Цитата: Un Ospite от июля 11, 2024, 13:00А в білоруській мові немає найвищого ступеня порівняння прикметників на "най-" як в українській та польскій?
Цитата: dagege от июля 24, 2022, 08:13Мне в принципе, самы для усиления имени прилагательного видится как бездумное заимстование из русского, которое уже не осознается как ошибка в рамках самой белмовы.А в білоруській мові немає найвищого ступеня порівняння прикметників на "най-" як в українській та польскій? В українській вирази типу "саме головне" або "самий високий" є грубою помилкою.
Цитата: dagege от июля 24, 2022, 08:13А самы шпаркі звучит как дужы шпаркі.
Цитата: dagege от июля 24, 2022, 07:36Вот как раз таки вариант "сама" я и встречал в донаркомовских статьях.Вот чисто на моё чутьё: самы шпаркі не звучит. Как масло-масляное. Как будто бы здесь для усиления значения требуется наречие типа надта, дужа, вельмі, сама.
Тобок, падсумуем: если мы проводим дэрусификацию белмовы, то
1. Перед прилагательными пишем сама.
2. Перед существительными - самы
Цитата: dagege от июля 15, 2022, 07:00И как тогда правильно сказать по-белорусски фразы типа "он тот самый человек", когда самый используется для усиления перед именем существительным?
Можно сказать "это то самое" по-белорусски как гэта сама тое?
Цитата: dagege от июля 15, 2022, 07:00Между двух вариантов "самы белы" и "сама белы", можно ли говорить, что первый вариант является исторически искусственным наркомовским вариантом, а второй яаляется именно правильно белорусской формой?
ЦитироватьСама вялікі — і самы вялікі.
Аналітычныя формы найвышэйшай ступені якасных прыметнікаў і прыслоўяў звычайна складаюцца з адпаведных лексемаў і далучаных да іх словаў ступені — прыслоўяў найболыш ці найменш:цікавы і найболый цікавы, спрытны і найменш спрытны, высока і найбольш высока.
Замест гэтых прыслоўяў меры і ступені выкарыстоўваецца аналагічнае прыслоўе сама: вялікі і сама вялікі, хутка і сама хутка, (ляцець) нізка і сама нізка. "Звонку здаецца, што дэмакратыя — сама прывабны з ўсіх рэжымаў, бо яна нібыта надзяляе кожнага індывіда свабодай" (Анры Дэні. Гісторыя эканамічнай думкі.Мн., 1996. С. 30). "Пяты год ішоў, як у сама службовым узросце ён звольніўся з вайсковай службы..." (Полымя. 1998. № 8. С. 52). Беларускія слоўнікі зафіксавалі слова сама толькі з наступнай кваліфікацыяй: "Сама, часціца... Ужываецца ў спалучэнні з якаснымі прыслоўямі для абазначэння найвышэйшай ступені; сама лепш,сама больш, сама менш.." (ТСБМ. Т. 5. Кн. 1. Мн., 1983. С. 32—33).
Прадубляваў гэта і новы "Тлумачальны слоўнік" (Мн., 1996. С. 582): "Сама, часц. 1. Ужываецца ў спалучэнні з якаснымі прыслоўямі для абазначэння найвы�шэйшай ступені. Сама менш прапушчана ўрокаў у першым паўгоддзі.
Далей у згаданых слоўніках паказваюцца іншыя значэнні гэтай часціцы: самы пачатак дзеяння, у самую пару, у самы раз ды інш.
"Беларуска-расійскі слоўнік" М.Байкова і С.Некрашэвіча (Мн., 1926. С. 283) зафіксаваў: "Самамалы — наименьший, минимальнейший". Як бачым, тут прыслоўе сама (напісанае ў адно слова з прыметнікам) мае тое самае значэнне. Такіх спалучэнняў у народнай мове шмат: сама дужыя, сама дасціпныя, сама ўдалыя, сама выхаваныя, сама сціплыя...
У нашых граматыках замест гэтага прыслоўя сталі выкарыстоўваць займеннік самы (пад уплывам расійскай мовы). Так была зліквідаваная адмысловая адзінка беларускай мовы (подчёркивание - моё). Сучасны друк незалежнай Беларусі адраджае гэтую адметнасць нашай мовы. Нярэдка бачым гэтае слова сама напісаным разам з прыметнікам як адно слова. (подчёркивание - моё) "Толькі дзіву даешся, як часта праблемы, што былі балючымі грамадству ў няблізкім мінулым, застаюцца вострым болем і ў самгарачае сучассе" (Полымя. 1998. №8. С. 59). "Можна, ж прыклады прыводзіць і з самановага часу" (Тамсама, с. 63).
Натуральным трэба лічыць асобнае напісанне слова сама не толькі з прыслоўямі (сама лепш), але і з прыметнікамі (сама гарачы). (подчёркивание - моё)
Цитата: lammot от июня 28, 2022, 15:14В россии тоже говорят «домина» в значении большой дом, домище (первое слышал даже чаще, чем последнее).
Што да беларускай, то -ішча- таксама выкарыстощваецца: пылішча, дамішча/даміна. А ў расейскай часам ужываецца -ін-, напрыклад холодина (бел. халадзіна).
Цитата: lammot от июня 28, 2022, 14:32Трохі сьмешна праз тое, што я, будучы білінгвай (зь перакосам у расейскую мову), не пазнаў за нязвыклай формай, звычайнае (як аказалася) слова. Добрае было пытаньне.
Трохі сьмешна
Страница создана за 0.088 сек. Запросов: 21.