Лингвофорум

Цитировать
KNÁR, adj., fem. kná (knó, Bs. i. 345), neut. knátt, [cp. Lat. gnavus]:—pithy, vigorous; hann var mikill maðr vexti ok knár, ok inn vaskasti um alla hluti, Sturl. ii. 38; Þorbjörn var knástr maðr, Lv. 27; þá var gott til knárra manna í Miðfirði, Þórð. 15; var Karl knástr, Sd. 138; varð síðan til kona vel tvítog, en knó, Bs. i. 345; knáir menn ok úlatir, Fbr. 50 new Ed.; ok óæð óknóm mönnum, Bs. i. 349; skal ek fá til kná menn at fylgja þér, Þorst. Síðu H. 181; vita mátti þó þat, segir Grettir, at ek munda eigi slíku til leiðar koma, sem ek hefi unnit, ef ek væra eigi all-knár, Grett. 97 new Ed.; margr er knár þó hann sé smár, a saying; eigi matti hann styrkvan kalla at afli en þó var hann hinn knásti ok inn fimasti, Sturl. iii. 221; í þessi skriðu týndisk Markús, en sá komsk í brott heill er óknástr var, Bs. i. 640; líkar þeim vel við Brand, þvíat hann var bæði knár ok liðvaskr, Lv. 24; Þórarinn var knástr maðr annarr en Þorgils, Fs. 143.
KNÉ, n., gen. pl. knjá, dat. knjám, and older knióm; [Goth. kniu; A. S. cneow; O. H. G. chniu: Germ. knie; Dan. knæ; Lat. genu; Gr. γόνυ]:—the knee; hrynja í kné, Þkv. 30; á knjánum, Fms. i. 182; á bæði kné, Nj. 70; setja á kné e-m, Fms. i. 16; andaðisk Kjartan í knjám Bolla, ii. 257; á kné kalinn, Hm. 3; þat er fall, ef maðr styðr niðr kné eðr hendi, Grág. 2. phrases, ganga, koma (fara, hvarfa) fyrir kné e-m, to go, come, before another's knees, approach as a suppliant, Nj. 212, 229, Fbr. (in a verse), Fms. viii. 299; leiða e-n fyrir kné e-m, id., Sks. 650; láta kné fylgja kvíði, let the knee follow the belly, plant the knee on the belly, in wrestling, Grett. 28 new Ed.; koma e-m á kné, to bring one to his knees, overcome; öllum kemr hann (the death) á kné, Al. 132; henni (Elli = the Age) hefir engi á kné komit, Edda ii. 286, Karl. 421; tala um þvert kné sér, to 'talk across one's knees,' to gossip, chatter, Sturl. iii. 150; rísa á kné, to arise, Hým. 51; sitja fyrir kné, knjóm e-m, to sit at one's knees, feet, Og. 8 (of a midwife); en þjónustu-kona hennar sat fyrir knjóm henni, ok skyldi taka við barninu, Fms. viii. 7; falla á kné, to fall on one's knees, Edda 33; þá steig hann af baki, féll á kné ok baðsk fyrir, 92; leggjask á kné, id., 95. 3. knee-timber, in boat-building; engi var saumr í, en viðjar fyrir kné, Fms. vii. 216; ok eigi var meiri sjór á en í mitt knjám, Bs. i. 390; ertog fyrir kné hvert, krapta hvern ok kollu hverja, N. G. L. ii. 283. COMPDS: knés-bót, f., pl. knésbætr, (but knésfótum, Sæm. 91), the houghs, Lat. poplites, Fms. iii. 188, Fbr. 159, 179, Al. 43, Fas. ii. 354, Edda 40. knjá-dúkr, m. a knee-cloth, cushion, Vm. 52, Dipl. iii. 4, v. 18. knjá-liðr, m. the knee-joint, Fas. iii. 329. II. [A. S. cneow; but cp. also Ulf. knods = γένος, Phil. iii. 5; O. H. G. knot; Hel. cnostes]:—a degree in relationship or lineage, spec, a degree of cognate relationship, a Norse law term, (höfuðbaðm is the agnate); at sjaunda kné ok sjaunda lið, in the seventh cognate and agnate degree, N. G. L. i. 15; at fimta kné ok fimta lið, id.; at fimta kné ok fimta manni, to the fifth degree of relalionship by the female and the fifth by the male side, 350; til níunda knés, 49, 50; af kné hverju, at sétta kné, 148; nú skal engi maðr fá frændkonu sína skyldri en at fimta kné, ok at fimta manni frændleif, 350; kvenn-kné (q. v.), cognate lineage.
B. COMPDS: kné-beðr, m. a knee cushion; falla á knébeð, to kneel, Greg. 67, Hom. 75, Ld. 328, Nj. 132, Fms. viii. 95; leggjast á k., Bs. i. 352; knébeðja-fall, kneeling, H. E. ii. 188. kné-beygjask, ð, to bow the knees, Mar. kné-björg, f. a knee-piece, Sks. 405. kné-fall, n. kneeling, Th. 16, Barl. 25, Stat. 299. kné-falla, féll, to fall on the knees, Stj. 204, Fms. i. 147, Bs. i. 684. kné-kast, n. (?), knékast, festar-fé ok morgungjöf, D. N. i. 356. kné-krjúpa, kraup, to kneel. kné-liðr, m. the knee-joint. Sturl. iii. 116. kné-runnr, m., see below. kné-setja, tt, to set on one's knees, a kind of adoption; hann knésetti þann svein ok fóstraði, Hkr. i. 97; þá tók Haukr sveininn ok setr á kné Aðalsteini konnngi ... Haukr mælti, knésett hefir þú hann nú ok máttu myrða hann ef þú vill, 120. kné-setningr, m. a 'knee-set,' a foster son, Fms. i. 85. kné-sig, n. a sinking on one's knees, metaph. fá knésig, Fas. iii. 430. kné-skél, f. the knee-pan, Fær. 269, Nj. 205, O. H. L. 73. kné-skot, n., see below. kné-sól, f. the name of the Rune ᛋ, Skálda 177.
knefa, að, to determine; er þar nú knefat um annat ráð, Sturl. ii. 181; er þat nú knefat at ek vil hafa Skagafjörð, iii. 232.
knefan, f. determination (?); má eigi þat þú mæla at þér takit knefanar kost, Sturl. iii. 276.
knefill, m. a post, pole; búð með fjórum kneflum, Gþl. 499.
kneif, f. [cp. Engl. nip], a kind of nippers or pincers, Björn; hreifa kneif, 'palm-pincers,' poët. for the hand, grasp, Gísl. (in a verse): a nickname, Landn. 278.
kneiking, f. a grasping, embrace; kossa ok kneikingar, Fb. i. 411.
KNEIKJA, t, [Dan. knække], to bend backwards with force; hann kneikti hann aptr á bak, Eg. 397; tók í axlir honum ok kneikti hann upp at stöfum, 552; síðan þú kneiktir hann Kallrana, Fas. ii. 131.
knell, m. courage; kjark ok knell, 655 xvii. 24.
KNEPPA, t, [knappr], to stud; hettu knepta niðr millum fóta sér, Bárð. 179, Þorf. Karl. 412; kneppta skúa, nailed shoes, Fas. i. 34.
knerra, u, f. = knörr, a nickname, Fms. viii.
kné-runnr, m. [A. S. cneow-rim and cneowres, see kné II. above: knérunnr (if referred to runnr = a grove) gives no adequate meaning, whereas the A. S. rîm = number is just the word we should expect; and as the identity between the A. S. and Norse law terms can scarcely be doubted, it is likely that the Norse or Icel. form is simply a corruption of the A. S. form. Probably, as the A. S. rîm was unintelligible to the Norsemen, they took the Norse word nearest in sound; the word was probably borrowed from the A. S. through the eccl. law, so that its use in Nj. is an anachronism]:—lineage, as also degree in lineage; þat er k. at telja frá systkinum, Grág. i. 171; telja knérunnum, 254; veg þú aldrei meir í enn sama knérunn en um sinn, Nj. 85; allt til hinnar sjaundu kynkvíslar eða knérunns, Stj. 54; ella mun ek mæla þat orð, Yngveldr, at uppi mun vera alla æfi í knérunni yðrum, Þorst. Síðu H. 186.
kné-skot, n. a dishonour, humiliation, of a member of a family; nú verðr knéskot í erfðum, þá skal sá hafa er nánari er, N. G. L. i. 49; koma knéskoti á e-n, to bring one to his knees, Barl. 53.
knetta, t, to grumble; engi knettir um annars mein, Mkv.
kneyfa, ð, a false form; see kveyfa.
kneytir, m. a ravisher (?), Bjarn. (in a verse).