Г хәрефе

[_Swetlana]

а ̊ ы̌ е̌ о̌ ө̌ қ ғ w
Г
Гадәт [ғәдәт] - привычка, обычай, повадки.
Татар халкындакунак сыйлауда бик матур гадәтләр бар.
Гадәти [ғәдәти] - обычный, посредственный.
Бу - гадәти хәл - это - обычное дело (история).
Гадәткә керергә - войти в привычку.
Соңга калу аның гадәтенә кергән - опаздывать вошло у него в привычку. (в его привычку)
Гадәттә  [ғәдәттә]- обычно.
Гадәттә кичке ашны без сәгать 8 дә ашыйбыз - обычно мы ужинаем в 8 часов.
Гадәттәгечә [ғәдәттә́ге̌чә]- как обычно.
Гадәтләнергә [ғәдәтләнергә], гадәтләнү, гадәтләнә - привыкать, повадиться.
Мин иртә торырга гадәтләнгән - я привык вставать утром.
Гадел [ғәдел] - справедливый, справедливо; беспристрастный, объективный,
объективно.
Мәсьәләне хәл иткәндә, гадел булырга кирәк.
Гаделлек [ғәделлек]- справедливость, объективность.
Җитәкченең төп принципы гаделлек булырга тиеш.
Гаделсезлек [ғәделсезлек] - несправедливость; нечестность.
Галелсезлеккә юл куярга ярамый.
Гади [ға ̊ди] - простой, рядовой, несложный.
Гади генә авыл өе - обычный деревенский дом. Улы - гади солдат - его сын - рядовой солдат. Бу - бик гади мәсьәлә - это - очень простая задача. 
Гади сөйләм - просторечие.
Гади сөйләм сүзләре түбән стильдә күбрәк була - просторечий больше в низком стиле.
Гаҗәп [ғәҗәп] - удивительный, дивный, странный, необыкновенный; очень.
Шәһәрегез гаҗәп матур - ваши города необыкновенно красивы. Мин бер гаҗәп вакыйга очрадым - мне попалась одна удивительная история. Ул - гаҗәп кеше - он - удивительный человек.
Гаҗәпкә калырга - удивиться, восхищаться, изумляться.
Аның җырын тыңлап, мин гаҗәпкә калдым - послушав его песню, я восхитился.
Гаҗәпләнергә [ғәҗәпләне̌ргә], гәҗәпләнү, гәҗәпләнә - удивляться, поражаться.
Мин ул галимгә һәрвакыт гаҗәпләнәм: шулай күп язарга ничек өлгерә икән? - я тому учёному всегда удивляюсь: как успевает-то так много писать?
Газап [ға ̊зап] - мука, пытка.
Бу газапка ничек түзәрсең?  - эту муку как терпишь?
Газап чигү - терпеть муки.
Чечня халкы күп еллар буе газап чигеп яши - чеченский народ на протяжении многих лет живёт, терпя муки.
Газапларга [ға ̊запларға], газаплау, газаплый - мучиться, терзать, изнурять.
Бу сүзләрең белән син мине ник газаплыйсың - этими словами зачем ты меня терзаешь.
Газапланырга [ға ̊запланы̌рға]  газаплану, газаплана  - мучиться, изнуряться.
Улы армиядә чагында, әнисе аның өчен бик газапланды.
Газаплы [ға ̊заплы] - мучительный.
Алар өчен газаплы көннәр башланды - для них начались очень мучительные дни.

[_Swetlana]

Гаилә [га ̊илә] - семья, семейство; семейный.
Гаиле тормышы - семейная жизнь. Аларның гаиләсендә 5 кеше - в их семье 5 человек.
Гаиләсез - бессемейный, одинокий; без семьи, одиноко.
Гаиләсез яшьләр — бессемейная молодёжь, холостяки. Гаиләсез яшәүче - живущий без семьи.
Гайбәт [ғәйбәт] - сплетня.
Гайбәткә игътибар итмә. - не обращай внимания на сплетни.
Гайбәт сатарга - сплетничать.
Ишек алдында апалар гайбәт сатып утыралар. - перед дверью тётушки сидят сплетничая.
Гайбәтче [ғәйбәтче] - сплетник, сплетница, клеветник.
Әнием гайбәтчеләрне бер дә яратмый. - моя мама сплетников терпеть не может.
Галәм [ғәләм] - космос, вселенная; мир.
Беренче булып галәмгә безнең ил кешесе очты - (став) первым, в космос полетел человек из нашей страны.
Галим [ға ̊лим]- учёный.
Гыйльми совет утырышына галимнәр  җыелды.
Гамәл [ғәмәл] - дело, средство, способ; математическое действие.
Ул изге гамәлләр кылып яши. Арифметикада 4 гамәл бар: кушу, алу, тапкырлау, бүлү. - в арифметике 4 действия: сложение, вычитание, умножение, деление.
Гамәлгә ашырырга - претворять в жизнь.
Татарстанда хәрабә торак программасы гамәлгә ашырыла башлады.
Гамәлдән чыгарырга - изъять из употребления, аннулировать.
Законның бер параграфын гамәлдән чыгару турында сүз бара.
Гамәли [ғәмәли]- практический.
Безгә гамәли ярдәм кирәк. - нам нужна практическая помощь.
Гарәп [ғәрәп]- араб, арабский.
Гарәп теле иң авыр теллңрдән санала. - арабский язык считается одним из самых трудных.
Гарәпчә [ғәрәпчә] - по-арабски.
Син гарәпчә сөйләшә беләсеңме? - ты умеень говорить по-арабски?
Гариза [ғариза] - заявление.
Директор минем гаризага кул куйды. - директор подписал моё заявление.
Гарип [ғәрип] - калека, урод.
Авариядән соң ул гарип булып калган. - после аварии он стал (остался) калекой.
Гармун [гармун] - гармонь.
Тальян гармун - моңлы гармун - тальянка - певучая гармонь.
Гармунчы [гармунчы] - гармонист.
Гармунчы гармунны тартып җибәрде.
Гарьчел - обидчивый.
Анасы бик гарьчел кеше - его мать слишком обидчива.
Гарьчел кеше әйткәнне яратмый - обидчивый человек критику не любит.
Гасыр [ға ̊сыр] - век.
Тукай XX гасыр башында иҗат иткән. - Тукай творил в начале XX века.
Гафу [ға ̊фу]- прощение, извинение; (межд.) извините! простите!
Гафу и́тегез! Сез мине гафу итегез - простите меня, пожалуйста.
Гафу үтенергә - извиняться.
Хәзер үк укытучыдан гафу үтенегез. - сейчас же просите у учителя прощения.
Гашыйк [ғашық] - влюблённый, любящий.
Гашыйклар беркемне дә күрмиләр. - влюблённые никого не замечают.
Гашыйк булырга - влюбиться.
Мин бер матур кызга гашыйк булдым. - я влюбился в одну красивую девушку.
Гаять [ғәйәт]
(нареч.)
1. очень, слишком, чрезвычайно, чрезмерно, весьма.
Сезнең белән очрашуга гаять шатмын - весьма рад встрече с вами.
(перед прил. и нареч.; усил. частица)
2. очень, слишком.
Гаять  көчле характер - очень сильный характер.
Гаять  матур - очень красивый.
3. образует превосходную степень прил. ...-айший, ...-ейший.
Гаять  мәрхәмәтле - добрейший.
Гаять  тирән - глубочайший.
Гаять  авыр - труднейший.

[_Swetlana]

Гәҗит [гәҗит] - газета.
Бүген гәҗит бармы? - сегодня есть газета?
Гәрәбә [гәрәбә] - янтарь.
Гәрәбә Балтыйк диңгезендә күп була. - в Балтийском море много янтаря.
Гәрчә [гә́рчә] - хотя. Гәрче анда тумасам да, мин бераз торган идем... (Г. Тукай)
Гәүдә [гәwдә] - тело, фигура; туловище, бюст.
Аның гәүдәсе һаман сылу, зифа әле. - её фигура всегда изящная, ещё стройная.
Гәүһәр [гәwһәр] - ценный камень; жемчуг.
Ювелир кибетендә гәүһәрләр күп. - в ювелирном магазине много жемчуга.
Гел [гел] - всегда, всё время; постоянно; совсем, совершенно.
Ул татарча гел белми. - он татарский совсем не знает.
Генә [ге̌нә], Гына [ғы̌на] - только, лишь.
Биш яшьтә генә булса да, Алия инде укый-яза белә – хотя ей только пять лет, Алия уже умеет читать и писать.
Сиз генә килми калдым.
Аны гына күрәсем калды.
Гер [гер] - гиря.
Үлчәүгә бер килолы гер куйдылар. - на весы положили килограммовую гирю.
Гомер [ғө̌мөр] - жизнь.
Гомерне намуслы яшәп үткәрергә кирәк. - прожить жизнь нужно (живя) честно.
Гомер буена - всю жизнь.
Гомер буена ире аны гына яратап яшәде. - всю жизнь её муж жил, только её любя.
Гомергә [ғө̌мөргә] - вечно, навеки, навсегда.
Ул гомергә үз авылында калды. - он навсегда остался в своей деревне.
Гомер итү - жить, проживать.
Алар бик бәхетле гомер иттеләр. - они жили очень счастливо.

[_Swetlana]

Гомум [ғө̌мум]
1. сущ.; уст. (см. тж. Гавам, Гаммә)
народ, народные массы.
Гомумның игътибарын тарту - увлечь народ.
Гомум җыены - собрание (митинг) народа.
Гомумга каршы бару - быть против народа, народного мнения; идти против течения.
2. прил. уст. (см. Гомуми).

Гомумән [ғө́мумән]
(нареч.)
1. вообще, в общем, в целом; в общих чертах.
Го́мумән ул начар кеше түгел - вообще он человек неплохой.
Го́мумән генә сөйләү - говорить вообще.
Тормышны го́мумән аңлау - познать жизнь вообще.
2. совсем, вообще.
Авыру го́мумән күрми - больной совсем не видит.
Өйдә кычкырып сөйләшү го́мумән тыелды - вообще запретили в доме громко говорить.
3. всегда, всё время; вообще.
Ул го́мумән шулай шат иде - он всегда был таким весёлым.
Ул го́мумән тик утырырга яратмый - он вообще не любит сидеть без дела.
(в знач. вводн. сл.)
4. вообще, в общем; следовательно.
Ул аз сөйли, күп тыңлый, го́мумән, бик акыллы кеше - он мало говорит, больше слушает, в общем, человек умный.
5. в основном, вообще.
Мин, го́мумән, музыка яратам - я, вообще-то, люблю музыку.

Гомумән алганда - (вводн. сл.) в целом, в общем; в общей сложности.
Гомумәнәйткәндә - вообще говоря.
Гомумән әйткәндә, мин каршы түгел - вообще говоря, я не против.



Гомумән, без түбәндәге нәтиҗәгә килдек.

[_Swetlana]

Гомуми [ғө̌муми]
1. общий; всеобщий; единый.
Гомуми юнәлеш - общее направление.
Гомуми тел белеме - общее языкознание.
Гомуми һәм тулы коралсызлану - всеобщее и полное разоружение.
Табигатьнең гомуми законы - всеобщий закон природы.
Гомуми җыелышта делегатлар сайланды. - на общем собрании избираются депутаты.
2. общий, суммарный (см. тж. Тулай)
Митингка килүчеләрнең гомуми саны - общее количество участников митинга.
Гомуми нәтиҗә - общий результат.
Электростанциянең гомуми көче - суммарная мощность электростанции.
3. общий, неконкретный.
Гомуми фразаларга яшеренү - прятаться за общими фразами.
4. средний, общий (см. тж. уртача)
Поездның гомуми тизлеге - средняя скорость поезда.
Еллык гомуми температура - среднегодовая температура.
5. (экон.) валово́й; общий (см. тж. тулай).
Гомуми табыш - валовой доход.
Заводның гомуми продукциясе - валовая продукция завода.
6. всеобщий; тотальный; повальный.
Гомуми мобилизация - тотальная (всеобщая) мобилизация.
Гомуми һөҗүм - общее наступление.
7. обще-, все-
Гомуми кулланыштагы термин - общеупотребительный термин.
Гомуми белем мәктәбе - общеобразовательная школа.
Россиядә гомуми белем мәктәбендә реформалар бара. - в России есть реформы в общеобразовательной школе.

Гомумиләштерергә  [ғө̌мумиләште̌ре̌ргә], гомумиләштерү, гомумиләштерә  - обобщать, суммировать.
Син фактларны күп әйттәң, хәзер гомумиләштәр. - ты много фактов сообщил, теперь обобщи.
Гомумиләштерелү
1. (страд. от гомумиләштерү) обобщаться; типизироваться.
2. (в знач. прил.)
Гомумиләштерелгән - обобщённый; типизированный; собирательный.
Гомумиләштерелгән эшче образы - обобщённый образ рабочего.
Гомумиләштерүче сүз - (грамм.) обобщающее слово.
Гомумиләшергә [ғө̌мумиләше̌ргә], гомумиләшү, гомумиләшә - (неперех.; уст.)
1. становиться/стать народным, обобществляться/обобществиться; обобществление.
Җитештерү коралларының гомумиләшүе - обобществление орудий производства.
2. распространиться, становиться/стать общеупотребительным; укрепиться, прочно установиться.
Гомумиләшеп киткән терминнар - общеупотребительные термины.
Гомумиләшкән гадәт - установившийся обычай.
Гомумилек [ғө̌мумилек] - общность; всеобщность; единство (см. тж. Уртаклык).
Тел гомумилеге - общность языка.
Карашларның гомумилеге - единство (общность) взглядов.
Максатлар гомумилеге - общность цели.

Гомумчә [ғө̌му́мчә]
1. (нареч.; уст.) - простонародно, по-простонаро́дному, как другие, как все.
Гому́мчә яшәү - жить как (простой) народ, жить как все.
Гому́мчә кылану - вести себя как простой народ; стараться быть как (простые) люди.
Гому́мчә әйтсәк - если скажем по-простонародному.
2. (прил.) - простонародный.
Гому́мчә исеме - простонародное имя его.
Гому́мчә аталыш - простонародное название, народное наименование.

[_Swetlana]

Гореф-гадәт [ғө̌рөф-ғәдәт]- обычаи, нравы.
Гореф-гадәтләрне этнография фәне өйрәнә - обычаи изучает наука этнография.
Горур [ғо̌рур] - гордый, гордо.
Әтисе горур кеше булган. - его отец был гордым человеком.
Горурланырга [ғо̌рурланы̌рга],  горурлану, горурлана - гордиться, возгордиться, кичиться.
Мин үземнең халкым белән горурланам. - я горжусь своим народом.
Син байлыгың белән юкка горурланасың! - не кичись твоим богатством!
Горурлык [ғо̌рурлык] - гордость, высокомерие.
Тукай исемнен әйткәндә, минем күңелемдә горурлык хисе уяна.
Гөбәдия [гөбәдийә] - губадия.
Гөбәдия эченә корт, дөге, йомырка, йөзем, сары май салалар.
Гөл [гөл] - цветок, цветочный; роза; розовый.
Тәрәзә төбендә гөл үсә - на подоконнике растёт цветок.
Гөлҗимеш [гө̌лҗимеш] - шиповник.
Гөлҗимештә C витамины күп була. - в шиповнике много витамина C.
Гөмбә [гө̌мбә]- гриб.
Безнең урманда күп төрле гөмбә үсә - в нашем лесу растёт много разных грибов.
Гөнаһ [гөнаһ] - грех.
Алдашу - зур гөнаһ - обманывать - большой грех.
Гөнаһлы [гөнаһлы] - грешный.
Гөнаһлы булып яшәргә ярамый - нельзя жить грешно.
Гөнаһсыз [гөнаһсыз] - безгрешный, безвинный.
Кечкенә бала гөнаһсыз була - маленькие дети безгрешны.
Гөреҗдә [гө̌реҗдә] - груздь.
Гөреҗдә гөмбәсе тозларга әйбәт - грузди хорошо солить.
Гөрләргә [гө̌рләргә], гөрләү, гөрли /гө̌рләргә/ - ворковать, журчать, шуметь.
Өй кыегында күгәрченнәр гөрли - на крыше дома воркуют голуби.
Гражданин - Гражданин Курамшин, басыгыз! - гражданин Курамшин, встаньте.
Гүзәл [гүзәл] - прекрасный, изящный, роскошный.
Аның бер гүзәл кызы булган - у него была прекрасная одна дочь.
Гүя [гү́йә] - как будто, словно. 
Гүяки [гү́йә] - как будто, словно.
Ул үзен горур тота, гүя миллионер. - он ведёт себя спесиво, словно миллионер.
Гыйбадәт (кылырга) [ғы̌йбәдәт қы̌лы̌рға] - богослужение, молитва; молиться, служить богу.
Бабайлар мәчәттә гыйбадәт кылдылар - дедушка молятся в мечети. 
Гыйлем [ғы̌йлем] - наука, знание, просвещение.
Китап - гыйлем чишмәсе - книга - источник знания.
Гыйльми [ғы̌йлми] - научный.
Бу проректор гыйльми эшләр өчен җавап бирә - даёт ответ этот проректор по научной работе.
Гыйнвар [ғыйнвар] - январь.
Беренче гыйнвардан яңа ел башлана - новый год начинается с первого января.

[Фанис]

Из этимологического словаря:

Г хәрефе кириллица нигезендә татар алфави- тында өч авазны – ғ, г һәм г' авазларын белдерә. Болардан урта г башлыча рус теленнән һәм рус теле аша кергән сүзләрдә очрый (сирәгрәк фар. сүзләрендә дә булгалый, мәс. гөнаһ, гүаһ, гяһ).
Каты ғ авазына тат. телендә башлыча гар. телен- нән кергән сүзләр башлана. Ул гар. сүзләренең бер өлеше оригиналда нокталы ғ хәрефенә, бер өлеше ноктасыз 'га башлана һәм соңгылары гарәпчәдә вә Урта Азия, Төркия телләрендә гомумән әйтелми дә. Татарлар гарәп сүзләрен күбесенчә китаптан, язы- лыштан үзләштергәннәр һәм ике ғ ('айн, ғайн) ны яңгыратып әйтәләр. Тик кайбер сөйләшләрдә, биг- рәк тә мишәр сөйләшләрендә ул авазлар гомумән төшерелеп калдырыла, мәс., аеп < гаеп, айшык < гыйшық, арьләнү < ғарьләнү һ.б. Һәм монда билге- ле бер кагыйдә юк. Йомшак г авазына гар. сүзләре гомумән башланмый, әмма фарсы сүзләре башла- на һәм еш кына.
Русчадан алынган сүзләрдә каты – (гарәпчә) ғ – принципта юк дип әйтергә мөмкин. Тик кайбер, халык үзенчәрәк аңлаган рус сүзләре генә каты ғ белән әйтелә.