Главное меню
Мы солидарны с Украиной. Узнайте здесь, как можно поддержать Украину.

Poradnia językowa

Автор Pinia, декабря 16, 2008, 14:46

0 Пользователи и 1 гость просматривают эту тему.

Pinia

Цитата: temp1ar от января  3, 2009, 18:40
dużo обычное слово, wiele с сильным литературным привкусом



Obu słów – dużo i wiele – można używać w kontekstach policzalnych (np. dużo kwiatów, wiele kwiatów) i niepoliczalnych (np. dużo cierpliwości, wiele cierpliwości). Różnica między nimi jest taka, że dużo ,,może wystąpić tylko w pozycji mianownika lub biernika, a jeśli jest to pozycja zależna od czasownika – także dopełniacza" (Inny słownik języka polskiego PWN). Możemy więc powiedzieć np. ,,Przyszło dużo uczniów" (mianownik), ,,Mamy dużo uczniów" (biernik), ,,Nie mamy dużo uczniów" (dopełniacz), ale nie możemy powiedzieć np. ,,Rozmawiałem z dużo uczniami". W tej sytuacji trzeba sięgnąć po zaimek wiele: ,,Rozmawiałem z wielu (wieloma) uczniami".

— Mirosław Bańko, PWN
All people smile in the same language!


Pinia

Do usług.  :UU:
Jeśli znajdę coś ciekawego przy okazji innych poszukiwań, to zawsze podczepię.
Oczywiście, na pytanie też będę odpowiadać w miarę swoich kompetencji językowych.  :smoke:
All people smile in the same language!

Adula

Szanowni Państwo!
Mam pytanie dotyczące odmiany liczebników głównych wielokrotnie złożonych. Czy w połączeniu z rzeczownikiem męskoosobowym w M. lm wszystkie człony tego liczebnika przybierają postać męskoosobową? Np. pięć milionów cztery tysiące stu trzydziestu jeden robotników.
Diękuję
Maria

Pinia

W trzycyfrowych nazwach liczb odmieniamy wszystkie składniki, np. Utwór składa się ze stu dwudziestu sześciu wersów. Na obóz pojechaliśmy ze stu dwudziestoma trzema chłopcami.

W liczebnikach wielowyrazowych, czyli co najmniej trzycyfrowych, możemy odmieniać albo wszystkie składniki, np. W tysiącu dwustu czterdziestu czterech szkołach pojawił się ten problem, albo możemy odmieniać tylko cyfry oznaczające dziesiątki i jedności, np. W tysiąc dwieście czterdziestu czterech szkołach pojawił się ten problem.

Jeżeli jednak w wielowyrazowym liczebniku nie ma członu określającego dziesiątki i jedności, wówczas  odmieniamy ostatni człon, który musi przybrać odpowiednią formę, np.
tysiąc stu żołnierzy, nie: tysiąc sto żołnierzy.
Zabrakło tysiąca stu żołnierzy lub:
Zabrakło tysiąc stu żołnierzy.
Maszerował z tysiącem stu (ewentualnie -stoma) żołnierzami lub: Maszerował z tysiąc stu (ewentualnie -stoma) żołnierzami.
All people smile in the same language!

Adula


Trudno! Postaram się to zrozumieć i zapamiętać. Znaczy, odmiana wszystkich członów liczebników głównych wielowyrazowych nie jest obowiązkowa (przynajmniej tych oznaczających tysiące, miliony, po których występują setki, dziesiątki i jednostki)? Czy tak jest we wszystkich stylach?
Dziękuję za wyjaśnienie.Adula
Trudno! Postaram się to zrozumieć i zapamiętać. Znaczy, odmiana wszystkich członów liczebników głównych wielowyrazowych nie jest obowiązkowa (przynajmniej tych oznaczających tysiące, miliony, po których występują setki, dziesiątki i jednostki)?   Czy tak jest we wszystkich stylach?
Dziękuję za wyjaśnienie.

Pinia

Przysłówek w ogóle (składający się z przyimka w oraz ogóle – formy Msc. lp. rzeczownika ogół) ma znaczenia:
1) 'ogólnie, ujmując rzecz w całości, uogólniając; podsumowując', np. ,,W ogóle to spotkanie było udane"; ,,W ogóle to wypracowanie było dobre";
2) 'całkiem, całkowicie', np. ,,On w ogóle się nie wstydził"; ,,Czy w ogóle nie będzie padać?".

Ponadto w użyciu, zwłaszcza w potocznej odmianie polszczyzny, są dwa frazeologizmy: i w ogóle, np. ,,Źle się czuje i w ogóle", ,,Ma same dwóje i w ogóle" (występujący na końcu wypowiedzi, informujący o tym, że można by jeszcze wiele powiedzieć na dany temat, ale rezygnujemy z tego), oraz i w ogóle, i w szczególe (wyrażenie informujące o tym, że wypowiedź dotyczy zarówno spraw ogólnych, jak i szczegółowych).
All people smile in the same language!

lehoslav

Wenn mit mir und denn noch drey Personen es vorbey ist in unserem Dorf, alsdann wird wohl niemand recht wissen, wie ein Hund auf Wendisch genannt wirdt.

lehoslav

Цитата: lehoslav от апреля 28, 2009, 00:07
Przysłówek w ogóle (składający się z przyimka w oraz ogóle – formy Msc. lp. rzeczownika ogół) ma znaczenia:
1) 'ogólnie, ujmując rzecz w całości, uogólniając; podsumowując', np. ,,W ogóle to spotkanie było udane"; ,,W ogóle to wypracowanie było dobre";
2) 'całkiem, całkowicie', np. ,,On w ogóle się nie wstydził"; ,,Czy w ogóle nie będzie padać?".

Czy nie masz wrażenia, że w znaczeniu 1. adwerbializacja jest niecałkiem zakończona, że odczuwa się tu jeszcze wyraźnie rzeczownik "ogół"? W znaczeniu 2. jest to rzeczywiście niewątpliwy przysłówek.
Moje wątpliwości wzbudził akcent. Wydaje mi się, że w przypadku 1. akcentuje się [vog'ule], natomiast w znaczeniu 2. dominuje wymowa ['vogule], która prowadzi potem do zjadania u ??
Wenn mit mir und denn noch drey Personen es vorbey ist in unserem Dorf, alsdann wird wohl niemand recht wissen, wie ein Hund auf Wendisch genannt wirdt.

temp1ar

A gdzie ma być akcent? w ogóle czy wogóle? Bo słyszałem obydwa warianty...

temp1ar


lehoslav

Цитата: temp1ar от апреля 28, 2009, 10:30
Przepraszam, Lechoslav już napisał o tym... :)

Pozostaje jednak jeszcze jedno zagadnienie: jak "należy" mówić :)
W gramatykach chyba podaje się ['vogule], no nie?
Wenn mit mir und denn noch drey Personen es vorbey ist in unserem Dorf, alsdann wird wohl niemand recht wissen, wie ein Hund auf Wendisch genannt wirdt.

Pinia

Цитата: lehoslav от апреля 28, 2009, 00:12
Czy nie masz wrażenia, że w znaczeniu 1. adwerbializacja jest niecałkiem zakończona, że odczuwa się tu jeszcze wyraźnie rzeczownik "ogół"? W znaczeniu 2. jest to rzeczywiście niewątpliwy przysłówek.
Moje wątpliwości wzbudził akcent. Wydaje mi się, że w przypadku 1. akcentuje się [vog'ule], natomiast w znaczeniu 2. dominuje wymowa ['vogule], która prowadzi potem do zjadania u ??

Masz rację. Ale wydaje mi się, że częściej występuje drugi wariant wymowy. Występowanie błędnej pisowni jest nagminne.
All people smile in the same language!

Pinia

Цитата: lehoslav от апреля 28, 2009, 11:01
Pozostaje jednak jeszcze jedno zagadnienie: jak "należy" mówić :)
W gramatykach chyba podaje się ['vogule], no nie?

W poradnikach znalazłam taką sugestię poprawnościową: w ogóle - zwykle akcent proparoksytoniczny: w Ogóle

Ale "ulica" kieruje się swoimi zasadami
All people smile in the same language!

lehoslav

Цитата: Pinia от апреля 28, 2009, 13:08
zwykle
Podejrzewam, że to "zwykle" może wynikać właśnie z nierozróżniania w takich poradnikach wyrażenia przyimkowego i przysłówka. Ale to tylko moje skromne podejrzenie.
Wenn mit mir und denn noch drey Personen es vorbey ist in unserem Dorf, alsdann wird wohl niemand recht wissen, wie ein Hund auf Wendisch genannt wirdt.

Pinia

A może pobożne życzenie, bo takie akcentowanie pozwoliłoby uniknąć błędów w zapisie?
All people smile in the same language!

Anwar

Co oznacza ,,tudzież" w wyrażeniu:

,,warszawcy kupcy tudzież inteligencja niemniej gorąco interesowała się przyszłością"
Таш атса, аш ат.
Кыйык кылычым, йылкымның кылын кырык кыл.
Показателем 3-лица является нуль-аффикс.

lehoslav

Цитата: Anwar от октября 26, 2009, 09:46
Co oznacza ,,tudzież" w wyrażeniu:
и, а также

Это слово принадлежит книжному стилю и в устной речи скорее не используется.
Wenn mit mir und denn noch drey Personen es vorbey ist in unserem Dorf, alsdann wird wohl niemand recht wissen, wie ein Hund auf Wendisch genannt wirdt.

Anwar

Potrzebuję pomocy państwa.
Co znaczą wyrażenia?

Jedz, durniu, bo to z makiem
Lekarstwo na sen
Sen mara, Bóg wiara
Таш атса, аш ат.
Кыйык кылычым, йылкымның кылын кырык кыл.
Показателем 3-лица является нуль-аффикс.

lehoslav

Цитата: Anwar от ноября 14, 2009, 08:08
Jedz, durniu, bo to z makiem
:o
Ешь, ты дурак, потому что это с маком.

Цитата: Anwar от ноября 14, 2009, 08:08
Lekarstwo na sen
снотворное лекарство
(но в контексте эти слова могут иметь другое значение)

Цитата: Anwar от ноября 14, 2009, 08:08
Sen mara, Bóg wiara
Это пословица, я сам ей активно не пользуюсь, но обозначает, что снам нельзя верить.
Wenn mit mir und denn noch drey Personen es vorbey ist in unserem Dorf, alsdann wird wohl niemand recht wissen, wie ein Hund auf Wendisch genannt wirdt.

Pinia

Цитата: Anwar от ноября 14, 2009, 08:08
Sen mara, Bóg wiara

Так говорят. как приснится кошмар. [Tak mówią, kiedy przyśni się koszmar]
All people smile in the same language!

rouslan85

А есть ли все-таки хоть какие-то закономерности в образовании наречий из прилагательных с твердой основой? Проблема выбора -o или -ie.
What goes around comes around.

lehoslav

ЦитироватьNajczęściej występują przysłówki tworzone sufiksami -o i -e. Wybór sufiksu zależy od budowy przymiotnika, niekiedy jest jednak podyktowany tradycją.

Przysłówki z sufiksem -o są tworzone jak forma mianownika rodzaju żeńskiego:
od przymiotników miękkotematowych, w tym o tematach zakończonych na spółgłoskę stwardniałą (typy 6 – 11): tani – tania – tanio, głupi – głupia – głupio, diabli – diabla – diablo, badawczy – badawczo, gorący – gorąco, proszący – prosząco,
od przymiotników o tematach zakończonych na -k, -g, -ch, -h (typy 4 i 5): daleki – daleka – daleko, mistrzowski – mistrzowsko, malutki – malutko, drogi – drogo, suchy – sucho, błahy – błaho,
od przymiotników utworzonych przy pomocy sufiksów -(ow)aty, -asty, -owy: bogato, głupkowato, popielato, świętoszkowato; kraciasto; alabastrowo, brązowo, fioletowo, nerwowo, papierowo, pionowo, pokojowo, purpurowo, różowo, środkowo, zimowo,
od niektórych przymiotników na -ny, np. brudno, chłodno, ciemno, czarno, czerwono, duszno, głodno, głośno, jasno, kwaśno, mocno, parno, pełno, próżno, trudno, wolno, zielono, zimno,
od niektórych przymiotników na -omy, np. nieruchomo, niewiadomo, nieznajomo, ruchomo, rzekomo, wiadomo, znajomo, znikomo,
od niektórych innych przymiotników, np. biało, blado, boso, cało, choro, chudo, ciepło, często, czysto, gęsto, grubo, krępo, krzywo, lewo, łatwo, łyso, martwo, miło, młodo, mokro, niemo, nowo, okrągło, ostro, poziomo (tu -omy nie jest formantem, gdyż wyraz ten jest spokrewniony z ziemia), prawo, prosto, przykro, pusto, rudo, sino, siwo, skąpo, słabo, słono, sporo, staro, stromo, syto, szaro, ślepo, śniado, tępo, tłusto, twardo, wesoło, wolno, zdrowo, zimno, żółto.

Przysłówki z sufiksem -e są tworzone z dodatkowymi wymianami spółgłosek, czasami także samogłosek:
od wielu przymiotników na -ny: biednie, dziecinnie, fizycznie, grzecznie, grzesznie, jesiennie, ładnie, niesłychanie, podejrzanie, przyjemnie, wiosennie, wojennie, zdecydowanie, z wymianą samogłoski: nieustraszony – nieustraszenie,
od przymiotników na -ły: biegle, dojrzale, doniośle, dorośle, doskonale, ozięble, trwale, zawile, źle (ale ciepło, okrągło),
od przymiotników na -(l)iwy, -ywy: dokuczliwie, fałszywie, gniewliwie, piskliwie, prawdziwie, przeraźliwie,
od niektórych przymiotników na -awy: ciekawie, łaskawie,
od przymiotników na -isty, -ysty: wieczyście, wyraziście,
od niektórych innych przymiotników: całkowity – całkowicie, dobry – dobrze, łakomy – łakomie, mądry – mądrze, nieświadomy – nieświadomie, otwarty – otwarcie, skryty – skrycie, świadomy – świadomie, uprzejmy – uprzejmie.

Czasami występują oba rodzaje przysłówków, z sufiksem -o i z sufiksem -e. W takich wypadkach:
obu form używa się wymiennie: falisty – falisto ~ faliście, kwiecisty – kwiecisto ~ kwieciście, pochmurny – pochmurno ~ pochmurnie, promienisty – promienisto ~ promieniście, sztywny – sztywno ~ sztywnie,
forma na -o używana jest jako orzecznik w wyrażeniach typu jest mi nudno: nudny – nudnie ~ nudno, smutny – smutnie ~ smutno, tęskny – tęsknie ~ tęskno,
forma na -o ma znaczenie dosłowne, forma na -e – przenośne, np. mglisty – mglisto, ale mgliście 'niejasno', pilny – pilno i pilnie, równy – równo i równie,
forma na -o ma odcień archaiczny: błękitny – błękitnie ~ błękitno, huczny – hucznie ~ huczno, silny – silnie ~ silno, wyrazisty – wyraziście ~ wyrazisto,
forma na -e jest archaizmem używanym w utartych zwrotach: daleki – daleko ~ dalece, miły – miło ~ mile, wielki – wielko- (w wyrazach złożonych) ~ wielce, wysoki – wysoko ~ wysoce,
normalnie od przymiotników na -ki używa się formy na -o, zostały jednak ślady formy na -e: lekki – lekko, ale lekceważyć sobie i archaiczne lekce sobie ważyć, prędki – prędko, ale naprędce.

http://grzegorj.w.interia.pl/gram/pl/stopn01.html#przys1
Wenn mit mir und denn noch drey Personen es vorbey ist in unserem Dorf, alsdann wird wohl niemand recht wissen, wie ein Hund auf Wendisch genannt wirdt.

lehoslav

Przysłówki tworzone od przymiotników kończące się na -ry chyba zawsze mają -rze, o czym autor nie wspomina.
Wenn mit mir und denn noch drey Personen es vorbey ist in unserem Dorf, alsdann wird wohl niemand recht wissen, wie ein Hund auf Wendisch genannt wirdt.

Pinia

Цитата: lehoslav от февраля 17, 2010, 01:11
Przysłówki tworzone od przymiotników kończące się na -ry chyba zawsze mają -rze, o czym autor nie wspomina.

Dobry - dobrze, szczodry - szczodrze ale ponury - ponuro, spory - sporo
All people smile in the same language!

Быстрый ответ

Обратите внимание: данное сообщение не будет отображаться, пока модератор не одобрит его.

Имя:
Имейл:
Проверка:
Оставьте это поле пустым:
Наберите символы, которые изображены на картинке
Прослушать / Запросить другое изображение

Наберите символы, которые изображены на картинке:

√36:
ALT+S — отправить
ALT+P — предварительный просмотр