Лингвофорум

Zdrobnienia i spieszczenia

Słowa określające stopnie pokrewieństwa możemy zdrabniać na różne sposoby i wciąż tworzyć kolejne formy: mamcia, mamusia, matuchna, matulka, matusia, mateńka, matula, mamcia.

Uwaga – wyraz mamka nie jest zdrobnieniem słowa mama.
Tak nazywamy kobietę, która karmi nie swoje dziecko. Łacińskie słówko mamma oznacza pierś (stąd też mammografia).

A jeśli rodzice się rozwiedli?

Jeśli rodzice się rozwiedli i ponownie założyli rodzinę to dzieci
męża matki nazywają ojczymem, natomiast żonę ojca - macochą.

Rodzeństwo z takich nowych związków małżeńskich (jeśli ojciec lub matka są wspólni) określa się mianem przybranych: przybrany brat lub przybrana siostra.

Żona nazywała rodziców męża świekrem i świekrą.  Mąż rodziców żony nazywał teściem/cieściem  i teścią/cieścią.
Synowa przez rodziców męża nazywana była snechą.
Snecha braci swojego męża zwała dziewierzami, a siostry męża – żełwami/zełwami.
Żony braci męża snechy nazywano jątrwiami/ jątrewkami.
Dla męża brat jego żony był szurzym (dziś mówimy szwagier), a siostra żony to świeść (dziś to szwagierka). Mąż świeści to... paszenog.

W staropolszczyźnie ojciec (tato) i mać (macierz) mieli czędo, czyli dzieci – synów i córki. Wnuki zaś określano jako wnęk lub wnęka (później dopiero – wnuk i wnuczka). Dziadkami tych wnuków byli praszczur (dziad) oraz baba (babka).

Ciekawostki staropolskie

Po mieczu i kądzieli*

W dobie staropolskiej istotne było to, czy jest się krewnym po mieczu (ze strony ojca), czy po kądzieli (ze strony matki). Przodków ze strony ojca nazywano agnatami, a ze strony matki – kognatami. Potomkowie męscy stanowili bliższą rodzinę – to oni dziedziczyli herb i nazwisko.

* Kądziel  "pęk lnu, konopi albo wełny przygotowanej do przędzenia; też: pręt, patyk, deseczka, na których umocowuje się taki pęk"
przestarz. "linia żeńska"

Rodzice męża i żony

Kiedyś teściem (czy też cieściem) określano tylko ojca żony, a teściową (cieściową) była jedynie matka żony. Rodziców męża nazywano świekrem i świekrą. Współcześnie to rozróżnienie spotyka się rzadko, regionalnie. Rodziców żony lub męża nazywa się teściami – teść i teściowa.
[Poprawna forma w liczbie mnogiej to teściowie.]

Teściowie względem siebie to z kolei pocieściowie*.
* Sama takiego określenia nigdy nie słyszałam.

Dla rodziców żona ich syna to synowa (dawniej snecha i niewiasta), natomiast męża córki nazywa się zięciem.


Relacji wynikłe z zawarcia małżeństwa

Brat żony/męża to szwagier (tak samo nazywa się również męża siostry.
Siostra żony/męża to szwagierka.
Żona brata to z kolei bratowa.

Dzieci rodzeństwa (brata, siostry)

Jeśli moja siostra ma córkę lub syna, to dla mnie są to siostrzenica i siostrzeniec. Jeżeli mój brat ma córkę lub syna, to dla mnie jego dzieci będą odpowiednio bratanicą lub bratankiem.

Syna brata możemy określić również inną nazwą – synowiec, a córka brata to synowica.

Czy babcie są tylko dwie?

Siostrę naszej babci lub dziadka możemy nazywać babką cioteczną. Natomiast  żona brata dziadka to babka stryjeczna. Babka wujeczna zaś to żona brata babki.

Współcześnie wszystkie te babcie nazywamy raczej ciociami.

Цитата: Upliner от июня 14, 2022, 10:59
Subskrybuję ten wątek

To kontynuuję. 

Subskrybuję ten wątek