Author Topic: Башкирские песни (Read 186232 times)

Пассатижи · **Reply #175 on:** November 19, 2011, 10:06

Quote from: Borovik on November 18, 2011, 22:56

[iˈlɑj]
В восточном - [jɯ̞ˈlɑj]

в восточном - Һаҡтай

Quote from: Borovik on November 18, 2011, 22:56

В восточном - [jɯ̞ˈlɑj]

как в татарском? никогда не слышал.

Borovik · **Reply #176 on:** November 19, 2011, 11:24

Quote from: Пассатижи on November 19, 2011, 10:06

Quote from: Borovik on November 18, 2011, 22:56
[iˈlɑj]
В восточном - [jɯ̞ˈlɑj]

в восточном - Һаҡтай

Quote from: Borovik on November 18, 2011, 22:56
В восточном - [jɯ̞ˈlɑj]
как в татарском? никогда не слышал.

исторически ожидается йыла-. Ср. каз. жыла-. В тат. елый "плачет"

Quote from: Пассатижи on November 19, 2011, 10:06

в восточном - Һаҡтай

Тогда уж һыҡтай
И да, как отличаете от һаҡтай "хранит"?

**Reply #177 on:** November 19, 2011, 11:59

Quote from: Пассатижи on November 19, 2011, 10:06

в восточном - Һаҡтай

Вообще, согласен. Есть такое, вспомнил

шоңҡар · **Reply #178 on:** November 19, 2011, 14:54

http://vkontakte.ru/video-29343360_161017141
Ел ҡапҡа.

Ел ҡапҡаны ел астымы
Кемдер килә кемдер бар.
Ҡайтыр кешем булмаһала
Килер кеше кемдер бар.

Ел ҡапҡаны ел астымы
Сылтыраны келәһе.
Кемдең хәбәр алып килгән
Битә килә беләһем.

Ел ҡапҡаны ел астымы
Кемдер килер кемдер бар
Киткән кешем килмәһәлә
Килер кеше кемдер бар.

Перевод:
Калитку ветер открыл ли,
Кто-то пришёл, кто-то есть.

А вот следующую строчку по-русски кратко написать не получается.
Помогите с переводом.

Borovik · **Reply #179 on:** November 19, 2011, 20:37

Quote from: шоңҡар on November 19, 2011, 14:54

Ел ҡапҡа.

Вот я перезалил на ютюб и поправил чуток слова.

Ел ҡапҡа Калитка

<a href="https://www.youtube.com/watch?v=x5G__tIQ9EU" target="_blank">https://www.youtube.com/watch?v=x5G__tIQ9EU</a>

Ел ҡапҡаны ел астымы - Ветер ли открыл калитку -
Кемдер килә, кемдер бар. Кто-то идёт, кто-то (там) есть.
Ҡайтыр кешем булмаһа ла, Хотя нет никого, кто бы ко мне вернулся,
Килер кеше кемдер бар. Есть (нашёлся) кто-то, кто пришёл.

Ел ҡапҡаны ел астымы - Ветер ли открыл калитку -
Сылтыраны келәһе. Звякнула щеколда.
Кемдән хәбәр алып килгән От кого доставили весть -
Бик тә килә беләһем. Очень хочу знать.

Ел ҡапҡаны ел астымы - Ветер ли открыл калитку -
Кемдер килә, кемдер бар. Кто-то идёт, кто-то (там) есть.
Киткән кешем килмәһә лә, Хотя тот (мой человек), кто ушёл, ни приходит,
Килер кеше кемдер бар. Есть (нашёлся) кто-то, кто пришёл.

В клипе типичный уральский ландшафт *homesick*

Пассатижи · **Reply #180 on:** November 20, 2011, 12:32

Quote from: Borovik on November 19, 2011, 11:24

исторически ожидается йыла-. Ср. каз. жыла-. В тат. елый "плачет"

в казахском "он плачет" наверно что-то вроде ол желады

Quote from: Borovik on November 19, 2011, 11:24

И да, как отличаете от һаҡтай "хранит"?

по смыслу.
да и һаҡтау "хранение" вроде редко используется. Не могу вспомнить более употребительный синоним. Мб хранить итеү

Karakurt · **Reply #181 on:** November 20, 2011, 12:48

Quote from: Пассатижи on November 20, 2011, 12:32

желады

жылайды

Антиромантик · **Reply #182 on:** November 20, 2011, 15:36

Значит, ила < ыйла.

**Reply #183 on:** November 22, 2011, 18:47

Offtop

Quote from: Borovik on November 22, 2011, 18:40

Quote from: Пассатижи on November 16, 2011, 05:50
Offtop
Quote
Дуҙоҡ, териҙек, ҡыуарҙыҡ, кеүиндек, һеҫтек, һептек, оҡтоҡ, науҙыҡ
Offtop
Прочитал:
Тиҙәк, һептек, тиреҫ, төргәк, бауырһаҡ; иҙҙек, ыуҙыҡ, һурҙыҡ, йоттоҡ, ҡоҫтоҡ, ауҙын ҡайырҙыҡ. Ҡуй инде...

Перевод?

hotforhammon · **Reply #184 on:** November 23, 2011, 03:44

Could anybody help me find the lyrics of this Bashkort song ? Spasibo )))

http://v.youku.com/v_show/id_XMzIzMjU1OTA0.html

The singer's name is Анжелика

**Reply #185 on:** November 23, 2011, 12:07

Anybody could provide me a virtual keyboard for Bashkort language, whose keyboard position is similar to traditional Russian language ? I didn't find Bashkir item on Google Virtual Keyboard (((

Borovik · **Reply #186 on:** November 23, 2011, 12:11

Quote from: hotforhammon on November 23, 2011, 12:07

Anybody could provide me a virtual keyboard for Bashkort language, whose keyboard position is similar to traditional Russian language ? I didn't find Bashkir item on Google Virtual Keyboard (((

If you are a Windows user, the standard Bashkir layout must be available in Regional Settings. It is vasically an expansion of the Russian layout.
If you definitely need a virtual keyboad, please respond. I'll try and look for it

hotforhammon · **Reply #187 on:** November 23, 2011, 12:23

Quote from: Borovik on November 23, 2011, 12:11

Quote from: hotforhammon on November 23, 2011, 12:07
Anybody could provide me a virtual keyboard for Bashkort language, whose keyboard position is similar to traditional Russian language ? I didn't find Bashkir item on Google Virtual Keyboard (((
If you are a Windows user, the standard Bashkir layout must be available in Regional Settings. It is vasically an expansion of the Russian layout.
If you definitely need a virtual keyboad, please respond. I'll try and look for it

I need one ))) I can't input Bashkir [k'], [z'] and [s'] on my computer (((

Borovik · **Reply #188 on:** November 23, 2011, 12:25

Quote from: hotforhammon on November 23, 2011, 03:44

Could anybody help me find the lyrics of this Bashkort song ? Spasibo )))
http://v.youku.com/v_show/id_XMzIzMjU1OTA0.html

The sound in the clip is not too good. I couldn't make out some bits and pieces in it. I highlighted such portions in yellow

Мин һине күреп тик ҡанатланам Я всегда воодушевляюсь, когда вижу тебя
Һәм күккә ҡош кеүек осам И улетаю в небо, как птица
Мин һине күрһәм тик шатланам Я всегда радуюсь, если вижу тебя
Һин булғанда (?) мин ҡыуанам Я радуюсь, когда ты есть (рядом?)

Һин минең өсөн яҙмыш бүләге Ты для меня - подарок судьбы
Яҙмыш ... әйтәм
Һәм юғалтҡым килмәй, йәнем, һине И я не хочу потерять тебя, душа моя,
Сөнки һине мин яратам Потому что я люблю тебя

Ҡушымта (2 тапҡыр).
Мөхәббәтемде мин бүләк итәм һиңә, йәнем Я дарю тебе свою любовь, душа моя,
Мин йәшәйем тик һинең өсөн Я живу лишь для тебя
Мин һинең өсөн генә ...нем , һөйгән йәрем Я только для тебя..., любимый

Мин һинең яндарыңда булғанда Когда я рядом с тобой,
Йөрәккәйем минең яна Моё сердце горит
Һәм һинең ҡосағыңда батҡанда И когда я тону в твоих объятьях
Сәскәләр кеүек (о?) атам Я расцветаю, как цветок
Был донъяла һөйәм һине генә Я люблю в (этом) мире только тебя
Һинһеҙ мин бит йәшәй алмам Я же не смогу жить без тебя
Һәм юғалтҡым килмәй, йәнем, һине И я не хочу тебя терять, душа моя,
Сөнки һине мин яратам Потому что я люблю тебя

Ҡушымта

**Reply #189 on:** November 23, 2011, 12:32

Quote from: hotforhammon

I need one ))) I can't input Bashkir [k'], [z'] and [s'] on my computer (((

try one of these
http://www.burzjan.ru/index.php?option=com_weblinks&view=category&id=37&Itemid=81
http://fanurkasoft.narod.ru/
http://www.peoples.org.ru/font/KeyEurasian.zip
tell me if this works. If not, there are tons more on the net

**Reply #190 on:** November 23, 2011, 12:35

Антиромантик, обратите внимание на использование мн.ч.

Quote from: Borovik on November 23, 2011, 12:25

Мин һинең яндарыңда булғанда Когда я рядом с тобой,

hotforhammon · **Reply #191 on:** November 23, 2011, 12:41

Quote from: Borovik on November 23, 2011, 12:32

Quote from: hotforhammon

I need one ))) I can't input Bashkir [k'], [z'] and [s'] on my computer (((
try one of these
http://www.burzjan.ru/index.php?option=com_weblinks&view=category&id=37&Itemid=81
http://fanurkasoft.narod.ru/
http://www.peoples.org.ru/font/KeyEurasian.zip
tell me if this works. If not, there are tons more on the net

Da, it works ) Spasibo )))

**Reply #192 on:** November 23, 2011, 12:49

Huge spasibo for tekst pesni )))

i what's the event is it, I see "Ufimuskaja krepost' 435 let" in the background of the video, maybe some kind of celebration of the city of Ufa ?

Borovik · **Reply #193 on:** November 23, 2011, 12:54

Quote from: hotforhammon on November 23, 2011, 12:49

I see "Ufimuskaja krepost' 435 let" in the background of the video, maybe some kind of celebration of the city of Ufa ?

That slogan isn't related to the song in any way.
Archeologic findings became available recently that suggest that a settlement existed on the territory of modern Ufa before the Russians founded the fortress Ufa. For this reason, the preferred wprding is now "435 лет Уфимской крепости" rather than "435 лет основанию Уфы". Does this answer your question?

hotforhammon · **Reply #194 on:** November 23, 2011, 13:08

Quote from: Borovik on November 23, 2011, 12:54

Quote from: hotforhammon on November 23, 2011, 12:49

I see "Ufimuskaja krepost' 435 let" in the background of the video, maybe some kind of celebration of the city of Ufa ?
That slogan isn't related to the song in any way.
Archeologic findings became available recently that suggest that a settlement existed on the territory of modern Ufa before the Russians founded the fortress Ufa. For this reason, the preferred wprding is now "435 лет Уфимской крепости" rather than "435 лет основанию Уфы". Does this answer your question?

Daaa )

**Reply #195 on:** November 28, 2011, 09:23

http://videodisc.tv/video/4979859-/bagdchjbg/Ынйы Вдутова - Кобайыр/

I think the girl is Bashkort, could you tell me what she is singing about ? And the instrument that she is playing with ...

Borovik · **Reply #196 on:** November 28, 2011, 14:08

Quote from: hotforhammon on November 28, 2011, 09:23

http://videodisc.tv/video/4979859-/bagdchjbg/Ынйы Вдутова - Кобайыр/

This is a great example of a modern-day rendering of a didactic Kubair - traditional Bashkir folk poetry sung to the accompaniment of Dumbyra - a 3-string folk instrument. In the 20 century, Bashkirs started to use similar commercially available European instruments, e.g. Mandolins in place of dombyra. In this video, the girl (I think) uses Domra, playing it however very similarly to the traditional dombyra way.

As for the text, it is largely based on a well-known poem (Нәсихәттәр "edifications") by Aqmulla, a well-known 19 century Bashkir poet.

Беренсе ҡиммәт нәмә – сабыр тигән Первая ценность - это терпение
Сабыр кеше моратын табыр, тигән Сдержанный человек достигнент своей цели
Һәр ҡасан да сабырһыҙлыҡ эше хурлыҡ Дело нетерпеливого - это всегда позор,
Сабырһыҙлыҡ башҡа бәлә һалыр, тигән. Несдержанность принесет беды на голову (человека).

Икенсе ҡиммәт нәмә - күңел, тигән, Вторая ценность - это (чистая) душа (мягкое сердце)
Күңеле боҙоҡ кешеләрҙән төңөл, тигән. Избегай людей с порочной душой
Булмаһа, ер өҫтөнән аҫты артыҡ, Если (её) нет, подземелье (могила) лучше поверхности земли,
Күңелең саф булмаһа - күмел, тигән. Если душа твоя нечиста - заройся.

Яҡшыны әрләгәндән заты китмәҫ Если доброго человека ругать, он не перестанет быть добрым,
Яман һүҙҙән күңелдәрҙең дады бөтмәҫ От плохого слова добродушный не перестанет быть добродушным,
Ҡоторғандың һауа ҡарап өргәненән От того, что безумный будет дуть в оздух,
Һауаларҙа торған ниҙең нуры бөтмәҫ Небесные (светила) не перестанут сиять.

hotforhammon · **Reply #197 on:** November 29, 2011, 04:35

Bay, wonderful !!!

Borovik, spasibo a bunch for the background information )))

гость · **Reply #198 on:** November 29, 2011, 11:49

Напишите, пожалуйста, это стихотворение на башкирском (башкирскими буквами) и его примерный перевод. Заранее спасибо.

Ш. М. Бабич "Башкортостан мухариатена каршы татарга"

Намыс менан уйнап уналмасhын,
Бикар китер hинен талашын;
Еналмасhын манге, тыйалмасhын
Ирек hойган Урал балаhын!..

hеззан тугел, башкорт урыстан да,
Етер инде, байтак кысылган...
Узе усун узе тырышканда
Таяк тыкма, булhан мосолман!..

Карак тугел hина, нафлак hатып,
Иблесанеу, янау, тарланыу.
Бер куркыткан булып, бер алдатып,
"Харап булдын!" - тиер зарланыу.

Алданыуга башкорт курсак тугел,
Тешен етмас инде терhакка!..
Безза намыс, ялкын haм ак кунел,
Мыскыл итма беззе, йаберhетма!..

"Кушыл безга, башкорт", - тиган менан
Айырылhынмы башкорт милкендан?
Йашел сапан, салма кейган менан
Тулкуллугун маглум hыртындан!..

Йаш Башкортостан. Зангар йырзар китабы. 1917-1918.

Borovik · **Reply #199 on:** November 29, 2011, 13:30

Quote from: гость on November 29, 2011, 11:49

Напишите, пожалуйста, это стихотворение на башкирском (башкирскими буквами) и его примерный перевод.

Шәйехзада Бабич.
«Башҡортостан мөхтәриәтенә ҡаршы татарға»

Намыҫ менән уйнап уңалмаҫһың,
Бикәр китер һинең талашың;
Еңалмаҫһың мәңге, тыялмаҫһың
Ирек һөйгән Урал балаһын!..

Һеҙҙән түгел, башҡорт урыҫтан да,
Етер инде, байтаҡ ҡыҫылған...
Үҙе өсөн үҙе тырышҡанда
Таяҡ тыҡма, булһаң мосолман!..

Кәрәк түгел һиңә, ҡафлаҡ һатып,
Иблесләнеү, янау, тарланыу.
Бер ҡурҡытҡан булып, бер алдатып,
«Харап булдың!» – тиеп зарланыу.

Алданыуға башҡорт ҡурсаҡ түгел,
Тешең етмәҫ инде терһәккә!..
Беҙҙә намыҫ, ялҡын һәм аҡ күңел,
Мыҫҡыл итмә беҙҙе, йәберһетмә!..

«Ҡушыл беҙгә, башҡорт», – тигән менән
Айырылһынмы башҡорт милкенән?
Йәшел сапан, салма кейгән менән
Төлкөлөгөң мәғлүм һыртыңдан!..
"Йәш Башҡортостан". Зәңгәр йырҙар китабы. 1917-1918.

«Татарину, выступающему против автономии башкир»

Не выгадаешь, совестью играя,
Лишь силы изведешь игрой своей;
Не запретишь вовек сынам Урала,
Что любят волю, устремляться к ней.

Не только ваш – мы гнет многовековый
И от славян перенесли сполна.
Не суйся в час, когда мы рвем оковы,
Коль честь тебе исламская дана.

Не надо льстивым предостереженьем
Нам голову морочить, мусаффир,
Лгать и пугать нас скорым пораженьем
И сокрушаться о судьбе башкир.

Не куклы мы, чтоб ложь не понимали,
Не доставали бы до локотка;
В нас чувства воли издревле пылали
И честь была, как море, глубока.

«Башкир, примкни к нам!» - говоря, ужель ты
Надеешься, что бросим край родной?
В чалме, в чапане… Но сквозит при этом
Твой лисий дух, что вьется за спиной.
1919.
Перевод Газима Шафикова.

Spoiler ⇓⇓⇓