0 Members and 2 Guests are viewing this topic.
Quote from: TawLan on December 24, 2015, 19:42Quote from: Rashid Jawba on December 24, 2015, 08:04Чал1 - косить.Чал2 - седой.Чалдыш - клетчатый. Что в корне ?Сдается мне "чалдыш" однокоренной с "чалман"Т.е. или утерян корень чал3, или чал1 имеет семантические нюансы ?
Quote from: Rashid Jawba on December 24, 2015, 08:04Чал1 - косить.Чал2 - седой.Чалдыш - клетчатый. Что в корне ?Сдается мне "чалдыш" однокоренной с "чалман"
Чал1 - косить.Чал2 - седой.Чалдыш - клетчатый. Что в корне ?
Quote from: Rashid Jawba on December 24, 2015, 20:33Quote from: TawLan on December 24, 2015, 19:42Quote from: Rashid Jawba on December 24, 2015, 08:04Чал1 - косить.Чал2 - седой.Чалдыш - клетчатый. Что в корне ?Сдается мне "чалдыш" однокоренной с "чалман"Т.е. или утерян корень чал3, или чал1 имеет семантические нюансы ?Вообще не понял вопроса Имел ввиду что чалдыш - плетеный узор как бы
Значит, есть чал3 - плести ?
Quote from: TawLan on December 24, 2015, 21:40Quote from: Rashid Jawba on December 24, 2015, 20:33Quote from: TawLan on December 24, 2015, 19:42Quote from: Rashid Jawba on December 24, 2015, 08:04Чал1 - косить.Чал2 - седой.Чалдыш - клетчатый. Что в корне ?Сдается мне "чалдыш" однокоренной с "чалман"Т.е. или утерян корень чал3, или чал1 имеет семантические нюансы ?Вообще не понял вопроса Имел ввиду что чалдыш - плетеный узор как быЗначит, есть чал3 - плести ?
Чалыш еще и работать.
Большие грабли, для сена, в которых запрягают лошадей - грабле (ударение на "Е").
Quote from: TawLan on December 22, 2015, 13:37 Большие грабли, для сена, в которых запрягают лошадей - грабле (ударение на "Е").Откуда дровишки ?
Итого имеем 5 /пять/ значений чал/ыш/.
Чалыш еще и работать.Итого имеем 5 /пять/ значений чал/ыш/.Кто внесет ясность в отсутствие ЭСТЯ на букву ч- ?
ETü: "çatlamak ... vuruşmak" [ Kaşgarî, Divan-i Lugati't-Türk, 1073]Kapuġ çalışdı [kapının çatlakları açıldı], ol meniŋ birle çalışdı [benimle güreşti] (...) çalış [güreş] TTü: "çatışmak" [ Darir, Anternâme terc., <1390]tīz ol kılıçlar ile çalışalum, süŋüler ile dürtüşelim "... çabalamak, emek vermek" [ Filippo Argenti, Regola del Parlare Turco, 1533]cialiscírum [çalışırum]: trauaglomi & mi affatico [çabalarım, uğraşırım] TTü: [ Meninski, Thesaurus, 1680]çalışkan: Laboriosus.<< ETü çalış- vuruşmak, mücadele etmek < ETü çal- vurmak, darp etmek +Iş-→ çal-Not: Esasen “vuruşmak, çatışmak” anlamında olup, "emek harcamak" anlamı ikincildir.
Etimologiyasi[tahrirlash]CHAL- I 'yiqitish maqsadida oʻz oyogʻi bilan kim — ningdir oyogʻiga ur-'. Jalilov Tursunboyning oyogʻidan ch a l d i, lekin yihita olmadi (Nazir Safarov). Qa-dimgi turkiy tilda chal— tarzida talaffuz qilingan bu feʼl tarkibidagi a unlisi oʻzbek tilida ä unlisiga almashgan: chal- > chäl-. Ushbu feʼl asli 'engapggir-' maʼnosini anglatgan boʻlib (ПДП, 375), keyinchalik 'yiqitish maqsadida ur—' maʼnosini anglata boshlagan (ДС, 137); yuqorida taʼriflangan hozirgi maʼnosi maʼ-no taraqqiyoti yoʻli bilan yuzaga kelgan: ' yiqitish maq-sadida ur-' -" ' oyogʻiga oyoq bilan urib yiqit-'. OʻTILda ham, "Oʻzbekcha-ruscha lugʻat”da ham nimagadir bu soʻzning bosh maʼnosi sifatida 1 musiqa asbobida kuy ijro qil-' maʼnosi berilgan, vaholanki boshqa turkiy til-larning lugʻatlarida bosh maʼno sifatida ' ur—', 1 oyogʻi-ga ur 1 maʼnosi keltirilgan (ТРС, 108; КРС, 838). Mah-MUA Koshgʻariy bu feʼlni koʻp maʼnoli soʻz sifatida keng tasvirlab (Devon, II, 31, 32), birinchi oʻringa 'oyogʻi-ga urib yiqit—' maʼnosini qoʻygan, ' kuy ijro et—' maʼnosi haqida gapirmagan. Aytilganlarni inobatga olib, oʻzbek tili lugʻatlarida ham chäl— feʼlining bosh maʼnosi sifatida 'yiqitish maqsadida oyogʻiga oyoq bi-lan ur—' maʼnosini keltirish toʻgʻri boʻladi.CHAL— II 'musiqa asbobida kuy ijro et—'. Yoʻlchi chindan ham nay ch a l i sh n i bilar edi (Oybek). Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi chal— feʼlining ' ur—' maʼnosidan (ДС, 137; Devon, II, 31) oʻsib chiqqan. Dast-labgi musiqa asbobi urib chalingan, shu asosda chal-feʼlining ' ur>—' maʼnosidan 'urib ovoz chiqar-1 maʼ-nosi, keyinchalik maʼno taraqqiyoti natijasida 'urib kuy ijro et ' va nihoyat 'musiqa asbobida kuy ijro et—' maʼnosi yuzaga kelgan. Asli chäl— feʼlining ' ur—' maʼnosi asosida yuzaga kelgan 'yiqitish maqsadida oʻz °yogʻi bilan kimningdir oyogʻiga ur-1 va 'musiqa asbo-bida kuy ijro et—' maʼnolari bir-biridan keskin farq qilishini hisobga olib, bu maʼnolarni hozirgi oʻzbek tilida ikki boshqa-boshqa feʼlga mansub deb qarash toʻgʻri boʻladi.Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Ruscha ruchalmoq1 играть (на музыкальном инструменте);◆ skripka ~ играть на скрипке; ◆ baraban ~ бить в барабан; барабанить; ◆ zvonok ~ дать звонок, позвонить; ◆ gudok ~ дать гудок, гудеть; ◆ hushtak ~ свистеть; ◆ chapak ~ 1) бить в ладоши; аплодировать; 2) перен. радоваться чужому горю, злорадствовать; chapak chalib qolmoq остаться с носом;2 давать подножку; chalib yiqitmoq дать подножку и свалить с ног (кого-л.);3 захлестнуть (верёвкой);4 примешивать, подмешивать (муку в пищу с целью сгустить её);5 фольк. заволакивать; togʻlarni tuman chaldi горы заволок (окутал) туман;6 обл. подметать, мести;7 кое-как подмести, плохо подмести (оставив кое-где сор); * uni ajina (или jin) chalib ketibdi разг. в него вселился злой дух; Falonchi odam yongʻoq tagida uxlab yotgan ekan, ajina chalib ketibdi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Когда один человек спал под ореховым деревом, в него вселился злой дух; qorni nogʻora chalyapti у него живот подвело; (uni) kasal (или dard) chaldi его свалила болезнь, он заболел.
Оказывается в татарском тоже есть чалу в значении играть на музыкальном инструменте (правда обозначено как устаревшее).
Получается уйнау это калька с русского?
У кого как будет "христианин"?Увидел в кум. словаре "хачперес". Перес = перс что ли? В КБ походу нет своего названия, просто "христианлы".
У кого как будет Дед Мороз, Мнегурочка, снеговик?
Что, даже не "ыснегурычка"?
Quote from: mail on December 28, 2015, 15:00У кого как будет Дед Мороз, Мнегурочка, снеговик?Аяз-баба, Гарпамык, а снеговиков у нас не бывает
With Quick-Reply you can write a post when viewing a topic without loading a new page. You can still use bulletin board code and smileys as you would in a normal post.