La rusa mondo

[Солохин]

 Ĉu vi volas montri al ne-ruso "rusan mondon"? Gvidu lin en arbaron kaj lasu lin tie. Se postvivos - do estas nia. Se ne eliros, nu bone, estos vulpoj festantaj, koboldo helpata.
Rusio estas konata ne nur per varma mara akvo Krimea, sed per la glacia dezerto, per rabistoj, pri kiuj dum turistaj haltoj oni ne rakontu, kaj per la nepenetrebla densejo. En ili ni estas tutece! Eĉ tiuj, kiuj dum longa tempo en la ŝtonaj malliberejoj urbaj jam forgesis, kiel aspektas betulo.
Kiel maljunuloj iam kantis dum bazaroj kaj foiroj: "La arbaroj estas malhelaj de la tero kaj ĝis la ĉielo." Kaj en tiuj kantoj estis ne nur arbaroj, sed ankaŭ potencaj rusaj kuraĝuloj, kiuj mezuris sian forton kontrau la natura kaoso. Sed ĉu ili ĉiam venkis? Ne, ne. Estas malfacile.
La pingla ĝangalo estas nevenkebla densa muro, kaj ne ekzistas trapaso aŭ trairejo. Nur birdoj havas forton por konfuzanta kvartalaĉoj de piceaj kaj pinaj arbaroj, la malluma "suzemo" aŭ "rameno" kiel ili estas nomataj en la Nordo.
Kaj Ĉu la homo? Homo estas kulo, moskito. Eblas eniri ĉi tie, sed ĝi ne eblas eliri. Sed do tio pravas!
Se en la rusaj arbaroj eĉ la plej teruraj fajrofajroj velkas, se la fajra ventego perdas sian forton, kiel do la vireto postvivos?
Suzemo estas jam terura, ke ĉe ĉiu paŝo, apud la juna vivo estas tuj arboj, kondamnitaj al morto kaj kuŝas fine putraj kaj kovritaj per musko kiel per tombo.
Sed tio estas. Kaj apud bebo aspektas terure sulkiĝinta maljunulo.
Pli timiga estas ke ĉiu movado ĉi tie ŝajnas esti haltita; ĉiu krio timigas ĝis tremo kaj rampojn sur la korpo. Ne estas lumo. La arbo trunkoj, skuitaj de la vento, frotas unu kontraŭ la alia kaj knaras tiom forte, ke tio kaŭzas akran doloron sub la koro.

Ĉi tie, la sento de dolora soleco kaj neevitebla hororo trafas ĉiun, kiom ajn penus li fortigi sin. Ĉiu ĉi tie timas pri sia nenieco kaj senpoveco. Ĉi tie la senespera kredo de sovaĝuloj naskiĝis kaj estis formita laŭ formo de ŝamanismo kun malbonaj, senkompataj dioj. En ĉi tiaj lokaĉoj enloĝiĝias kaj deantikve vivas "ĉortoj", kiujn imago de la ortodoksa rusa popolo ankoraŭ ne povas lasi. Inter la arboj kun pendantaj likenoj similaj al barbo la popularaj fabeloj kaj religia kulto de la primitivaj triboj metis hejmojn de dioj kaj spiritoj de la arbaro. En piceaj arbaroj pli ol en la pinaj loĝas ankaŭ koboldo - la liberspirito, kiel oni nomas lin en Poŝeĥonje.

En la Oloneca Gubernio koboldon oni nomas "lado". Krias en la impeto de minuta malico avino al bebo:
- "Lado prenu ĝin, diabla pagana" - kaj la infano do ja estos perdita. Do koboldo kaŝis la infaneton, enfosigis sub kurba tremolo, kovris ĝin per verda verma musko.
Ĉu vi volas scii la rusan reverson? Koniĝu kun koboldo-bopatro.
Havas koboldoj sian reĝon, havas siajn sekretajn nomojn. Se iu el liaj subuloj ofendos forstiston, - do diras la forstisto sorĉan formulon, plendis pri tio kontraŭ la "justulo de la arbaro", kiu kaŭzis la ofendon, kaj petas liberigi de la problemo.
Antaŭe estadis ke skribaĵojn al la reĝo oni sendis en Moskvon, kaj la moŝto responde sendis du ordojn da Moskvaj fusilistoj kaj ducent kozakojn Donaj por batali la koboldojn, por forhaki la arbaron ĝis stumpo.
Por konfirmi ĉi tiun timigadon, ĉasistoj metis ĉe sorpo la moŝtan skribaĵon.
Maljunuloj arbaroj, antaŭ ol foriri por flosigo aŭ hakado, zorgis protekti sin, sciis kiel "sorĉpacigi arbaron". Ili serĉis supraĵon, monteton, superplektita per malgranda arbaro, nepre sorpan. En ĝi, en sopro, do estas la tuta potenco de la defendo.
Tranĉadis tian branĉon, kiu havus specilalan branĉeton, "otrostelinon", kaj plurajn aliajn abrajn bastonojn.
Iuj oni metis al la koro, aliaj sur la spino, kaj sen tiuj kaj aliaj, la sorĉo al arbara Tsaro Musailo ne estus valida.
Jen niaj arbaroj, niaj marĉaj marĉoj. Rusa reverso. La malluma flanko, kiu iam reflektas nin pliege bone ol la luma flanko.

[yurifromspb]

Не знаю эсперанто, но ради интереса прочёл со словарём первый абзац - вроде бы легко идёт, но сразу же появился вопрос.
Ĉu vi volas montri al ne-ruso "rusan mondon"?
Хочешь показать нерусскому "русский мир"?
Gvidu lin en arbaron kaj lasu lin tie.
Веди его в лес и оставь его там.
Se postvivos - do estas nia.
Выживет - значит он наш.
Se ne eliros, nu bone, estos vulpoj festantaj, koboldo helpata.
Не вернётся,  ну и ладно, будут лисы празднующие, бес (леший?) поможенный.

Вот тут такое ощущение, что на русский надо перевести "будет лисам праздник" и проч. Вопрос, конструкция "будет кому-то что-то" не свойственна эсперанто? Говорят "будет кто-то что-то-йствующий"?

[Cyrill]

Вот тут такое ощущение, что на русский надо перевести "будет лисам праздник" и проч. Вопрос, конструкция "будет кому-то что-то" не свойственна эсперанто? Говорят "будет кто-то что-то-йствующий"?

Насколько я понимаю, здесь попытка передать ритм оригинала. Проще всего сказать в данном случае estos festo por vulpoj, estos helpo por koboldo, можно также и estos al vulpoj festo, estos al koboldo helpo -- как раз конструкция "будет кому-то что-то" -- но это звучит несколько медленней.

Не знаю эсперанто, но ради интереса прочёл со словарём первый абзац - вроде бы легко идёт.

Интересно. А какими другими языками вы владеете? Помогает ли их знание понять текст на эсперанто?

[yurifromspb]

Насколько я понимаю, здесь попытка передать ритм оригинала. Проще всего сказать в данном случае estos festo por vulpoj, estos helpo por koboldo, можно также и estos al vulpoj festo, estos al koboldo helpo -- как раз конструкция "будет кому-то что-то" -- но это звучит несколько медленней.

А для чего разница в порядке предложной группы и субъекта?

Не знаю эсперанто, но ради интереса прочёл со словарём первый абзац - вроде бы легко идёт.

Интересно. А какими другими языками вы владеете? Помогает ли их знание понять текст на эсперанто?

Читаю по-английски, знаю какие-то обрывки некоторых древних языков.
Лексики, конечно, знакомой много и это очень помогает:
volas
mondon
arbaron
postvivos
bone
vulpoj
festantaj
koboldo
helpata

[Cyrill]

А для чего разница в порядке предложной группы и субъекта?

Смыслового значения она не имеет, поскольку порядок слов в эсперанто относительно свободный. Стилистически, это попытка передать оригинал.

Читаю по-английски, знаю какие-то обрывки некоторых древних языков.
Лексики, конечно, знакомой много и это очень помогает.

Заменгоф с самого начала закладывал в свой проект языка такую, в современных выражениях, "фичу", что образованный человек сможет разбирать со словарем текст, на нем написанный, безо всякой предварительной подготовки. По его замыслу, это бы сильно облегчило распространение языка и его использование. Однако на практике почему-то вышло так, что этот способ практически никогда не употреблялся (я нашел до сих пор только два случая из ранней истории эсперанто). Поэтому меня и интересуют возможные примеры такого рода.

[Sergius]

... Однако на практике почему-то вышло так, что этот способ практически никогда не употреблялся (я нашел до сих пор только два случая из ранней истории эсперанто)...

Какой способ Вы имеете в виду? Можете выразить вашу мысль яснее? Я себе представить не могу как образованый человек со словарем не сможет понять текст на эсперанто...