Главное меню
Мы солидарны с Украиной. Узнайте здесь, как можно поддержать Украину.

Казахская латиница

Автор iopq, ноября 26, 2024, 14:18

0 Пользователи и 1 гость просматривают эту тему.

iopq

Пора отказаться от недостатков казахской кирилицы и начать снова. Зачем транслит казахскому языку?

https://en.wikipedia.org/wiki/Kazakh_alphabets#Latest_developments

I ı - эта буква должна быть /ы/
İ i - тогда эта должна быть /i/

и зачем вообще буквы <ю> и <у> казахскому? Заменяем у на <uw>, ю на <yuw> (т.е. /й/ у нас <y>)
отпадает надобность <Ū ū> и пишем просто <u>
также заменяем <и> на <iy> или <ıy>

https://www.reddit.com/r/Kazakhstan/comments/sbjs5e/jaŋa_qazaq_latın_älipbiyi_new_kazakh_latin/

тут нечто похожее, но я не против <Ñ ñ>

можно еще обсудить:

1. Нужна ли буква <q> в казахском? Если у нас везде все ясно (нет <и> или <у>) то можно всегда знать что <k> будет произноситься как [q] или [k] по сингармонии
2. <ц> и <ч> вообще нужны?
3. Не лучше ли <Х х> -> <x>  и <Һ һ> -> <h> по идее должны быть разные звуки
Poirot: Я, кстати, тоже не любитель выпить, хоть и русский.
jvarg: Профессионал? ;)

‌tacriqt

ЦитироватьНужна ли буква <q> в казахском? Если у нас везде все ясно
— Во-первых, исключения есть. А во-вторых в заимствованиях предлагается до сих пор ка- и га- читать, как в русском или европейских языках, ведь преподавание русского ещё не изжито.

Цитироватьотпадает надобность <Ū ū> и пишем просто <u>
— Опять же, из-за тонн заимствований акклиматизировались у и и, как в русском. Доп. буквы способствуют грамотному произношению собственно казахских слов. Это несколько лучше, чем в большинстве алфавитов РФ, где свои краткие гласные записываются одинаково с заимствованными и их надо заучивать. То есть не косметический ремонт алфавита нужен, а полная переориентация на обкатку заимствований под родной язык.



iopq

В кирилице <и> имеет как минимум три фонетических реализаций

Будет ли беда если люди пишут velosiped а потом говорят как самим привычно? Все равно где-то люди говорят [біләсіпет]
Poirot: Я, кстати, тоже не любитель выпить, хоть и русский.
jvarg: Профессионал? ;)

‌tacriqt

Цитироватьгде-то люди говорят [біләсіпет]
— Есть орфоэпический словарь Мусаева, где такие вещи прописаны очень тщательно. Так-то и і в непервых слогах после у, о или ө получает огубленность, но об этом не принято писать в орфографии. Неприкрытые Р- и Л- тоже пишут, но читают с начальным ъ-. Носители ко всему привыкают, как известно, в сравнении с туркменской латиницей казахская кириллица просто шедевр фонематичности.

А после предлагаемой реформы проще будет взять за базу каракалпакскую кирилку, т.к. там есть ў, но и не опускаются  қ с ғ, ведь они нет-нет да и сочетаются с переднерядными гласными в фарсизмах. А вот и с у там да, одни на всех.

dagege

У меня вот такая версия латиницы:

Jaz Mezgili

Jaz jıldın eñ ıstık jəne eñ ədemi mezgilideriniñ biri. Kün jarkın səvle şacadı jəne künder uzak boladı. Adamdar demalıska cıgadı, teñizde jüzedi jəne jagajaylarda kün comıladı. Gülder acıladı, agactar jasıldanadı jəne tabıygat jandanadı. Balalar mektep demalısında bolgandıktan dalada oynaydı jəne köñil köteredi. Jazda jemister men kökönister mol bolgandıktan dastarkandarda ərtürli tagamdar boladı. Kecke salkın jel sogadı jəne otbasılar bakcalarda otıradı.
Kazak tili (töte : قازاق ٴتىلى‎) — Kazakstan Respübliginın memlekettik tili, sonımen katar Resey, Özbekstan, Kıtay, Moŋgoliyə jəne t.b. elderde turatın kazaktardıŋ ana tili.

Easyskanker

https://newkazaklatyn.netlify.app/ транслитератор

Aa - Аа
Àà - Әә
Bb - Бб
Cc - Кк
Dd - Дд
Ee - Ее
Èè - Йй/Ьь/Ъъ
Ff - Фф
Gg - Гг/Ғғ
Hh - Хх/Һһ
Ii - Іі
Jj - Жж
Kk - Ққ
Ll - Лл
Mm - Мм
Nn - Нн
Ññ - Ңң
Oo - Оо
Òò - Өө
Pp - Пп
Rr - Рр
Ss -Сс/Цц
Tt - Тт
Uu - Ұұ
Ùù - Үү
Vv - Вв
Ww - Уу (после гласных w, после согласных uw/ùw)
Xx - Шш/Чч/Щщ
Yy - Ыы
Zz - Зз

и - iè/yè, в варваризмах (неадаптированных заимствованиях) i

  • Если в слоге после слога с à/ò/ù или перед ним есть e/i, гравис над à/ò/ù не нужен.
  • Если слово состоит из двух частей, мягкой и твердой, гравис остается, а в случае неоднозначности прочтения мягкая часть отделяется от твердой апострофом.
  • В односложных словах гравис над à/ò/ù всегда остается.
  • В варваризмах (неадаптированных заимствованиях) не учитывается принцип сингармонизма, поэтому влияние e/i не учитывается; русские ё, ю, я заменяются на ò, ù, à соответственно после согласной и на èo, èu, èa после гласной и в начале слова.

Easyskanker

Пример текста:

Tokaev Palestina memlecetin kuruw ustanymyn jaktaètynyn malimdedi

Kasym-Jomart Tokaev Palestina memlecetiniñ jogary sudiasy, prezidenttiñ din isteri jonindegi ceñesxisi Mahmud àl-Habbaxty kabyldady. Bul tuwraly Akordaga silteme jasagan //kaz.nur.kz habarlaèdy.

Memlecet basxysy meèmanga iltièpat bildire otyryp, diplomatialyk katynas ornagan satten beri Kazakstan men Palestina arasyndagy yntymaktastyk dostyk, òzara koldaw jane kurmet sièpatynda damyp cele jatkanyna nazar awdardy.

Prezidenttiñ aètuwynxa, Kazakstan Palestinany halykaralyk kawymdastyktyñ tolyk muxesi retinde tanuwga bagyttalgan bastamalardy daèecti turde koldap celedi.

Bul rette Kasym-Jomart Tokaev elimizdiñ Taèaw Xygystagy ahuwaldy diplomatialyk jol-men rettew, BUU Jargysy men halykaralyk kukyk normalaryna saèces "Kos halyk uxin eci memlecet" formulasy negizinde Palestina memlecetin kuruw ustanymyn jaktaètynyn malimdedi.

Mahmud àl-Habbax memlecet basxysyna Palestina prezidenti Mahmud Abbas joldagan hatty tabystady. Sondaè-ak elimizdiñ Palestina halkyna jane onyñ beèbit ari jarkyn celexecce umtylysyna udaèy koldaw corsetceni uxin rizaxylygyn jetcizdi.

Onyñ picirinxe, Kazakstan Palestina uxin bawyrlas memlecet sanalady. Bul ecijakty baèlanystardan, còpjakty formattagy, eñ aldymen, BUU men Islam yntymaktastygy uèymy aèasyndagy katynastardan corinedi.

Cezdesuw soñynda Kasym-Jomart Tokaev prezident Mahmud Abbaska izgi salemin joldap, ony aldagy wakytta Kazakstanga resmiè saparmen celuwge xakyrdy.


Spoiler: оригинальный текст ⇓⇓⇓

https://kaz.nur.kz/politics/universe/2315505-toqaev-palestina-memleketin-quru-ustanymyn-zhaqtaitynyn-malimdedi/

Easyskanker

Сайт для скачивания раскладки клавиатуры для этой латиницы:
https://newkazakkeyboardlayout.netlify.app/

Easyskanker

Пример текста 2:

Almatyda awa sapasyn jaksartuwga bagyttalgan cexendi jumys jurgizilip jatyr. Awany lastaètyn kaldyktardyñ xamamen 60 paèyzy avtocolicterden xygatyndyktan, ecologtar men poliseèler reèd jasawda. 2025 jyly jurgizuwxilerge salyngan aèyppuldardyñ jalpy somasy 653 mln teñgeden askan, dep habarlaèdy //kaz.nur.kz kala acimdiginiñ baspasòz kyzmetine silteme jasap.

Ecologia jane korxagan orta baskarmasynyñ ocilderiniñ aètuwynxa, atmosferalyk awany korgaw jonindegi xaralar aèasynda ecologialyk kyzmet mamandary polisia departamentimen birlesip jolda reèdter jurgizuwde. Eco Almaty JXS-niñ jyljymaly zerthanalary colic kuraldarynan awaga taraètyn kaldyktar deñgein okièga ornynda olxeèdi.

Acimdic malimetinxe, 2025 jyly Eco Almaty jane "Renessans plus" companiasynyñ kyzmetcerleri 186 myñnan astam olxem jurgizip, 20 myñga juwyk hattama jasady. Salyngan aèyppuldardyñ jalpy somasy 653 mln teñgeden asty.

Jospar aèasynda katty otyndy koldanatyn kogamdyk tamaktanuw oryndary – càwaphanalar men monxalardy anyktaw boèynxa jumystar da kolga alyngan. Bul bagyttagy jumystar jalgasyp jatyr.

Esce sala ceteic, Almatyda "Almaty kalasynyñ awmagynda atmosferalyk awany korgaw salasyndagy arnaèy ecologialyk talaptardy engizuw tuwraly" jaña erejeler jobasy azirlengen. Kujat kazir celisuw rasiminen otip jatyr. Ereje halyk pen biznesce koldaw xaralaryn engizuwge, ecologialyk tehnologiaga còxuwge jane avtoparcti jañartuwga kukyktyk negiz kalyptastyrady.

Erejeler kabyldangannan ceingi natièje jan-jakty bolmak. Negizgi lastawxy retinde avtoparc basty ecologialyk bakylawga alynady. Endi III sanattagy casiporyndar da jaña talaptarga bagynady: olar ecologialyk normalardy saktawga jane tecseruwden òtuwge mindetti. Sonymen katar awa sapasyn jedel bakylawga mumcindic beretin biryñgaè monitoring juesi kurylyp, turgyndarga axyk derecter usynylady. Kalada LEZ aèmaktar paèda bolady. Bul colic kozgalysyna ecologialyk talaptar engiziletin awmaktar, olardyñ maksaty – awa lastanuwyn azaètuw jane kalalyk ortany jaksartuw.

Быстрый ответ

Обратите внимание: данное сообщение не будет отображаться, пока модератор не одобрит его.

Имя:
Имейл:
Проверка:
Оставьте это поле пустым:
Наберите символы, которые изображены на картинке
Прослушать / Запросить другое изображение

Наберите символы, которые изображены на картинке:

√36:
ALT+S — отправить
ALT+P — предварительный просмотр