Лингвофорум

Beth am gynnau tân fel y tân yn Llyn?
Beth am gynnau tân fel y tân yn Llyn?
Tân yn ein calon, a thân yn ein gwaith
Tân yn ein crefydd, a thân dros ein hiaith.
D. J. Saunders a Valentine
Dyna i chwi dan gynheuwyd gan y rhain!
Tan yn y gogledd yn ymestyn lawr i'r de
Tan oedd yn gyffro drwy bob lle.
Gwlad yn wenfflam o'r ffin i'r môr
Gobaith yn ei phrotest, a rhyddid iddi'n stôr
Calonnau'n eirias i unioni'r cam
A'r gwreichion yn Llyn wedi ennyn y fflam.
Ble mae tân a gynheuwyd gynt?
Diffoddwyd gan y galw, a chwalwyd gan y gwynt,
Ai yn ofer yr aberth, ai ofer y ffydd
Y cawsai'r fflam ei hail-gynnau rhyw ddydd?

Safodd Glyndŵr ar fynyddoedd Meirionnydd
A chysgod y plygain yn drwm ar ei wedd
Clywodd riddfanau yn esgyn o'r cymoedd
Plygodd i wrando, a'i bwys ar ei gledd.
Safodd yn hir ar fynyddoedd Meirionnydd
A'i galon yn gwaedu dros gyflwr ei wlad.
Breuddwydiodd am uno ei genedl ranedig,
Chwifiodd ei gleddyf ym mhoethder y gad.
Plygodd i farw dan gysgod y creigiau,
Canodd wrth huno a gwenodd drwy'i hun.
Gwelodd y wawrddydd yn gwynu'r mynyddoedd
A'i genedl yng ngolau'r dyfodol yn un.

Dacw 'nghariad i lawr yn y berllan,
Tw rymdi ro rymdi radl idl al.
O na bawn i yno fy hunan,
Tw rymdi ro rymdi radl idl al.
Dacw'r ty, a dacw'r 'sgubor;
Dacw ddrws y beudy'n agor.
Ffaldi radl idl al, ffaldi radl idl al,
Tw rymdi ro rymdi radl idl al.

Dacw'r dderwen wych ganghennog,
Golwg arni sydd far serchog.
Mi arhosaf yn ei chysgod
Nes daw 'nghariad i 'ngyfarfod.

Dacw'r delyn, dacw'r tannau;
Beth wyf gwell, heb neb i'w chwarae?
Dacw'r feinwen hoenus fanwl;
Beth wyf nes heb gael ei meddwl?