətβi-ɣʔe/ : 'evening will fall'
тырэкимылтэтгъэ : /tə-ɹe-kiməɬtet-ɣʔe/ : 'I will be late'
увик. : /uβi-k/ : 'to cook'

31
Ӄэргынкаавына : /qeɹɣənkaaβ-ən-a/ : 'by Qergynkaav'
энэчгытэтэ : /eneçɣətet-e/ : 'by being surprised'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
камчечавэты : /kamçeçaβ-etə/ : 'while being bewildered'
гитэнин : /ɣite-nin/ : '(he) watched (him)'
Панечев. : /panjeçeβ/ : 'Panecev'

32
– Гынмыл-ым : /ɣənməɬ=əm/ : 'recent'
руткы, : /ɹu-tkə/ : 'you (pl.) ate (them)'
мытив : /mətiβ/ : 'I believe'
чачальаттык. : /çaça-ɬʔat-tək/ : 'you (pl.) enjoyed (it)'

33
Эченур : /eçenuɹ/ : 'only'
ынӈэ : /ənŋe/ : 'don't'
тумгыт : /tumɣə-t/ : 'friends'
ивкэ, : /iβke/ : 'tell'
иӈӄун : /iŋqun/ : 'so that'
моргынан : /moɹ-ɣənan/ : 'by us'
мытнуркынэт : /mət-nu-ɹkə-net/ : 'we eat (them)'
вэнгалгат. : /βen-ɣaɬɣa-t/ : 'domestic ducks'

34
Эвын : /eβən/ : 'truly'
тэленъеп, : /teɬenʔjep/ : 'in the past'
нэкэм : /nekem/ : 'especially'
гытъанма, : /ɣətʔan-ma/ : 'starving'
Ӄэргынкаавына : /qeɹɣənkaaβ-ən-a/ : 'by Qergynkaav'
йъаяӄыт : /jʔajaqə-t/ : 'gulls'
нинэнуӄинэт, : /n-ine-nu-qine-t/ : '(he) is eating (them)'
ынӄэната : /ənqena-ta/ : 'with these'
ытлён : /ət-ɬon/ : 'he'
ванэван : /βaneβan/ : 'not'
нычирмыӈэтын. : /nə-çiɹməŋ-etən/ : '(he) is disgusted'

35
Энмэч : /enmeç/ : 'then'
вэтыӄун : /βetə-qun/ : 'indeed'
ытри : /ət-ɹi/ : 'they'
«рагалгоӈыӈӈогъат», : /ɹa-ɣaɬɣo-ŋə-ŋŋo-ɣʔat/ : '(they) will begin to catch duck'
ӄоныры-ым : /qonəɹə=əm/ : 'besides'
ӈирэютӈыроёт : /ŋiɹejut-ŋəɹojot/ : 'by twos and threes'
ныкваӄэнат : /nə-kβa-qena-t/ : '(they) are taking (them)'
«галгат» : /ɣaɬɣa-t/ : 'ducks'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
ӄымэл : /qəmeɬ/ : 'so that'
пэтле : /petɬe/ : 'soon'
нымкыӄинэт : /nə-mkə-qine-t/ : 'which are numerous'
нанмынат. : /na-nmə-nat/ : '(they) killed (them)'

36
Ӄэргынкаав : /qeɹɣənkaaβ/ : 'Qergynkaav'
«галгаӈыттыма», : /ɣaɬɣa-ŋəttə-ma/ : 'hunting duck'
Панечев : /panjeçeβ/ : 'Panecev'
«ныгалгаргоӄэн», : /nə-ɣaɬɣa-ɹɣo-qen/ : '(he) is plucking duck'
эвыр : /eβəɹ/ : 'then'
ынкы : /ənkə/ : 'there'
нэнарыгнарӄэнат. : /n-ena-ɹəɣnaɹ-qena-t/ : '(he) is roasting (them)'

37
Пылыткук, : /pəɬətku-k/ : 'having finished'
танъетъаӈ : /tan-ʔjetʔaŋ/ : 'quite ready'
рытчыплыткук : /ɹə-tçə-pɬətku-k/ : 'having finished making'
«галгат», : /ɣaɬɣa-t/ : 'ducks'
рагтыгъат : /ɹaɣtə-ɣʔat/ : '(they) returned home'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
Ӄэргынкаав : /qeɹɣənkaaβ/ : 'Qergynkaav'
неводэты : /njeβod-etə/ : 'to the seines'
янръатва : /janɹʔatβa/ : 'separately'
ӄытгъи. : /qət-ɣʔi/ : '(he) went'

38
– Ыʼмто : /ʔəmto/ : 'well'
галготык? : /ɣaɬɣotə-k/ : 'catching duck(s)'

39
Ӄынур : /qənuɹ/ : 'as'
ыннэн : /ənnen/ : 'one'
пынлёгъат : /pənɬo-ɣʔat/ : '(they) asked'
ынныӈыттыльыт. : /ənnə-ŋəttə-ɬʔə-t/ : 'fishermen'

40
– Энмэч : /enmeç/ : 'then'
гынмылкинэк : /ɣənməɬ-kine-k/ : 'recently'
мыкыӈ : /məkəŋ/ : 'many'
вальыт : /βa-ɬʔə-t/ : 'being'
мытынмынат. : /mətə-nmə-nat/ : 'we caught (them)'

41
Игыр : /iɣəɹ/ : 'today'
мэчынкы : /meçənkə/ : 'enough'
ринӈыт, : /ɹinŋə-t/ : 'making'
ӄырым : /qəɹəm/ : 'not'
мынӄэюлтэнмык. : /mən-qejuɬten-mək/ : 'letʼs go hungry!'

42
– Ӄэлюӄ-ым : /qeɬuq=əm/ : 'of course'
ынанкэн : /ənan-ken/ : 'of itself'
ӈирэнлеӈу : /ŋiɹenɬeŋu/ : 'as a pair'
галгаӈыттытык, : /ɣaɬɣa-ŋəttətə-k/ : 'you have hunted duck'
иквъи : /ik-βʔi/ : '(he) said'
Нэнэн. : /nenen/ : 'Nenen'

43
– Нинъыӄинэт : /n-inʔə-qine-t/ : '(they) are skilled'
галгат? : /ɣaɬɣa-t?/ : 'ducks'
пынлёгъэ : /pənɬo-ɣʔe/ : '(he) asked'
Семенков. : /çemjenkoβ/ : 'Semenkov'

44
– Ынӈатал : /ənŋataɬ/ : 'very'
вынэ : /βəne/ : 'well'
нинъыӄинэт, : /n-inʔə-qine-t/ : '(they) are skilled'
чама : /çama/ : 'and'
ныгыттэӄинэт : /nə-ɣətte-qine-t/ : '(they) are cunning'
атчык, : /atçə-k/ : 'to hide'
рамынноӈэты : /ɹamənnoŋ-etə/ : 'laughing'
татлыӈыткогъэ : /tatɬəŋə-tko-ɣʔe/ : '(he) replied'
Ӄэргынкаав, : /qeɹɣənkaaβ/ : 'Qergynkaav'
эʼквырга–ым : /ʔekβəɹɣa–əm/ : 'however'
Панечев : /panjeçeβ/ : 'Panecev'
нылгининъыӄин, : /nə-ɬɣi-ninʔə-qin/ : '(he) is really fast'
аʼтавынан : /ʔataβ-ənan/ : 'though'
пэнин : /pe-nin/ : 'continuously'
мэрынрэ : /meɹənɹe/ : 'slowly'
тылельын. : /təɬe-ɬʔə-n/ : 'moving'

45
Тэӈэӄытликыльэ : /teŋ-e-qətɬi-kə-ɬʔ-e/ : 'being wholly without laziness'
Панечевына : /panjeçeβ-ən-a/ : 'by Panecev'
таӈымыльо : /taŋ-əməɬʔo/ : 'absolutely all'
йъаяӄэн : /jʔajaq-en/ : 'of gull(s)'
левытти : /ɬeβət-ti/ : 'heads'
ганыпъавленат. : /ɣa-nəpʔaβ-ɬena-t/ : '(he) has dried (them)'

46
Ынныӈыттыгыргын : /ənnə-ŋəttə-ɣəɹɣə-n/ : 'fishing (season)'
пылыткугъи. : /pəɬətku-ɣʔi/ : '(it) finished'

47
Неводтэ : /njeβod-te/ : 'seines'
нэгтынэт. : /ne-ɣtə-net/ : '(we) took (them) out'

48
Ярагты : /jaɹa-ɣtə/ : 'homeward'
тэнмавымгогъат. : /tenmaβə-mɣo-ɣʔa-t/ : '(they) got ready'

49
Энмэч : /enmeç/ : 'then'
ымыльо : /əməɬʔo/ : 'all'
эвиръыткут : /eβiɹʔə-tku-t/ : 'clothes'
кунгасык : /kunɣaçə-k/ : 'onto the barge(s)'
гэйӈэлинэт : /ɣe-jŋe-ɬine-t/ : '(they) have loaded (them)'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
ытръэч : /ətɹʔeç/ : 'but'
нъатчаӄэн : /n-ʔatça-qen/ : '(he) is awaiting'
катер. : /katjeɹ/ : 'tug'

50
Люур : /ɬuuɹ/ : 'suddenly'
Панечев : /panjeçeβ/ : 'Panecev'
миӈкыри : /miŋkəɹi/ : 'how'
рай : /ɹaj/ : 'some'
гагчыръогъэ. : /ɣaɣçə-ɹʔo-ɣʔe/ : '(he) went away'

51
Аплёратвака : /apɬoɹatβaka/ : 'later'
рэннин : /ɹen-nin/ : '(he) brought (it)'
левтъэтйивӄэй. : /ɬeβt-ʔetjiβ-qej/ : 'small string of heads'

52
Ынныӈыттыльэ : /ənnə-ŋəttə-ɬʔ-e/ : 'by the fishermen'
камчечеты : /kamçeç-jetə/ : 'being bewildered'
ныгитэӄин : /nə-ɣite-qin/ : '(they) are watching'
левтыӈынрэтылын : /ɬeβtə-ŋə-nɹetə-ɬə-n/ : 'holding heads'
увильын. : /uβi-ɬʔə-n/ : 'chef'

53
Мэӈин : /meŋi-n/ : 'who'
люнчичевэ : /ɬun-çiçeβ-e/ : 'not understanding'
нитӄин, : /n-it-qin/ : '(he) is being'
раӄынвы : /ɹaqə-nβə/ : 'for what'
румэкэвыркынинэт : /ɹumekeβə-ɹkə-ninet/ : '(he) collects (them)'
йъаяӄэн : /jʔajaq-en/ : 'of gull(s)'
левтыт. : /ɬeβtə-t/ : 'heads'

54
– Ынраӄ-ым : /ən-ɹaq=əm/ : 'now'
раӄылӄылтэ, : /ɹaqə-ɬqəɬ-te/ : 'things necessary for what'
рэӄу : /ɹeq-u/ : 'for what'
рэтынэт : /ɹetə-net/ : '(you) brought (them)'
йъаяӄэн : /jʔajaq-en/ : 'of gull(s)'
левытти? : /ɬeβət-ti?/ : 'heads'
энэчгытэты : /eneçɣətet-ə/ : 'being surprised'
намӈылён : /namŋə-ɬon/ : '(they) asked'
ынныӈыттыльэ : /ənnə-ŋəttə-ɬʔe/ : 'by the fishermen'
Панечев. : /panjeçeβ/ : 'Panecev'

55
– Мытив-ым : /mətiβ=əm/ : 'I believe'
ӄыльугыткы, : /qə-ɬʔu-ɣə-tkə/ : 'you (pl.) look!'
миӈкыри : /miŋkəɹi/ : 'how'
вальыт : /βa-ɬʔə-t/ : 'being'
галгат : /ɣaɬɣa-t/ : 'ducks'
торгынан : /toɹɣə-nan/ : 'by you (pl.)'
нинэнутури : /n-ine-nu-tuɹi/ : '(you) are eating (them)'
ынкъам : /ənkʔam/ : 'and'
вэлерӈан-ым : /βeɬeɹ-ŋan=əm/ : 'although'
нылгэчачальатторэ, : /nə-ɬɣe-çaça-ɬʔa-t-toɹe/ : 'you (pl.) are really still enjoying'
рамынноӈэты : /ɹamənnoŋ-etə/ : 'laughing'
татлыӈыткогъэ : /tatɬəŋə-tko-ɣʔe/ : '(he) replied'
Панечев. : /panjeçeβ/ : 'Panecev'

56
– Ӄытлыги : /qət-ɬəɣi/ : 'apparently'
тагноӈ : /taɣ-no-ŋ/ : 'creation of food'
вальыт, : /βa-ɬʔə-t/ : 'being'
ытръэч : /ətɹʔeç/ : 'but'
ынӄэн : /ənqen/ : 'this'
эӈинму : /eŋinm-u/ : 'for a thought'
лыгнин : /ɬəɣ-nin/ : '(he) knew (it)'
Семенковына, : /çemjenkoβ-ən-a/ : 'by Semenkov'
наӄам : /naqam/ : 'for'
нинэгитэӄинэт : /n-ine-ɣite-qine-t/ : '(he) is watching (them)'
йъаяӄыт, : /jʔajaqə-t/ : 'gulls'
галяльыт. : /ɣaɬa-ɬʔə-t/ : 'passing'

[Esvan]

МФА: с /ç/;  ч /ç/;

Похоже, буква с встречается только в заимствованиях.

[Уттыԓьын]

МФА: с /ç/;  ч /ç/;

Похоже, буква с встречается только в заимствованиях.

Согласный [ç] в чукотском языке реализуется в нескольких вариантах. [ç] пишется через букву с перед глухим увулярным взрывным согласным [ӄ] и через ч во всех остальных положениях. Произношение также варьируется в зависимости от положении, диалекта, и выбранного отчета.

Например, [ç] является:

(1) глухим альвеолярным спирантом (в начальном и конечном положениях; на востоке и юге).

(2) глухим постальвеолярным спирантом [ʃ]; (3) глухим альвео-палатальным спирантом [ɕ]; (4) глухим палатальным спирантом [ç] (перед увулярным [ӄ]).

(5) глухой постальвеолярной аффрикатой [tʃ]; (6) глухой альвео-палатальной аффрикатой [tɕ] (между гласными; в сочетании с согласными; на западе).

(7) глухой свистящей аффрикатой [ts] (в речи женщин).

[Уттыԓьын]

Буквы б, д, ж, з, ф, х, ц, ш, щ встречаются только в заимствованиях.