Poradnia językowa

[lehoslav]

Dobry - dobrze, szczodry - szczodrze ale ponury - ponuro, spory - sporo

Czyli walnąłem babola

[Pinia]

Dobry - dobrze, szczodry - szczodrze ale ponury - ponuro, spory - sporo

Czyli walnąłem babola

Powiedzmy, że trochę minąłeś się z prawdą.  Wygodny ten nowy popularny eufemizm polityczny, co? 
Mam do Ciebie prośbę - rozbierz mi to wypowiedzenie logicznie:Nazywa się ten ustrój demokracją. Mam z nim trochę problemów.

[lehoslav]

Mam do Ciebie prośbę - rozbierz mi to wypowiedzenie logicznie:Nazywa się ten ustrój demokracją. Mam z nim trochę problemów.

Hm...dawno tego nie robiłem i w sumie nie czuje się kompetentny. Może wspólnie uda nam się coś wymodzić
1. pytanie - według Ciebie to zdanie osobowe, czy bezosobowe (podmiotowe/bezpodmiotowe)?

[Pinia]

No właśnie z jednoznaczną odpowiedzią jest problem. Ja już kopałam w temacie.
Znalazłam coś takiego:

W języku polskim możliwe są zdania sformułowane w stronie czynnej, w których formalny podmiot jest nieożywiony i w rzeczywistości może oznaczać zjawisko naturalne, odczucie itp, natomiast logiczny podmiot jest biernym obiektem doznania, formalnym dopełnieniem bliższym wyrażonym w bierniku. Mogą one podlegać transformacjom:
•   Cieszy mnie twój widok. – Cieszę się twoim widokiem. – Jestem ucieszony twoim widokiem.
•   Kowalskiego martwi ta sytuacja. – Kowalski martwi się tą sytuacją. – Kowalski jest zmartwiony tą sytuacją.
•   Jacka zmęczyła droga. – Jacek zmęczył się drogą. – Jacek jest zmęczony drogą.
•   Nazywa się ten ustrój demokracją – Ten ustrój nazywany jest demokracją
Podmiot logiczny występuje w bierniku. Biernika używa się, gdy podmiot logiczny jest traktowany jako bierny obiekt doznania.

[lehoslav]

Ku takiej interpretaciji też się skłaniałem.
Czy w polskiej tradycji gramatycznej uznaje się konkstrukcje typu "nazywa się demokracją" za orzeczenie imienne?

[Pinia]

Nie jestem pewna. Pokopię.
Ja się specjalnie nie zastanawiałam, tak jakoś intuicyjnie uznałam demokracją za określenie czasownika, a ustrój za podmiot. Ale nie daje mi to spokoju.

[lehoslav]

a ustrój za podmiot

Według mnie są dwa argumenty przeciwko takiej interpretacji:
1) Szyk zdania, sugerujący że jest to zdanie bezpodmiotowe, a ustrój jest dopełnieniem ("nazywa się tę [tak naprawdę "tą" ] formę rządów demokracją")
2) Narzędnik "demokracją".

Ja nazywam się Euzebiusz.
On nazywa się Euzebiusz.
Taki ustrój nazywa się demokracja

Hm...hm...hmhmhm...

[Pinia]

Podmiot logiczny nie gramatyczny.
To jak się to ma do "biernikowej" formy podmiotu.
Cholera, trzeba mi było wybrać inne zdanie do zadania. 

[Pinia]

Ciekawostka: używany w młodzieżowym języku synonim do "full wypas" piszemy łącznie: "megawypas". Tak twierdzi prof. Miodek.

[altynq]

Dobry wieczór państwu!

Już od dawna mam pytanie odnośnie takich konstrukcji:

dostać bana (np. na forum)
napisać maila


Jak mam je rozumieć? Dlaczego dodaje się końcówkę "-a"? Który przypadek jest tutaj zastosowany: dopełniacz czy biernik?
Znajoma polka powiedziała, że przyczyną jest to, że słowa "ban" i "mail" nie są polskimi, więc w taki sposób je się "spolszcza". Ale jakoś nie jestem pewny, wydaje mi się, że było tak i ze słowami polskimi. Przykładów niestety nie mam.

[lehoslav]

Dobry wieczór państwu!

Już od dawna mam pytanie odnośnie takich konstrukcji:

dostać bana (np. na forum)
napisać maila


Jak mam je rozumieć? Dlaczego dodaje się końcówkę "-a"? Który przypadek jest tutaj zastosowany: dopełniacz czy biernik?
Znajoma polka powiedziała, że przyczyną jest to, że słowa "ban" i "mail" nie są polskimi, więc w taki sposób je się "spolszcza". Ale jakoś nie jestem pewny, wydaje mi się, że było tak i ze słowami polskimi. Przykładów niestety nie mam.

To jest biernik.
Znajoma nie ma racji.
Biernik w liczbie pojedyńczej równa się dopełniaczowi nie tylko u rzeczowników męskożywotnych i męskoosobowych.

Jeżeli podejść naprawdę deskryptywnie, to w języku polskim jest pięć rodzajów gramatycznych.
a) kobieta
b) okno
c) mąż, biernik lp. męża, biernik lm. mężów
d) koń, biernik lp. konia, biernik lm. konie; esemes, biernik lp. esemesa, biernik lm. esemesy
e) stół, biernik lp. stół, biernik lm. stoły

Do rodzaju "d" należą wszystkie żywotne rzeczowniki niemęskoosobowe, ale nie wszystkie rzeczowniki rodzaju "d" są żywotnymi rzeczownikami niemęskoosobowymi.

Rodzaj "a" możemy nazwać "żeńskim", "b" - nijakim, a "c, d, e" uznać za podtypy rodzaju "męskiego". Z tym, że określenia typu "męski, żeński, nijaki" trzeba raczej traktować z przymrużeniem oka.

Częściowo jest to przyjęte nawet w języku literackim, np.:
tańczę poloneza (**"tańczę polonez" jest zdaniem niegramatycznym w języku polskim).

Dla mnie mnie jedynymi normalnymi zdaniami są "wysłałem esemesa/mejla, zjadłem cukierka" itd. Nie mam pojęcia, co na ten temat piszą normatywiści (i szczerze mówiąc mało mnie to interesuje). Dobrze by było, gdyby na ten temat wypowiedzieli się inni polacy z forum.

[lehoslav]

Nie wiem, czy nie przesadziłem z tą terminologią, ale widzę że mówisz doskonale po polsku, więc nie powinno być problemu

[Pinia]

Tu nie znajdziemy jednoznacznego rozstrzygnięcia, bo sami normatywiści są podzieleni. Szukałam niedawno odpowiedzi na to pytanie. Jedni dopuszczają formę biernika równą mianownikowi, inni nie.

W starannej polszczyźnie mówi się wysłać esemes, mail. W potocznej i mniej starannej ludzie mówią wysłać esemesa, maila.
Prof. dr hab. Mirosław Skarżyński

Pełna odmiana jest taka: l.poj.: M. SMS, D. SMS-u, C. SMS-owi, B. SMS, N. (z) SMS-em, Ms. (o) SMS-ie, W. SMS-ie!; //l.mn.: M. SMS-y, D. SMS-ów, C. SMS-om, B. SMS-y, N. (z) SMS-ami, Ms. (o) SMS-ach, W. SMS-y! W nieoficjalnej odmianie polszczyzny spotyka się końcówki D. i B. l.poj. na -a: SMS-a. M.M. UWroc

Z kolei Miodek i paru innych dopuszcza jako poprawną formę e-maila esemesa.

Trzeba poczekać, aż słowo "okrzepnie" w języku.
Dlatego dopuszczam obie formy jako poprawne.

[lehoslav]

Na Pinię zawsze można liczyć!  

W starannej polszczyźnie mówi się wysłać esemes, mail.

Ciekaw jestem, czy sam Prof. dr hab. Mirosław Skarżyński tak mówi

W nieoficjalnej odmianie polszczyzny spotyka się końcówki D. i B. l.poj. na -a: SMS-a.

Myślę, że tu pan profesor z deczka przegiął. Słowo "esemes" weszło do ogólnego języka polskiego z całą pewnością przez język potoczny i nie widzę przyczyny, żeby w języku literackim wstawiać sztuczną końcówkę tak dla zasady. Pinia, słyszałaś kiedyś formę "(tego) esemesu"? Może się mylę.

[lehoslav]

d) koń, biernik lp. konia, biernik lm. konie; esemes, biernik lp. esemesa, biernik lm. esemesy
e) stół, biernik lp. stół, biernik lm. stoły

Przyporządkowanie do tych dwóch rodzajów (ew. podtypów "rodzaju męskiego") jest czysto umowne i stąd te wszystkie dyskusje

[altynq]

Dzięki, to bardzo ciekawe!

Lehoslav,

Do rodzaju "c" należą wszystkie żywotne rzeczowniki niemęskoosobowe, ale nie wszystkie rzeczowniki rodzaju "c" są żywotnymi rzeczownikami niemęskoosobowymi.

Chodziło Ci pewnie o rodzaj "d"

Pinia, czy Twój komentarz dotyczy wyłącznie rodzaju "d"?

Jeśli nie, czy można w takim razie powiedzieć "napisać listA", "kupić stołA"? (jak rozumiem, to słowa, które należą do rodzaju "e")

[lehoslav]

Chodziło Ci pewnie o rodzaj "d"

Tak, tak, przepraszam. Słuszna uwaga!

Jeśli nie, czy można w takim razie powiedzieć "napisać listA", "kupić stołA"? (jak rozumiem, to słowa, które należą do rodzaju "e")

Nie, absolutnie nie można!!

W tym tkwi cały problem.

[altynq]

Teraz rozumiem. Rozumiem, że muszę po prostu więcej po polsku rozmawiać:)

[lehoslav]

Teraz rozumiem. Rozumiem, że muszę po prostu więcej po polsku rozmawiać:)

To jest "niestety" jedyne wyjście

Mogę się zapytać, jak długo uczysz się już języka polskiego? Piszesz naprawdę świetnie!

[Pinia]

Pinia, słyszałaś kiedyś formę "(tego) esemesu"?

Słyszałam, ale rzadko i niekoniecznie od ludzi mówiących poprawną polszczyzną  U nich równie dobrze mógł to być lapsus 

[altynq]

Dzięki!
Uczę się od półtora roku, to znaczy że półtora roku temu przyjechałem z Rosji do Berlina. Z tego czasu kontaktuję się z Polakami. Ale tylko czasami:) W Rosji to bylo oczywiście w ogóle nie możliwe.

[lehoslav]

Słyszałam, ale rzadko i niekoniecznie od ludzi mówiących poprawną polszczyzną

Uffff....

U nich równie dobrze mógł to być lapsus

Albo forma hiperpoprawna:
"właśnie wychodziłem z autobusa, więc nie usłyszałem esemesa" > "właśnie wychodziłem z autobusu, więc nie usłyszałem esemesu"

[lehoslav]

Dzięki!
Uczę się od półtora roku, to znaczy że półtora roku temu przyjechałem z Rosji do Berlina. Od tego czasu kontaktuję się z Polakami. Ale tylko czasami:) W Rosji to bylo oczywiście w ogóle niemożliwe.

I jak tam się żyje w Berlinie?

[altynq]

Dzięki za poprawienia. Przecież to jest już offtopem, ale w Berlinie żyje się fajnie, dopóki jesteś studentem. Ale niedługo to się skończy...

[lehoslav]

w Berlinie żyje się fajnie, dopóki jesteś studentem. Ale niedługo to się skończy...

Hehe, ja mam podobnie. "W Lipsku żyje się fajnie dopóki jesteś doktorantem. Ale niedługo to się skończy..."