Главное меню
Мы солидарны с Украиной. Узнайте здесь, как можно поддержать Украину.

Спроба казахської латініци

Автор dagege, сентября 29, 2021, 22:59

0 Пользователи и 1 гость просматривают эту тему.

dagege

Вот уже 30 лет лучшие умы Казахстана бьются над проблемой перехода на латинскую графику, но не могут прийти к итоговому варианту. Предлагаемым вариантам не хватает простоты, логичности, последовательности и исторической преемственности. Каждый предлагаемый вариант норовит в той или иной мере транспортировать имеющееся кириллическое правописание методом транслитерации.
Но я готов помочь в решении этих проблем.
В ниже следующих постах мы с вами разберемся с проблемами и создали самую подходящую латиницу для казахского языка.
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

dagege

Итак, чтобы упростить себе задачу создания простой, удобной и логичной латиницы для казахского языка, нужно сразу решить простые задачи и, не мешкая, перейти к сложным.
Начнем с простого
b, c, ç, d, g, ğ, h, j, k, l, m, n, ŋ p, r, s, ş t, v, y, z
h отвечает за кириллическую һ.
k, g перед заднеязычными гласными читаются как қ, ғ, а перед переднеязычными как к, г.
L в окружении передних гласных читается мягко, а в окружении задних - твердо.
ğ, v всегда читаются как w.
j читается как ж. В заимствованиях может читаться как дж.
c читается как ц.
ç читается как ч.
ş читается как ш.
ŋ читается как казахское нг.

Задачи посложнее:

a, ä, ı, i, e, o, ö, u, ü
ı это казахское ы
i это казахское і
ä, ö, ü это казахские ә, ө, ү. В рукописном варианте пишется ә, ө, ų.
e это казахское е.
u это казахское ұ.

Ну и наконец самая мякотка.
Дифтонги и долгие гласные.
и пишем через iy/ıy
ау, у пишем через av/ağ, uv/uğ в зависимости от этимологии слова (tağ, suv)

iğ/ığ читаются как долгие у:
окончания глагола с согласным на исходе пишем через iğ/ığ (keliğ, okığ, tanısığ, tüsiniğ, estiğ)
Окончания глагола с гласным на исходе пишем через ğ (tıŋdağ, söyleğ).
Отсюда правило: окончания инфинитива теперь пишется через -ğ.
Герундий пишется через -ğu/ğü (estiğü, okığu)
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

dagege

Түсіну – ойлау әрекетінің нәтижесінде белгілі бір оқиғаның немесе құбылыстың мағынасы жайлы ой-тұжырымға келу. Түсіну мүмкіндігімен сан алуан құбылыстардың себеп-салдарын, елеулі белгілерін, өзара байланысын, маңызы мен мағынасын ұғынуға болады. Басқа адамның амал-әрекетінің, ой-пікірінің мазмұнын ұғынуда, кез келген ақпаратты қабылдап, оған лайық ой түю түсіну арқылы жүзеге асады. Түсінудің арқасында адам қоғамдық және мәдени ортада, өзара қарым-қатынаста, ақпараттық кеңістікте өз орнын, өзіндік ой-пікірінің лайықты мүмкіндігін айқындайды. өзгенің ой-пікірін, көңіл-күйін, мақсатын түсінбей тұрып, өзіндік ой-пікір тұжырымдау, қарым-қатынасқа түсу мүмкін емес. Сондықтан түсінудің алғышарты өзгемен санасу, оны мұқият тыңдау. Ғылымдағы түсіну жүзеге асуы үшін арнаулы методол. ережелер, логик. қисындар, ғыл.-теор. нәтижелер пайдаланылады. Мәселені дұрыс түсіну үшін адамға тиянақты, саналы білім, ақыл-парасат, дағды қажет. Түсіну үшін мәселенің негізгі мәнін іздеу, түйінін шешетін сұрақ қоя білу, дәл тұжырымдау, жалпылау, топтастыру, т.б. шарттарды орындау керек.

Tüsiniğü – oylağu äreketiniŋ nätiyjesinde belgili bir okıganıŋ nemese kubılıstıŋ magınası jaylı oy-tujırımga keliğ. Tüsiniğü mümkindigimen san alvan kubılıstardıŋ sebep-saldarın, eleğli belgilerin, özara baylanısın, maŋızı men magınasın ugınığuga boladı. Baska adamnıŋ amal-äreketiniŋ, oy-pijiriniŋ mazmunın ugınığuda, kez kelgen akparattı kabıldap, ogan layık, oy tüyü tüsiniğü arkılı jüzege asadı. Tüsiniğüdiŋ arkasında adam kogamdık jäne mädeniy ortada, özara karım-katınasta, akparattık keŋistikte öz ornın, özindik oy-pikiriniŋ layıktı mümkindigin aykındaydı. Özgeniŋ oy-pikirin, köŋil-küyin, maksatın tüsinbey turıp, özindik oy-pikir tujırımdağ, karım-katınaska tüsiğü mümkin emes. Sondıktan tüsiniğüdiŋ algışartı özgemen sanasığ, onı mukiyat tıŋdağ. Gılımdagı tüsiniğü jüzege asığı üşin arnavlı metodol. erejeler, logik kıysındar, gıl.-teor. nätiyjeler paydalanıladı. Mäseleni durıs tüsiniğü üşin adamga tıyanaktı, sanalı bilim, akıl-parasat, dagdı kajet. Tüsiniğü üşin mäseleniŋ negizgi mänin izdeğ, tüyinin şeşetin surak koya biliğ, däl tujırımdağ, jalpılağ, toptastırığ, t.b. şarttardı orındağ kerek.
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

dagege

Возникли лишь неопределенности: правильно ли передана елеулі (eleğli/elevli), а также правильно ли выбраны формы инфинитива/герундия? А по поводу последнего, в кириллице зачастую затемнено различие герундия от инфинитива (тыңдау vs. тыңдау, но в то же время - оқу vs. оқыу). Я думаю это необходимо развести потразным углам.
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

dagege

Альтернативное написание, отменяющее ğ. Взамен вводим не этимологическое однообразие для звука w, обозначаемого через v.

Tüsinivü – oylavu äreketiniŋ nätiyjesinde belgili bir okıganıŋ nemese kubılıstıŋ magınası jaylı oy-tujırımga keliv. Tüsinivü mümkindigimen san alvan kubılıstardıŋ sebep-saldarın, elevli belgilerin, özara baylanısın, maŋızı men magınasın ugınıvuga boladı. Baska adamnıŋ amal-äreketiniŋ, oy-pijiriniŋ mazmunın ugınıvuda, kez kelgen akparattı kabıldap, ogan layık, oy tüyü tüsinivü arkılı jüzege asadı. Tüsinivüdiŋ arkasında adam kogamdık jäne mädeniy ortada, özara karım-katınasta, akparattık keŋistikte öz ornın, özindik oy-pikiriniŋ layıktı mümkindigin aykındaydı. Özgeniŋ oy-pikirin, köŋil-küyin, maksatın tüsinbey turıp, özindik oy-pikir tujırımdav, karım-katınaska tüsivü mümkin emes. Sondıktan tüsinivüdiŋ algışartı özgemen sanasıvu, onı mukiyat tıŋdav. Gılımdagı tüsinivü jüzege asıvı üşin arnavlı metodol. erejeler, logik kıysındar, gıl.-teor. nätiyjeler paydalanıladı. Mäseleni durıs tüsinivü üşin adamga tıyanaktı, sanalı bilim, akıl-parasat, dagdı kajet. Tüsinivü üşin mäseleniŋ negizgi mänin izdev, tüyinin şeşetin surak koya biliv, däl tujırımdav, jalpılav, toptastırıv, t.b. şarttardı orındav kerek.

Какой вариант смотрится презентабильнее?
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

Karakurt


dagege

Цитата: Karakurt от сентября 30, 2021, 08:39
Последний, но где вы видели окыу?
Гляньте для наглядности на wiktionary спряжения форм оқу и істу в строчке с герундием.
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

dagege

Хәрри Поттер мен пәлсапа тас.
Hәrriy Potter men pәlsapa tas. 

Birinşi tarav

AJAL AVZINAN KALGAN BALA

Kınaagaş köşesindegi nömiri törtinşi üyde turatın erli-zayıptı Dursleyler özin nagız salmaktı otbası sanaytın. Esti adamga layık kasıyet emes dep, kupıya ne ogaş okıygalardan avlak jürivge tırısatın.

Mister Dursley – burgı şıgaratın Grunnings fırmasınıŋ bastıgı. Deneli kelgen, moynı kıska, murtı kalıŋ. Al missis Dursley  – arıkşa kelgen aksarı әyel. Moynı soraygan, tipti iyesiniŋ eŋ süyikti kәsibi – korşavdıŋ üstinen sıgalap körşilerin aŋdıvga jaralgan ba dersiŋ. Ekeviniŋ Dudley esimdi «әlemdegi eŋ keremet, eŋ akıldı» kişkentay ulı bar.

Dursleyler işkeni aldında, işpegeni artında, tınış ömir sürip jatkan otbası edi. Tek özge tügili özinen jasırıp jürgen bir kupıyası bar. Potter otbasınıŋ bularga katısı barın jurt bilse, maskaranıŋ kökesi sol bolar. Missis Potter missis Dursleydiŋ siŋlisi edi, birak olar körispegeli kay zaman. Missis Dursley tipti siŋlisi joktay kün keşetin. Öytkeni siŋlisi men onıŋ tükke jaramaytın küyevi Dursley otbasınan müldem özgeşe. Alda-jalda Potterler bulardıŋ esigin kaga kalsa körşiler ne der eken dep oylasa boldı, Dursleylerdiŋ töbe şaşı tik turadı. Dursley otbası Potterlerdiŋ de kişkentay ulı bar ekenin biledi, birak onı eşkaşan körgen emes. Bul da Potterlerden avlak jürivge jaksı sıltav: Dudley onday sotkar balamen aralassa, kanday bolıp öserin kim bilsin?

Missis Dursley men mister Dursley bizdiŋ okıyga bastalatın surkay kızıksız seysenbi küni uykıdan turganda bult torlagan aspannan bükil eldi dürliktirer kupıya әpi ogaş okıygalardıŋ belgisi de körinbegen. Mister Dursley ıŋıldap әndete jürip jumıska tagatın eŋ süykimsiz galstugin taŋdap aldı. Ol arada missis Dursley jer tepkilep doldangan Dudleydi biyik orındıgına küştep otırgızıp jatıp, ösek ayta bastadı.

Eşkaysı terezeniŋ janınan ülken sargış üki pır etip uşıp ötkenin baykagan jok.
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

dagege

Гарри Поттер на реформированной кириллице.

Хәррij Поттер мен пәлсапа тас.

Бірінші тараў

АЖАЛ АЎЗИНАН КАЛГАН БАЛА

Кинаагаш көшесіндегі нөмірі төртінші үйде туратин ерлі-заjипти Дурслилер өзін нагиз салмакти отбаси санаjтин. Есті адамга лаjик касиjет емес деп, купиjа не огаш окиjгалардан аўлак жүріұге тирисатин.

Мiстер Дурсли – бурги шигаратин Grunnings фирмасиниң бастиги. Денелі келген, мойни киска, мурти калиң. Ал миссис Дурсли – арикша келген аксари әjел. Мойни сораjган, тіпті іjесінің ең сүjікті кәсібі – коршаўдиң үстінен сигалап көршілерін аңдиўга жаралган ба дерсің. Екеўінің Дадли есімді «әлемдегі ең керемет, ең акилди» кішкентаj ули бар.

Дурслилер ішкені алдинда, ішпегені артинда, тиниш өмір сүріп жаткан отбаси еді. Тек өзге түгілі өзінен жасирип жүрген бір купиjаси бар. Поттер отбасиниң буларга катиси барин журт білсе, маскараниң көкесі сол болар. Миссис Поттер миссис Дурслидің сіңлісі еді, бірак олар көріспегелі кай заман. Миссис Дурсли тіпті сіңлісі жоктаj күн кешетін. Өjткені сіңлісі мен ониң түкке жарамаjтин күйеұі Дурсли отбасинан мүлдем өзгеше. Алда-жалда Поттерлер булардиң есігін кага калса көршілер не дер екен деп оjласа болди, Дурслилердің төбе шаши тік туради. Дурсли отбаси Поттерлердің де кішкентаj ули бар екенін біледі, бірак они ешкашан көрген емес. Бул да Поттерлерден аўлак жүріұге жакси силтаў: Дадли ондаj соткар баламен араласса, кандаj болип өсерін кім білсін?

Миссис Дурсли мен мистер Дурсли біздің окиjга басталатин суркаj,  кизиксиз сеjсенбі күні үjкидан турганда булт торлаган аспаннан бүкіл елді дүрліктірер купиjа әрі огаш окиjгалардиң белгісі де көрінбеген. Мистер Дурсли иңилдап әндете жүріп жумиска тагатин ең сүjкімсіз галстугін таңдап алди. Ол арада миссис Дурсли жер тепкілеп долданган Дадлиді біjiк ориндигина күштеп отиргизип жатип, өсек айта бастади.

Ешкайси терезенің жанинан үлкен саргиш үкі пир етіп ушип өткенін баjкаган жок.
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

dagege

Ну и, как водится, текст в оригинале:

Хәрри Поттер мен пәлсапа тас.

Бірінші тарау

АЖАЛ АУЗЫНАН ҚАЛҒАН БАЛА

Қынаағаш көшесіндегі нөмірі төртінші үйде тұратын ерлі-зайыпты Дурслилер өзін нағыз салмақты отбасы санайтын. Есті адамға лайық қасиет емес деп, құпия не оғаш оқиғалардан аулақ жүруге тырысатын.

Мистер Дурсли – бұрғы шығаратын Grunnings фирмасы- ның бастығы. Денелі келген, мойны қысқа, мұрты қалың. Ал миссис Дурсли – арықша келген ақсары әйел. Мойны сорайған, тіпті иесінің ең сүйікті кәсібі – қоршау­дың үстінен сығалап көршілерін аңдуға жаралған ба дерсің. Екеуінің Дадли есімді «әлемдегі ең керемет, ең ақылды» кішкентай ұлы бар.

Дурслилер ішкені алдында, ішпегені артында, тыныш өмір сүріп жатқан отбасы еді. Тек өзге түгілі өзінен жасырып жүрген бір құпиясы бар. Поттер отбасының бұларға қатысы барын жұрт білсе, масқараның көкесі сол болар. Миссис Поттер миссис Дурслидің сіңлісі еді, бірақ олар көріспегелі қай заман. Миссис Дурсли тіпті сіңлісі жоқтай күн кешетін. Өйткені сіңлісі мен оның түкке жарамайтын күйеуі Дурсли отбасынан мүлдем өзгеше. Алда-жалда Поттерлер бұлардың есігін қаға қалса көршілер не дер екен деп ойласа болды, Дурслилердің төбе шашы тік тұрады. Дурсли отбасы Поттерлердің де кішкентай ұлы бар екенін біледі, бірақ оны ешқашан көрген емес. Бұл да Поттерлерден аулақ жүруге жақсы сылтау: Дадли ондай сотқар баламен араласса, қандай болып өсерін кім білсін?

Миссис Дурсли мен мистер Дурсли біздің оқиға басталатын сұрқай, қызықсыз сейсенбі күні ұйқыдан тұрғанда бұлт торлаған аспаннан бүкіл елді дүрліктірер құпия әрі оғаш оқиғалардың белгісі де көрінбеген. Мистер Дурсли ыңылдап әндете жүріп жұмысқа тағатын ең сүйкімсіз галстугін таңдап алды. Ол арада миссис Дурсли жер тепкілеп долданған Дадлиді биік орындығына күштеп отырғызып жатып, өсек айта бастады.

Ешқайсы терезенің жанынан үлкен сарғыш үкі пыр етіп ұшып өткенін байқаған жоқ.
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

dagege

Сағат сегіз жарым болғанда мистер Дурсли шабаданын қолына алып, миссис Дурслидің бетінен сүйді. Алдындағы тамағын жегісі келмей, сүтке шыланған жүгері қауызын жан-жағына шашып отырған Дадлидің бетінен сүймек болып еміне беріп еді, жете алмады.

Sagat sögiz jarım bolganda mister Dursley şabadanın kolına alıp, missis Dursleydiŋ betinen süydi. Aldındagı tamagın jegisi kelmey, sütke şılangan jügeri kavızın jan-jagına şaşıp otırgan Dudleydiŋ betinen süymek bolıp emine berip edi, jete almadı.

– Бұзығым-ай, – деп мырс етті мистер Дурсли үйден шығып бара жатып.

– Buzıgım-ay, – dep mırs etti mister Dursley üyden şıgıp bara jatıp.

Көлігіне мініп, көшенің бұрышын айнала бере біртүрлі нәрсені байқап қалды: бір мысық картаға қарап отыр. Мистер Дурсли бір сәт не көргенін түсінбей, бұрылып артына тағы қарады. Қынаағаш көшесінің бұрышында тарғыл мысық отырғаны рас, бірақ ешқандай карта көрінбейді. Жынданғаннан сау ма? Көзіне жарық шағылып түсіп, елестеген болар, бәлкім. Мистер Дурсли көзін жыпылықтатып алып, мысыққа қайта қарады. Мысық та оған бақырая қалды. Мистер Дурсли бұрышты айналып, тіке жолға түсті. Мысықты айнадан көзінің қиығымен бақылап отырды. Енді ол мақұлық «Қынаағаш көшесі» деген жол белгісін оқып, жо-жоқ, оған жай ғана қарап отыр екен; мысықтар жазуды оқи алмайды ғой. Қалаға бара жатқан жол бойы бар ойы тек бүгін көп мөлшерде тапсырыс бергісі келген бұрғыларда болды.
Köligine minip, köşeniŋ burışın aynala bere birtürli nәrseni baykap kaldı: bir mısık kartaga karap otır. Mister Dursley bir sәt ne körgenin tüsinbey, burılıp artına tagı karadı. Kınaagaş köşesiniŋ burışında targıl mısık otırganı ras, birak eşkanday karta körinbeydi. Jındangannan sav ma? Közine jarık şagılıp tüsip, elestegen bolar, bәlkim. Mister Dursley közin jıpılıktatıp  alıp, mısıkka kayta karadı. Mısık ta ogan bakıraya kaldı. Mister Dursley burıştı aynalıp, tike jolga tüsti. Mısıktı aynadan köziniŋ kıyıgımen bakılap otırdı. Endi ol makulık «Kınaagaş köşesi» degen jol belgisin okıp, jo-jok, ogan jay gana karap otır eken; mısıktar jazıvdı okıy almaydı goy. Kalaga bara jatkan jol boyı bar oyı tek bügin köp mölşerde tapsırıs bergisi kelgen burgılarda boldı.

Қала шетіне іліккенде, бұрғылар есінен шығып кетті. Әдеттегідей таңғы көлік кептелісінде отырып, біртүрлі оғаш киінген кісілерге көзі түсе берді. Мантия киіп алыпты. Елден ерек киінетін адамдарды суқаны сүймейтін. Жастардың шығармайтыны жоқ!
Kala şetine ilikkende, burgılar esinen şıgıp ketti. Әdettegidey taŋgı kölik keptelisinde otırıp, birtürli ogaş kiyingen kisilerge közi tüse berdi. Mantıya kiyip alıptı. Elden erek kiyinetin adamdardı sukanı süymeytin. Jastardıŋ şıgarmaytını jok!

«Жаңадан ойлап тапқан сәні шығар, тәйірі!» деп ойлады. Рөл ұстаған саусақтарын шыдамсыздана жыбырлатып отырып, анау бір тұста тұрған «сәнқойларға» назары қайта ауды. Бір-бірімен даурығыса сыбырласып тұр. Мистер Дурсли бұл топтың ішінен егде адамдарды көргенде төбе шашы тік тұрды. Өзінен де жасы үлкен кісі қою жасыл түсті мантия киіп алғаны несі?! Есі ауысқан шығар!
«Jaŋadan oylap tapkan sәni şıgar, tәyiri!»  dep oyladı. Röl ustagan savsaktarın şıdamsızdana jıbırlatıp otırıp, anav bir tusta turgan «sәnkoylarga» nazarı kayta avdı. Bir-birimen davrıgısa sıbırlasıp tur. Mister Dursley bul toptıŋ işinen egde adamdardı körgende töbe şaşı tik turdı. Özinen de jası ülken kisi koyıv jasıl tüsti mantıya kiyip alganı nesi?! Esi avıskan şıgar!

– Бір болмайтын қайырымдылық іс-шараларының біріне жиналған сияқты... – деп ой қорытты мистер Дурсли. – Иә, дәл солай. Көліктер ақырындап жылжи бастады. Бірнеше минуттан соң мистер Дурсли Grunnings компаниясының көлік тұрағына келіп тоқтады да, ойы қайтадан бұрғыларға ауды.
– Bir bolmaytın kayırımdılık is-şaralarınıŋ birine jıynalgan sıyaktı... – dep oy korıttı mister Dursley. – İyә, dәl solay. Kölikter akırındap jıljıy bastadı. Birneşe minuttan soŋ mister Dursley Grunnings kompaniyasınıŋ kölik turagına kelip toktadı da, oyı kaytadan burgılarga avdı.

Мистер Дурсли тоғызыншы қабаттағы кеңсесінде терезеге арқасын беріп отыратын. Сонысы жөн болды. Әйтпесе бүгін жұмысы жайына қалар ма еді. Көшедегі адамның бәрінің назары тапа-тал түсте ұшып жүрген үкілерге ауғанымен, ол ештеңе көрген де, естіген де жоқ. Үкілер бірінен соң бірі төбесінен зымырап бара жатқанда жұрт оларға қарап, саусағын шошайта берді. Көбі тіпті үкіні бұрын-соңды түнде де көрмеген екен.
Mister Dursley togızınşı kabattagı keŋsesinde terezege arkasın berip otıratın. Sonısı jön boldı. Әytpese bügin jumısı jayına kalar ma edi. Köşedegi adamnıŋ bәriniŋ nazarı tapa-tal tüste uşıp jürgen ükilerge avganımen, ol eşteŋe körgen de, estigen de jok. Ükiler birinen soŋ biri töbesinen zımırap bara jatkanda jurt olarga karap, savsagın şoşayta berdi. Köbi tipti ükini burın-soŋdı tünde de körmegen eken.

Ал мистер Дурсли үкілерден хабарсыз, әдеттегі жұмыс күнін бастап кетті. Бүгін бес адаммен айғайласып үлгеріпті. Маңызды қоңырауларға жауап беремін деп тағы ұрсысты. Түске дейін көңілі көтеріңкі жүрді. Содан кейін сергіп қайтпақ болып әрі жүрек жалғап алуға жолдың арғы бетіндегі наубайханаға тартты.
Al mister Dursley ükilerden habarsız, әdettegi jumıs künin bastap ketti. Bügin bes adammen aygaylasıp ülgeripti. Maŋızdı koŋıravlarga javap beremin dep tagı ursıstı. Tüske deyin köŋili köteriŋki jürdi. Sodan keyin sergip kaytpak bolıp әri jürek jalgan alıvga joldıŋ argı betindegi navbayhanaga tarttı.

Мантия киген адамдарды ұмытып та кеткен еді, наубайхананың маңында тура сондай бір топ жинала қалыпты. Жанынан өтіп бара жатып, ашулы көзімен топты бір шолып шықты. Неге екенін өзі де білмейді, бірақ оларды көре сала мистер Дурсли кірпідей жиырылды. Бұл топ та өзара қызулана сыбырласып тұр екен, бірақ арасында қайырымдылыққа ақша жинап жатқан ешкім жоқ. Сөмкеге салынған үлкен бәлішті кеудесіне басып, қайтар жолда топтың сөздерін құлағы шалды.
Mantıya kiygen adamdardı umıtıp ta ketken edi, navbayhananıŋ maŋında tuvra sonday bir top jıynala kalıptı. Janınan ötip bara jatıp, aşıvlı közimen toptı bir şolıp şıktı. Nege ekenin özi de bilmeydi, birak olardı köre sala mister Dursley kirpidey jıyırıldı. Bul top ta özara kızıvlana sıbırlasıp tur eken, birak arasında kayırımdılıkka akşa jıynap jatkan eşkim jok. Sömkege salıngan ülken bәlişti kevdesine basıp, kaytar jolda toptıŋ sözderin kulagı şaldı.

– Поттерлер, иә, мен солай естідім.
– Potterler, iyә, men solay estidim.

– Иә, ұлы Хәрри, дұрыс.
– İyә, ulı Hәrriy, durıs.

Мистер Дурсли сілейіп тоқтай қалды. Бойын үрей биледі. Сыбырласып жатқандарға бұрылып, бірдеңе айтқысы келгендей кідіріп барып, райынан қайтты. Содан кейін көшеден жүгіріп өтті де, асығыс кеңсесіне көтерілді. Хатшысына ешкім мазаламасын деп тапсырғаннан кейін телефонды қолына алып, үйінің нөмірін тере бере қалт тоқтады. Тұтқаны орнына қойды да, мұртын ширатып ойға батты. Жо-жооқ, жай жоқтан өзгені елестетіп кеткен сияқты. Поттер деген сирек кездесетін есім емес қой. Хәрри деген ұлы бар Поттер есімді адам жалғыз сол ма екен, сірә. Ойлап қараса, тіпті жиенінің аты Хәрри ма еді, басқа ма.... Ол баланы көрген де емес. Кім білсін, әлде оның аты Харви шығар. Немесе Харольд. Миссис Дурслиді алаңдатудың қажеті жоқ. Сіңлісінің аты аталған жерде май ішкендей өңі бұзылып сала беретіні бар.... Онысына кінә таға да алмайды, өзінің қарындасы сондай болса... ана мантия киіп алғандар не болды екен...
Mister Dursley sileyip toktay kaldı. Boyın ürey biyledi. Sıbırlasıp jatkandarga burılıp, birdene aytkısı kelgendey kidirip barıp, rayınan kayttı. Sodan keyin köşeden jügirip ötti de, asıgıs keŋsesine köterildi. Hatşısına eşkim mazalamasın dep tapsırgannan keyin telefondı kolına alıp, üyiniŋ nömirin tere bere kalt toktadı. Tutkanı ornına koydı da, murtın şıyratıp oyga battı. Jo-jook, jay joktan özgeni elestetip ketken sıyaktı. Potter degen siyrek kezdesetin esim emes koy. Hәrriy degen ulı bar Potter esimdi adam jalgız sol ma eken, sirә. Oylap karasa, tipti jiyeniniŋ atı Hәrriy ma edi, baska ma... Ol balanı körgen de emes. Kim bilsin, әlde onıŋ atı Harviy şıgar. Nemese Harold. Missis Dursleydi alaŋdatıvdıŋ kajeti jok. Siŋlisiniŋ atı atalgan  jerde may işkendey öŋi buzılıp sala beretini bar... Onısına kinә taga da almaydı , öziniŋ karındası sonday bolsa... ana mantıya kiyip algandar ne boldı eken...

Осы ойдың әуресімен отырып, түстен кейін жұмысын да істей алмады. Уайымдап кеткені сонша – кеңсесінен шыға сала біреуді байқамай қағып кетті. Орта бойлы ер адам теңселіп кетіп, жығыла жаздады.
Osı oydıŋ әvresimen otırıp, tüsten keyin jumısın da istey almadı. Vayımdap ketkeni sonşa – keŋsesinen şıga sala birevdi baykamay kagıp ketti. Orta boylı er adam teŋselip ketip, jıgıla jazdadı.
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

Быстрый ответ

Обратите внимание: данное сообщение не будет отображаться, пока модератор не одобрит его.

Имя:
Имейл:
Проверка:
Оставьте это поле пустым:
Наберите символы, которые изображены на картинке
Прослушать / Запросить другое изображение

Наберите символы, которые изображены на картинке:

√36:
ALT+S — отправить
ALT+P — предварительный просмотр