Лингвофорум

Тут обсуждается беларусский язык. Только лингвистика. Ибо в этом разделе уже есть прецедент перехода темы в жесточайший оффтопик и свары. Поэтому прошу модераторов безжалостно удалять сообщения, не связанные с темой, а их авторов - банить

Беларуская мова

Беларуская мова - мова беларусаў і некаторых іншых прадстаўнікоў аўтахтоннага насельніцтва Ўсходняй Еўропы, а таксама часткі беларускай дыяспары, якая ідэнтыфікуе сябе з беларусамі. Генетычна адносіцца да ўсходняй групы славянскіх моў, разам з украінскай і расейскай.
Выкарыстоўваецца на тэрыторыі незалежнай дзяржавы Беларусь (афіцыйная назва – Рэспубліка Беларусь), а таксама суседніх дзяржаў - Літвы, Латвіі, Расейскай федэрацыі, Украіны, Польшчы. Агульная колькасць носьбітаў беларускай мовы ў яе стандартызаваных і дыялектных формах, разам з тымі, хто выкарыстоўвае змешаныя варыянты на беларускай аснове (т. зв. трасянку), прыблізна можна ацаніць у 8-9 мільёнаў. Згодна з апублікаванымі дадзенымі перапісу насельніцтва 1999 года ўсяго з 8,159,1 тыс. беларусаў у межах Рэспублікі Беларусь назвалі сваёй роднай мовай беларускую 85,6% (каля 7 млн.), і 41,3% - мовай, якой яны карыстаюцца дома. Акрамя таго, сваёй роднай мовай прызналі беларускую 67,1% з 395,7 тыс. палякаў, якія пражываюць у Беларусі, 57,6% з іх размаўляюць дома па-беларуску. Колькасць тых, хто размаўляе па-беларуску за межамі Беларусі ацэньваецца вельмі прыблізна. У асноўным гэта аўтахтоннае сельскае насельніцтва паўночнага ўсходу Польшчы (паводле розных ацэнак ад 150 да 250 тыс.), паўднёвага ўсходу Літвы (каля 150 тыс.), вобласці правінцыі Латгаліі ў Латвіі (каля 100 тыс.), поўдня Пскоўскай, заходніх раёнаў Смаленскай і Бранскай абласцей Расейскай Федэрацыі і прылеглых да Беларусі раёнаў Украіны (дакладныя дадзеныя адсутнічаюць). Цяжкасці пры вызначэнні колькасці носьбітаў беларускай мовы ў розных яе формах і варыянтах звязаныя з разыходжаннем навуковых крытэрыяў аднясення апошніх да беларускай мовы і суб'ектыўнай ацэнкай свайго маўлення ўласна карыстальнікамі названых варыянтаў (так, напрыклад, жыхары Літвы, якія выкарыстоўваюць у паўсядзённым жыцці т. зв. простую мову, не адносяць яе да беларускай мовы, хоць лінгвісты кваліфікуюць гэты ідыём як звычайнае дыялектнае маўленне, вельмі блізкае да арэальнай асновы беларускай літаратурнай мовы). Дыяспару складаюць перасяленцы з беларускіх земляў (у рамках былога СССР іх колькасць больш 1,5 млн., з іх у Расеі - каля 1 млн., ва Ўкраіне - каля 400 тыс., у Казахстане - 170 тыс., Латвіі - каля 60 тыс., Літве - 50 тыс., Эстоніі - 25 тыс. і г.д.), а таксама эмігранты на Захад (ЗША, Канада, Вялікабрытанія і іншыя краіны), агульная колькасць якіх ацэньваецца ў 3-3,5 млн. З іх, відаць, не больш за 15% у той ці іншай ступені карыстаюцца беларускай мовай.
Значныя міграцыі носьбітаў беларускай мовы назіраліся на працягу ўсёй гісторыі фармавання беларускага народа і нацыі. У 16 ст. яны былі звязаныя з прымусовым перасяленнем вялікіх масаў насельніцтва на ўсход у выніку ваенных паходаў кіраўнікоў Маскоўскага княства, а пазней - Расейскага царства на землі Вялікага Княства Літоўскага, у рамках якога носьбіты беларускай мовы складалі адну з асноўных моўных груп, а старабеларуская мова была афіцыйнай мовай дзяржавы. Міграцыі носьбітаў беларускай мовы на поўнач і ўсход еўрапейскай часткі Расеі, на землі Сібіры і Далёкага Ўсходу ў канцы 19- пачатку 20 ст. былі выкліканыя эканамічнымі прычынамі (недахоп зямлі ў Беларусі). Да гэтага часу захаваліся анклавы беларускамоўнага насельніцтва (асабліва ў раёнах Томска, Навасібірска, Іркуцка і інш.). Але там адсутнічае, за малым выключэннем, беларуская нацыянальная свядомасць. Сляды гэтых міграцый захаваліся ў назвах этнічных групаў тыпу літва, паны, могілі, будакі і пад. Паводле некаторых дадзеных у Сібір з 1896 па 1912 г. мігравалі больш за 700 тыс. чалавек. Найбольш значнае перамяшчэнне носьбітаў мовы на ўсход у час 1-й Сусветнай вайны было звязана з т. зв. бежанствам, калі большая частка насельніцтва заходніх беларускіх земляў прымусова ці пад уплывам расейскай прапаганды, якая малявала жахлівыя сцэны здзекаў з боку германскіх войскаў, вымушана была пакінуць родныя месцы і перасяліцца ў іншыя раёны Расейскай імперыі. Большасць з іх здолела вярнуцца дадому толькі к пачатку 20-х гадоў. Усходнія і цэнтральныя раёны Беларусі згубілі частку карэннага беларускамоўнага насельніцтва ў выніку сталінскіх рэпрэсіяў 30-х гадоў, калі былі фізічна знішчаныя ці высланыя па-за межы Беларусі дзесяткі тысячаў людзей. Пасля 2-й Сусветнай вайны, якая таксама сталася адным з чыннікаў агульнага змяншэння носьбітаў мовы ў выніку стратаў і перасоўвання часткі насельніцтва на Захад. Доўгія гады Беларусь была рэзервуарам працоўнай сілы для індустрыйнага й сельскагаспадарчага асваення ўсходніх земляў СССР, што прыводзіла да адрыву ад моўнага асяродка і русіфікацыі беларускамоўнага насельніцтва. Другім фактарам, што паўплываў на змянэнне колькасці носьбітаў беларускай мовы стала ўнутраная міграцыя -- перамячэнне значных масаў насельніцтва ў пасляваенны час з вёсак у гарады, што таксама вяло да русіфікацыі, а на этнічных беларускіх землях у Польшчы -- да паланізацыі, паколькі ў гарадах на той час прэстыжныя пасады ўжо былі занятыя некарэнным насельніцтвам.
Такім чынам, колькасць беларускамоўнага насельніцтва ў 20-м стагоддзі няўхільна скарачалася ў выніку фізічных стратаў носьбітаў мовы і іншамоўнай асіміляцыі. Гэтая тэндэнцыя захоўваецца і пасля развалу камунізму з прычыны стэрэатыпаў моўных паводзінаў і адсутнасці эфектыўнай падтрымкі беларускай мовы з боку дзяржавы.
Сучасная моўная сітуацыя характарызуецца функцянаваннем беларускай мовы ў яе літаратурнай (стандартнай) форме, у выглядзе народна-дыялектнага маўлення, розных варыянтаў гарадскога прастамоўя і мяшаных (крэалізаваных) варыянтаў маўлення на беларускай аснове. Гэта звязана з тым, што адначасова на той жа тэрыторыі ў якасці стандартнай мовы ў афіцыйнай, і часткова ў бытавой сферы, функцыянуе расейская мова. З генетычнага погляду тэрыторыя беларускай мовы дзеліцца на два вялікія дыялектныя масівы – паўночна-ўсходні і паўднёва-заходні дыялекты. Акрамя таго, на поўдні моўнай тэрыторыі вылучаецца паласа архаічных палескіх гаворак (што ў рознай ступені ахопленыя ўкраінскімі і беларускімі моўнымі інавацыямі), якая ўтварае"буферную" зону. З арэльнага пункту гледжання тэрыторыя беларускай мовы падзяляецца на пяць зонаў, якія адлюстроўваюць вынікі пазнейшых інтэграцыйных працэсаў: усходнюю, заходнюю, паўднёва-ўсходнюю, паўночна-заходнюю і сярэднюю (цэнтральную). Істотным ёсць той факт, што дыялектны падзел і арэальны не супадаюць, паколькі яны адлюстроўваюць супрацьлеглыя кірункі развіцця мовы – яе дыялектную дыферэнцыяцыю й зонную інтэграцыю. Суадносна з гэтым арэльнай базай беларускай літаратурнай (стандартнай) мовы, паколькі апошняя склалася ў выніку кансалідацыі асноўных тэрытарыяльных утварэнняў, з'яўляюцца гаворкі паміж Вільняй і Менскам, г. зн. лакалізуецца ў межах т. зв. цэнтральнай зоны. Паводле вызначэння першага кадыфікатара новай літаратурнай (стандартнай) мовы Браніслава Тарашкевіча ў "Беларускай граматыцы для школ" (Вільня, 1918): "у аснове ляжыць найбольш характэрная і найбольш чыстая гаворка беларускай мовы, якая мае цвёрдае р і вялікае аканне (пад апошнім маецца на ўвазе пераход о, э > а ў ненаціскным становішчы). На працягу 20-га ст. назіралася паступовае пашырэнне народна-дыялектнай асновы стандартнае мовы і яе перасоўвання на паўднёвы ўсход, што знайшло адлюстраванне ў змене некаторых нормаў, найперш у фанетыцы й марфалогіі стандартнай мовы (напрыклад, у спрашчэнні правілаў перадачы на пісьме т. зв. якання – перахода е, ё > я ў першым складзе перад націскам; замене канчаткаў -ох, -ом на -ах, -ам у месным і давальным склонах множнага ліку назоўнікаў і інш.). Часткова гэта была выклікана перамяшчэннем цэнтра культурна-эканамічнага жыцця з Вільні (стары беларускі культурна-гістарычны цэнтр) у Менск, а часткова ўплывам палітычных фактараў (уключэннем частак этнічнай тэрыторыі ў розныя дзяржаўныя ўтварэнні, штучная арыентацыя на збліжэнне з расейскай мовай, якая выступала ў якасці асноўнага сродка "межнационального общения" ў рамках былога СССР і т. п.). Вынікам змены арэальнай базы сталася функцыянаванне двух варыянтаў пісьмовай стандартнай мовы: арыентаванага на старыя нормы (т. зв. клясычны варыянт, "тарашкевіца") і таго, што склаўся ў выніку згаданых вышэй працэсаў (афіцыйны варыянт, "чарнушэвіца" ці "наркамаўка").
Разыходжанне варыянтаў назіраецца пераважна ў правапісе (гл. ніжэй). На марфалагічным і, асабліва, на лексічным узроўнях назіраецца заўважная "дыфузія" варыянтаў. У сферы вуснага маўлення розніца ў варыянтах нязначная і звязаная з большым ці меншым уплывам расейскай мовы, якая працягвае быць адным з важнейшых ідыёмаў, што характарызуе сучасную моўную сітуацыю, асабліва ў гарадах. Узаемадзеянне дзвюх моўных сістэмаў (беларускай, якая рэпрэзентаваная ў народна-дыялектнай і прастамоўнай форме, і расейскай, якая мае выражэнне ва ўніфікаваным "каланіяльным" варыянце) часта вядзе да прадукавання мяшанай мовы на беларускай аснове ("трасянка"). Ступень крэалізацыі згаданага фенамена залежыць ад многіх суб'ектыўных і аб'ектыўных фактараў (умовы камунікацыі, узровень білінгвальнасці, сацыяльнае становішча ўдзельнікаў і г. д.) і выяўляецца на ўсіх моўных узроўнях, з якіх найбольш устойлівай застаецца беларуская фанетыка (цеканне/дзеканне, "цвёрдае" вымаўленне шыпячых і р, фрыкатыўнае г і пад.).
Арэальная база стандартнай мовы лакалізуецца на паўночным-захадзе беларускай моўнай тэрыторыі і ўключае частку сярэднебеларускіх гаворак, якія арганічна аб'ядноўваюць у сваёй структуры некаторыя асаблівасці двух асноўных беларускіх дыялектаў – паўночна-ўсходняга і паўднёва-заходняга. Сярод такіх рысаў трэба назваць поўнае аканне, пад якім разумеецца супадзенне галосных а, о, е ў ненаціскных складах у адным гуку а, што ўяўляе сабой пэўны кампраміс паміж няпоўным аканнем, што характэрна для асноўнага масіва паўднёва-заходняга дыялекта, дзе апошняе абмежавана оканнем у становішчы па-за націскам (напрыклад, сено, добро і пад.), і дысімілятыўным аканнем, характэрным для паўночна-ўсходняга дыялекта, у якім рэалізацыя поўнага акання у ненаціскным становішчы абмежаваная з'явай дысіміляцыі (г. зн. залежыць ад характару наступнага націскнога галоснага: въдa, але вады, вадзе, ваду; сціна, але сцяны, сцяне, сцяной). Своеасаблівым кампрамісам паміж двума асноўнымі дыялектамі ёсць наяўнасць цвёрдага р у стандартнай мове, у той час як на частцы тэрыторыі аднаго і другога дыялектаў захоўваецца супрацьпастаўленне р - р'. Іншыя асаблівасці аб'ядноўваюць арэальную базу стандартнай мовы і яго пісьмовага ідыёма (афіцыйны варыянт) з адным ці другім дыялектнымі масівамі. Паўночна-ўсходнімі асаблівасцямі пісьмовага стандарту ёсць: доўгія зычныя на месцы спалучэнняў "мяккі зубны + j" (соллю, смецце, сучча і пад.); кароткія канчаткі творнага склону адзіночнага ліку назоўнікаў з асновай на –а (сцяной, мяжой, зямлёй); канчатак -ы(-і) у назоўным склоне множнага ліку назоўнікаў (нажы, вокны, кавалі, жонкі, хусткі); канчатак прыметнікаў у месным склоне адзіночнага ліку мужчынскага і ніякага роду -ым (аб маладым чалавеку, на цёмным небе); кароткія канчаткі роднага склону адзіночнага ліку прыметнікаў і займеннікаў жаночага роду (маладой дзеўкі, новай хаты, маёй маці); нясцягненыя канчаткі прыметнікаў жаночага і ніякага роду (новая хата, новае вядро. новую хату); другая асоба множнага ліку дзеясловаў загаднага ладу на -іце(-ыце) (ідзіце, глядзіце, бярыце) і інш. Найважнейшымі рысамі паўднёва-заходняга дыялекту ў стандартнай мове ёсць: формы 3-й асобы дзеясловаў 1-га спражэння без канцавога зычнага (ідзе, нясе, бярэ, кажа, меле, грэе), формы вінавальнага склону множнага ліку на -ы(-і) ў адушаўлёных назоўнікаў жаночага роду (падаіла каровы, пасе авечкі), формы на -я(ё) для наймення дзіцянятаў людзей і жывёлаў (дзіця, цяля(-ё), парася(-ё)) і некаторыя іншыя. Формы давальнага склону назоўнікаў мужчынскага склону множнага ліку з націскам на канчатку -ом (лясом, дамом, гарадом) і формы меснага склону таго ж тыпу назоўнікаў з націскным канчаткам -ох (у лясох, у гарадох), характэрныя пераважна для паўднёва-заходняга дыялекта, захаваліся толькі ў так званым клясычным варыянце стандартнай мовы. Разам з тым, можна вылучыць спецыфічныя з'явы, якія характарызуюць аснову пісьмовага стандарту, што не маюць адносіны да асноўнага дыялектнага падзелу, як, напрыклад, форма мужчынскага роду яблык (параўн. форму яблыка(-о) ніякага роду на большай частцы паўднёва-заходняга і паўночна-ўсходняга дыялектаў), ці дзеяслоў ёсць (пры есць, ест, е, ё ў асноўных дыялектных масівах), што сведчыць пра арэальны характар фармавання пісьмовага стандарту, у значнай ступені незалежнага ад асноўнага дыялектнага падзелу моўнай тэрыторыі. Характэрна, што арэалы названых з'яваў прымыкаюць да балцкай моўнай тэрыторыі.
Беларуская мова ў фанетычна-фаналагічным плане ёсць адной з найбольш акамадуючых славянскіх моваў. Калі пад акамадацыяй разумець узаемнае дапасаванне гукаў і іх спалучэнняў пры маўленні. Найбольш яскравая праява гэтай асаблівасці – з'ява дзекання і цекання, г. зн. з'яўленне афрыкатаў на месцы мяккіх д', т', пры гэтым мяккасць параджае "свісцячы" элемент, які ёсць своеасаблівым мастком, што аб'ядноўвае суседнія гукі ці прыводзіць да "згасання" гука ў становішчы перад паўзай (дзеці, цётка, ісці, стаяць). Тэндэнцыяй да акамадацыі ў гістарычным плане можа тлумачыцца і з'яўленне афрыкаты дж на месцы этымалагічнага спалучэння *dj (агароджа, хаджу), доўгія зычныя на месцы этымалагічных спалучэнняў з j (вяселле, свіння, вецце, сучча), з'яўленне пратэтычных гукаў в перад агубленымі галоснымі (вока, вуха, павук), а, і перад спалучэннем зычных (аржаны, ільняны), наяўнасць устаўных галосных паміж спалучэннямі зычных тыпу вл, бл, рн, бр і інш. у канцы словаў (журавель, карабель, дзёран, бабёр) і некаторыя іншыя з'явы. Утварэнне паўгалоснага ў на месцы этымалагічных л, в, у пасля галосных (воўк, доўгі, роў, трэба ўзяць, пайшла ў лес, заўтра) нагадвае больш ранні працэс утварэння паўгалоснага й (гай, вайна, зайграць, дый пайшоў), што таксама можа разглядацца ў якасці тэндэнцыі да акамадацыі (паралельная з'ява назіраецца ў нямецкай мове). Фаналагічная сістэма ўтрымлівае багатую карэляцыю зычных, якія супрацьпастаўляюцца паводле цвёрдасці / мяккасці, і ўключае 15 параў фанемаў /b-b', v-v', g-g', h-h', d-dz', z-z', k-k', l-l', m-m', n-n', p-p', s-s', t-c', f-f', x-x'/.
Як агульнае правіла (з невялікім выключэннем) можна адзначыць, што ў рамках слова і акцэнтных груп цвёрдыя зычныя спалучаюцца з цвёрдымі, а мяккія толькі з мяккімі. Гэта вядзе да таго, што ў маўленні значнасць акамадацыі яшчэ больш павялічваецца ў сувязі з актыўнасцю працэсаў рэгрэсіўнай асіміляцыі: сцяна [с'ц'ана], снег [с'н'ех], з ім [з'jiм], без яго [без' jагo], аддзел [адз':ел], рассцілаць [рас':ц'ілац']. Аднак у гісторыі мовы заўважны і адваротны працэс – выпадзенне з мяккаснай карэляцыі гукаў р, ж, ч, ш, дж, дз, ц. 13 пар зычных фанем утвараюць карэляцыю па глухасці/звонкасці: /b-p, b'-p', γ-x, γ'-x', g-k, g'-k', d-t, dz-c, dz'-c', dz-c, z-s, z'-s', z-s/. Па-за межамі гэтай карэляцыі ў беларускай мове застаюцца /v, v', f, f'/ у сувязі з тым, што /v, v'/ чаргуюцца з напаўгалосным /ŭ/: трава - у траве - траўка. Аднак у некаторых выпадках можна казаць пра азванчэнне /f/ > /v/ і наступным пераходзе ў /ŭ/, што адлюстравалася ў напісанні Аўганістан у класічным варыянце беларускай стандартнай мовы, што адпавядае вымаўленню імя ўласнага і ў афіцыйным варыянце (пішацца Афганістан). У беларускай мове дзейнічае агульнае правіла: у адным складзе могуць быць ці толькі звонкія, ці толькі глухія гукі, што таксама можна тлумачыць тэндэнцыяй да акамадацыі. Фанемы /l, l', m, m', n, n', r, j/ не ўтвараюць карэляцыйных пар па глухасці/ звонкасці і маюць тэндэнцыю ўжывацца ў непасрэдным суседстве з галоснымі. Шэрагу суседніх славянскіх і неславянскіх моў беларуская мова супрацьпастаўляецца наяўнасцю фрыкатыўнага гука г (гара, нага, гума). Выбухны g мае месца ў невялікай колькасці запазычанняў, напрыклад, ганак [ganak], якое запазычана з нямецкага Gang 'калідор, праход' праз польскае ganek, а таксама ў некаторых формах і экспрэсіўных славах: мазгі [мазg'і], гергятаць [g'ерg'атaц'].
У сістэме вакалізма найбольш выражаная з'ява – аканне/ яканне, г.зн. супадзенне ненаціскных галосных о, э, а ў адным гуку а, а таксама галосных о, е, а з папярэднім мяккім зычным ці j у гуку а (на пісьме – я) у першым складзе перад націскам: гoры - гарa; рэкі - ракa; пaра - паравoз; вёсны, веснавы - вяснa; ён - ягo, яйка - яeшня і пад. Гэта прыводзіць да таго, што ў націскным і ненаціскным становішчы набор галосных рэзка супрацьпастаўляецца ў колькасным плане, а ў асобных словах і іх формах назіраецца кантраст паміж націскнымі, з аднаго боку, і ненаціскнымі, з іншага, напрыклад: карoва, баравiк, каляiна, паляцeў, зялёная і пад.
Асноўныя асаблівасці фанетыка-фаналагічнай сістэмы беларускай мовы вельмі кантрастныя ў адносінах да многіх моў, якія ёсць крыніцамі запазычання. Асабліва гэта тычыцца запазычанняў з нямецкай мовы, у якой адсутнічае карэляцыя па мяккасці / цвёрдасці. У прыватнасці, наяўнасць у нямецкай аднаго т. зв. сярэднееўрапейскага l на фоне супрацьпастаўлення беларускіх л – л' пры значнай колькасці запазычанняў з германскіх моў (найперш з нямецкай і ідыш) стварыла пэўную арфаэпічную і правапісную праблему ў працэсе адаптацыі запазычанняў. Большасць старых запазычанняў, якія прыйшлі з Захаду і былі асіміляваныя, перадаюцца праз л', напрыклад: клямра (< ням. Klammer), бляха (< ст.-в.-ням. blech), люфт (< ням. Luft) і пад., што адлюстроўвае таксама польскае пасрэдніцтва. Нешматлікія выпадкі выкарыстання фанемы л для перадачы нямецкага l тлумачацца названымі абставінамі, параўн., напрыклад, лата жэрдка, якую прымацоўваюць да крокваў' (< польск. lata < с.-в.-ням. latte). З іншага боку, запазычанні з нямецкай пры пасрэдніцтве расейскай мовы даюць звычайна л (цвёрдае), у выніку ўзнікае канкурэнцыя формаў з л і л', якая адлюстравана ў двух варыянтах стандартнай мовы, напрыклад, кляса (< ням. Klasse) у класічным варыянце і клас у афіцыйным, што ў сваю чаргу стварае праблему прыняцця і непрыняцця т. зв. лякання. Падобная праблема ўзнікае і пры перадачы спалучэнняў з іншымі зычнымі, у першую чаргу з зубнымі д, т , і свісцячымі с, з (першыя звычайна ў абодвух варыянтах выступаюць у цвёрдым выглядзе, а для другіх ёсць актуальнай канкурэнцыя тыпу сыгнал ~ сігнал, сыстэма ~ сістэма, сэзон ~ сезон і пад.). З іншах асаблівасцей кантрастуюць намецкае выбухное g, якому звычайна адпавядае фрыкатыўнае беларускае γ, якое, у сваю чаргу, часта ўжываецца для перадачы нямецкага глухога h (параўн., напрыклад, гак < ням. Haken 'крук, бусак', гандаль < ням. Handel).
У марфалагічным плане беларуская мова адносіцца да мовай з моцна развітай флексійнай сістэмай, што прэзентуе паўночнаславянскі марфалагічны тып, і якая ў значнай ступені кантрастуе з адпаведным паўднёваславянскім тыпам, дзе назіраюцца аналітычныя тэндэнцыі. Сярод часцінаў мовы, якія адносяцца да знамянальных, два супрацьлеглыя полюсы ў марфалогіі ўтвараюць назоўнікі і дзеясловы, адносіны паміж якімі часта вызначаюцца паняццем кампенсаторнасці: чым болей развітыя іменныя часціны мовы, тым бядней дзеяслоўная частка, і наадварот. З гэтага пункту гледжання беларуская марфалогія дэманструе ўхіл у бок намінатыўнасці, паколькі асноўныя сінтаксічныя функцыі ў сказе сігналізуюцца іменнымі флексіямі, часта – у спалучэнні з прыназоўнікамі. У сістэме назоўніка сінтэз паказнікаў граматычных катэгорыяў ажыццяўляецца ў канчатках словаформаў, пры гэтым часта аднафанемны канчатак канцэнтруе ў сабе ўказанне на род, лік і склон, напрыклад: канчатак –у ў словаформе вясн-у сведчыць пра ідэнтыфікацыю згаданай формы з назоўнікам жаночага роду адзіночнага ліку ў вінавальным склоне. Паводле тыпаў канчаткаў назоўнікі падзяляюцца на тры скланенні, арыентаваныя на іх родавыя характарыстыкі, аднак поўнага супадзення з падзелам паводле роду не назіраецца. Найбольш шырокае марфалагічнае адзінства – т. зв. першае скланенне – утвараюць назоўнікі мужчынскага і ніякага роду з тыповымі для гэтых радоў паказнікамі (назоўны склон адзіночнага ліку – чыстая аснова на зычны для назоўнікаў мужчынскага роду і канчатак –o (-а), –ё (-е) для назоўнікаў ніякага роду). Варыянтнасць канчаткаў ва ўскосных склонах залежыць ад двух фактараў: ад мяккасці ці цвёрдасці зычнага асновы і націска. Найвялікшую разнастайнасць дэманструюць назоўнікі першага скланення ў месным склоне:тут акрамя цвёрдасці / мяккасці асновы і націска на характар канчатку ўплываюць гістарычныя фактары – асобны статус сярод цвёрдых зычных шыпячых ж, ш, ч, дж, а таксама р, ц, якія раней уваходзілі ў мяккасную карэляцыю (на свеце, у жыце, на кані, на вяселлі, але на ветры, на сонцы), а таксама заднеязычных г, к, х. У апошнім выпадку асабліва часта адбываецца ўзаемны ўплыў меснага і давальнага склонаў, які назіраецца і пры іншых асновах, напрыклад: мурог - на мурагу/ на мурозе; малако - у малаку/ у малацэ. У афіцыйным варыянце нарматыўнай граматыкі ў гэтым выпадку прымяняюць семантычны крытэр – назоўнікі з канкрэтным прадметным значэннем рэкамендуецца ўжываць з канчаткам -е (на снезе, на дасе), а назоўнікі, якія абазначаюць асобу, зканчаткам -у (аб унуку, пры пчаляру, пры Васілю, аб вучню). Але паколькі семантычныя крытэры дапускаюць элемент суб'ектывізма, то ў многіх выпадках варыянтнасць непазбежная. Яшчэ больш наглядны выпадак – выкарыстанне семантычнага крытэра для размежавання канчаткаў –а (-я) і –у (-ю) ў родным склоне адзіночнага ліку. Суіснаванне канчаткаў у гэтым выпадку часткова адлюстроўвае канкурэнцыю двух дыялектных масіваў у структуры стандартнай мовы: на паўдёвым захадзе пераважае канчатак –у (-ю), на паўночным усходзе – канчатак –а (-я), аднак у абодвух тыпах прысутнічаюць два тыпы канчаткаў, г. зн. варыянтнасць мае арганічны характар. Фактычна гэтыя марфалагічныя тыпы ў канкрэтным ужыванні імкнуцца да таго ці іншага лексіка-семантычнага поля: адзінкавасці (унікальнасці) і канкрэтнасці пазначаемага паняцця ці множнасці (сукупнасці) і абстрактнасці выказваемага паняцця. Спробы навязвання штучных правілаў нармалізацыі вядуць толькі да абсалютызацыі аднаго з варыянтаў, што ўяўляецца гвалтам над марфалагічнай сістэмай (параўн. у жывым вымаўленні: нашага народа - многа народу; на працягу года - год ад году; ліст клёна - стол з клёну). Да другога скланення адносяцца назоўнікі жаночага роду з тыповым для назоўнага склону адзіночнага ліку канчаткам –а (-я). Разнастайнасць канчаткаў у гэтым тыпе скланенняў назіраецца ў меншай ступені і звязана, як і ў першым скланенні, з якасцю зычнага асновы і націскам. Найбольш істотныя адрозненні адзначаныя ў давальным і месным склонах, якія фармальна супадаюць, дзе супрацьпастаўляюцца канчаткі –е (-э) і –і (ы): вясне, руцэ але зямлі, мяжы. Варыянтнасць у творным склоне (рукой/ рукою, працай/ працаю) адлюстроўвае ў пэўнай ступені двухдыялектнасць стандарту і выкарыстоўваецца ў ім для надання плаўнасці маўленню. У трэцім скланенні аб'яднаныя розныя назоўнікі жаночага роду з "нетыповай" для гэтага роду чыстай асновай на мяккі зычны ( частка з іх у назоўным склоне адзіночнага ліку страціла гэтую мяккасць). Іх склонавыя канчаткі ва ўскосных склонах амаль такія ж, як у назоўнікаў другога скланення з мяккай асновай і асновай на шыпячыя. Адрозненні адзначаны толькі ў творным склоне. дзе ў выніку ўзаемадзеяння зычнага асновы (за выключэннем губных зычных б, п, м, в, ф і зычнага р) з j у канчатку –jу ўзнікаюць у выніку фанетычнай акамадацыі доўгія зычныя, аднак пры гэтым згаданым зычным павінен папярэднічаць галосны (ценню, соллю, трэццю, печчу, мышшу, але косцю, чвэрцю). Некаторыя іншыя назоўнікі з "нетыповымі" для свайго роду канчаткамі ў назоўным склоне адзіночнага ліку (старшыня, мужчына, бацька, сведка, імя, парася, дзіця і падобныя) скланяюцца паводле змешанага скланення, пры гэтым назіраецца варыянтнасць, звязаная з супярэчнасцю формы і семантыкі, напрыклад у творным склоне адзіночнага ліку: старшынёй/ старшынём. У множным ліку назоўнікаў пэўная канфліктная сітуацыя, адлюстраваная ў супрацьпастаўленні двух стандартных варыянтаў і дыялектных адрозненняў, якія стаяць за імі, назіраецца адносна выкарыстання канчаткаў –оў (-ёў), -аў (-яў), -ей (-эй) і "нулявога" канчатка ў родным склоне (пячэй/печаў, саней/ саняў, радасцей/ радасцяў; школ/ школаў, азёр/ азёраў, слоў/ словаў, год/ гадоў, партызан/ партызанаў, цялят/ цялятаў). Спробы жорсткай рэгламентацыі выкарыстання названых канчаткаў сустракаюць супраціў у моўнай практыцы, звязаны часта з пурыстычнымі тэндэнцыямі (адпіхванне ад адпаведных расейскіх формаў). Пра канчаткі меснага склону множнага ліку –ох (-ёх) і –ах (-ях) як адлюстраванні зменаў у арэальнай базе афіцыйнага стандарту гаворка ішла вышэй.
У сістэме прыметнікаў трэба адзначыць амаль поўную адсутнасць у стандартнай мове кароткіх формаў. Прыметнікі, якія змяняюцца паводле займеннікавага скланення, дэманструюць адрознасць канчаткаў абодвух стандартных варыянтаў ў родным склоне адзіночнага ліку жаночага роду: -ай (-яй), -ой (-ёй) у афіцыйным варыянце і –ае (-яе), -ое (-ёе) у класічным варыянце (новай/ новае кнігі, дарагой/ дарагое матулі).
У сістэме займеннікаў трэба адзначыць j-авы пачатак у займеннікаў 3-й асобы, якія назіраецца ва ўсіх склонавых формах (ён, яна, яно, яны, яго, яе і г.д.), што перашкаджае з'яўленню прыстаўнога н- у спалучэнні з прыназоўнікамі (у яго, пры ім, параўн. рас. у него, при нём).
Выкарыстанне інавацыйных формаў прыналежных займеннікаў, утвораных ад асабовых займеннікаў 3-й асобы: ягоны, ейны, іхні і пад., якія ёсць характэрнымі паўночна-ўсходняму дыялектнаму масіву, падтрымліваецца пераважна класічным варыянтам стандартнай мовы. У марфалогіі дзеяслова асноўную ролю адыгрываюць асабовыя формы, рэпрэзентаваныя ў цяперашнім часе ў выглядзе двух спражэнняў, якія адрозніваюць паводле галосных асновы. Для першага спражэння характэрная галосная –е (-э, -а), а для другога -і (-ы), якія выступаюць не ва ўсіх словаформах. Асабовыя дзеясловы цяперашняга часу закончанага трывання маюць значэнне рэальнага будучага часу, а формы будучага часу ад дзеясловаў незакончанага трывання ўтвараюцца аналітычным шляхам пры дапамозе дзеяслова-звязкі быць: зраблю, але буду рабіць. Формы прошлага часу гістарычна ўзыходзяць да першага дзеепрыметніка ў складзе перфекту і змяняецца толькі па ліках, а ў адзіночным ліку – і па родах: чытаў, чытала, чыталі. Рэшткі плюсквамперфекту тыпу зрабіў быў іперфекту тыпу яго тут не быўшы 'яго тут не было' падтрымліваецца ў гутарковым маўленні дыялектным уплывам, які мае заходні і паўночна-заходні кірунак.
У кантрасце з іншымі мовамі найбольшую цікавасць уяўляе ўтварэнне параў паводле трывання. Граматычная катэгорыя трывання прадстаўлена толькі ў парах, якія ўзніклі ў выніку імперфектывацыі, г.з. утварэння формаў незакончанага трывання ад дзеясловаў закончанага трывання праз змену асновы слова, параўн. назваць - называць, рассыпаць – рассыпaць. Толькі ў гэтым выпадку можна казаць пра чыстае словазмяненне. У іншых выпадках часцей за ўсё гутарка вядзецца пра дадатковае лексічнае значэнне, што павінна разглядацца ў рамках словаўтварэння, параўн., напрыклад: пісаць - напісаць, рэзаць - рэзануць і пад. У сістэме дзеяслова найбольшы супраціў выклікае ўжыванне дзеепрыметных формаў, якія нехарактэрныя для гутарковай мовы. Нягледзячы на тэндэнцыю да ўсё большай кампрэсіі пры перадачы інфармацыі, чаму ў значнай ступені адпавядае ўжыванне дзеепрыметных формаў, нормы варыянтаў стандартнай мовы патрабуюць пазбягаць (класічны варыянт – поўнасцю, афіцыйны варыянт – з некаторымі абмежаваннямі) дзеепрыметнікаў з суфіксам -ўш (-ш-) тыпу прыехаўшы, засумаваўшы, не гаворачы ўжо пра дзеепрыметнікі незалежнага і залежнага стану тыпу накіроўваючы, накіроўваемы, якія сустракаюцца толькі ў дзелавым стылі пад уплывам рускай мовы.
Спецыфіка сінтаксісу беларускай стандартнай мовы вызначаецца двума рознаскіраванымі фактарамі: па-першае, яго блізкасцю да народнай асновы, па-другое, значным уплывам сінтаксічных структураў суседніх славянскіх моў (расейскай і польскай), стандартныя формы якіх ужываліся і ўжываюцца зараз на тэрыторыі распаўсюджання беларускай мовы. Пры гэтым афіцыйны варыянт беларускага стандарту талерантна ўспрымае сінтаксічныя структуры, што прыйшлі з расейскай (а праз яе – з іншых еўрапейскіх моў), у той час як класічны варыянт арыентуецца на структуры, характэрныя для народнага маўлення ці для польскага стандарту, параўн., напрыклад, думаць пра жыццё і думаць аб жыцці (< рас. думать о жизни), дзякаваць брату (польск. dziękować bratu, рас. благодарить брата), ажаніцца з удавой (польск. ożenić się z wdową, рас. жениться на вдове), схадзіць па хлеб (рас. сходить за хлебом) і пад.
Як параўнальна маладая славянская літаратурная мова, што арыентаваная на народную аснову, беларускі стандарт ў лексічным плане з самага пачатку свайго развіцця адрозніваецца ліберальнай нормай, якая дазваляе шырокае выкарыстанне рэгіянальных лексем у якасці сінонімаў і стылістычных варыянтаў. Беларуская мова лакалізуецца ў цэнтры паўночнаславянскай тэрыторыі і мае значную колькасць агульных лексем — сярод якіх прысутнічаюць як архаізмы, так і занальныя інавацыі—, якія звязваюць яе з суседнімі мовамі. Архаізмы ўяўляюць сабой, паводле паходжання, праславянскія лексемы, а інавацыі – пераважна непасрэдныя запазычанні ці новыя словы, што ўзніклі на ўласнай глебе ў выніку тэрытарыяльных кантактаў. Сярод старых запазычанняў выяўляецца невялікая група балтызмаў, звязаная, як правіла, з пэўнымі сферамі народнага жыцця – земляробствам, апрацоўкай дрэва, будаўніцтвам (аруд 'загародка ў клеці', ёўня, асець памяшканне для сушэння снапоў', дойлід 'будаўнік', пуня 'памяшканне для сена'), а таксама з экспрэсіўнай сферай. Запазычанні з польскай мовы прадстаўлены двума пластамі лексікі – адным, больш старажытным, ужо даўно асіміляваным народнай мовай, з якой гэтыя словы трапілі ў стандартную (часта такім шляхам у беларускую мову траплялі шматлікія германізмы, напрыклад, з фіналлю -унак < польск. -unek < ням. -ung: гатунак < Gattung), ў другім, больш новым па часе, які захоўвае фанетычныя рысы мовы-крыніцы (нэндза, быдла, моц, сытуацыя і пад.). Колькасць апошніх у афіцыйным варыянце стандартнай мовы паступова скарачаецца, аднак у класічным варыянце яны захоўваюцца і ў выніку дыфузіі двух варыянтаў прысутнічаюць у той ці іншай форме ў маўленні і канкуруюць з запазычаннямі з расейскай мовы параўн. (улёткі/ лістоўкі, газэта/ газета, страйк/ забастоўка і пад.). Даволі шматлікія на пачатковым этапе фармавання стандартнай мовы русізмы паступова выцясняліся арыгінальнымі лексемамі, створанымі на ўласнай базе, аднак пачынаючы з 30-х гадоў ХХ стагоддзя з узмацненнем таталітарызму ў СССР і прымусовага збліжэння літаратурнай мовы з расейскай, натуральны ход развіцця быў парушаны, што прывяло да значнай насычанасці афіцыйнага варыянту літаратурнай мовы запазычаннямі з расейскай мовы, што ў сваю чаргу выклікала ўзмацненне пурыстычных тэндэнцыяў. Апошнія выяўляюцца і ў адносінах да інтэрнацыяналізмаў і запазычанняў з заходніх моў, якія часта трактуюцца як русізмы, паколькі расейская мова да нядаўняга часу была адзіным каналам іх пранікнення ў стандартную мову. Аднак у апошні час у выніку працэсаў глабалізацыі назіраецца і непасрэднае пранікненне ў мову, асабліва праз сродкі масавай інфармацыі, запазычанняў з англійскай мовы. Адзін з каналаў, па якім ажыццяўляецца пранікненне англіцызмаў – класічны стандартны варыянт мовы (т.зв. "эмігрантаўка"), якім карыстаецца некаторая частка заходняй беларускай дыяспары і які ўздзейнічае на жывую практыку выкарыстання мовы, асабліва праз замежнае радыё і незалежную прэсу.
Стандартныя варыянты беларускай мовы карыстаюцца зараз рускай графікай, якая ўзыходзіць да т. зв. грамадзянкі – рэфармаванай ў 18 стагоддзі паводле праекта беларуса Іллі Капіеўскага (Капіевіча) кірыліцы. У яе былі ўнесены дадатковыя знакі ў, ё і апостраф ('), які выконвае раздзяляльную функцыю. Для абазначэння спецыфічных беларускіх гукаў выкарыстоўваюцца дыграфы дз, дж. Паралельна з графікай, заснаванай на кірыліцы, доўгі час (зараз – рэдка ў класічным варыянце стандарту) ўжывалася графіка на лацінскай базе ў чэшскай мадыфікацыі (з дабаўленнем дыякрытыкаў для абазначэння шыпячых гукаў: č, š, ž, dž). З польскай графікі запазычаны літары ł (для абазначэння "цвёрдага" l) і мяккія ć, ś, ń, ź. На ранніх этапах фіксацыі беларускага маўлення выкарыстоўвалася арабскае (у пісьмовых помніках збеларушаных татараў) і габрэйскае пісьмо. Вядучым прынцыпам беларускай арфаграфіі з'яўляецца фанетычны з адступленнямі ў адносінах зычных гукаў у бок марфалагічнага: на пісьме ў афіцыйным варыянце стандарту не перадаецца аглушэнне і азванчэнне ў сярэдзіне і на канцы слоў; асіміляцыйная мяккасць, у адрозненне ад класічнага варыянта, таксама не адлюстроўваецца ў напісанні; не перадаюцца іншыя вынікі асіміляцыйных працэсаў (пясчаны [п'ашчаны], гарадскі [гарацкі], мыешся [мыес':а], матцы [мац:ы], загадчык [загач:ык] і пад.). У гэтых адносінах класічны варыянт стандарту больш паслядоўна праводзіць фанетычны прынцып арфаграфіі і адлюстроўвае на пісьме некаторыя з адзначаных вышэй працэсаў. Адэкватна адлюстроўвае жывыя фанетычныя працэсы "беларуская лацінка", якая прыстасавана да дакладнай перадачы народнага маўлення і выкарыстоўваецца ў некаторых выпадках для транскрыпцыі.
Кадыфікацыя беларускай літаратурнай мовы адбылася параўнальна нядаўна і была звязана з выданнем у Вільні ў 1918 г. (спачатку лацінкай, а потым – кірыліцай) "Беларускай граматыкі для школ" Браніслава Тарашкевіча, якая потым перавыдавалася не адзін раз. У згаданай граматыцы прысутнічаў раздзел "Правапіс", дзе былі выкладзены асноўныя прынцыпы беларускай арфаграфіі, якія склаліся да таго часу ў моўнай практыцы (у першую чаргу ў выніку дзесяцігадовага выдання газеты "Наша Ніва"). Характэрна, што ў ім упершыню правілы напісання фармулююцца асобна для "сваіх" і "іншаземных" слоў, што адлюстроўвае праблемы, якія ўзнікаюць у мовах, што базуюцца на народнай аснове і маюць у якасці вядучага фанетычны прынцып пісьма. У далейшым праблема пашырэння дзеяння правілаў правапісу, прынятых для "сваіх" слоў, на словы іншаземнага паходжання стане адной з найважнейшых пры ўсіх арфаграфічных рэформах. Найбольш істотныя з гэтых праблемаў, а таксама праблемы графікі, абмяркоўваліся на міжнароднай Акадэмічнай канферэнцыі па рэформе беларускага правапісу і азбукі, якая адбылася ў 1926 г. у Менску. Найважнейшай з яе рэкамендацыяў трэба прызнаць спрашчэнне перадачы якання на пісьме толькі ў першым пераднаціскным складзе, што і было замацавана ў наступных праектах арфаграфічных рэформаў 1930-1933 гг.
Найбольш значнай арфаграфічнай рэформай была рэформа 1933 г., якой быў нададзены афіцыйны статус спецыяльнай Пастановай Савета Народных Камісараў БССР "Аб зменах і спрашчэнні беларускага правапісу", прынятай 26 жніўня 1933 г. Для яе было характэрным тое, што з усіх прапановаў па ўпарадкаванні беларускага правапісу, якія прапаноўваліся ў розных праектах зменаў, былі прынятыя толькі тыя з іх, якія вялі да набліжэння беларускай арфаграфіі з расейскай, пра што недвухсэнсоўна было сказана ў прэамбуле пастановы ("з мэтай... поўнага падпарадкавання беларускага правапісу задачам выхавання працоўных мас ў духу пралетарскага інтэрнацыяналізма"). У сувязі з яўна выражаным палітычным характарам рэформы, якая ўкаранялася адміністрацыйнымі метадамі ў БССР, яна не была прынятая на астатняй беларускай моўнай тэрыторыі, што прывяло да разбурэння арфаграфічнага адзінства і паралельнага ўжывання старога (класічнага) і новага (афіцыйнага) варыянтаў стандартнай мовы, супрацьпастаўленне якіх захоўваецца і зараз. Некаторыя найбольш заідэалагізаваныя палажэнні гэтай пастановы (напрыклад, спецыяльны арфаграфічны статус слоў большэвік, комуна, соцыалізм, якія "не падпарадкоўваліся" правілу акання) былі адменены ці ўдакладнены Пастановай Савета Міністраў БССР "Аб удакладненні і частковых зменах існуючага беларускага правапісу" ад 11 траўня 1957 г.
У 90-я гады 20-га стагоддзя арфаграфічнай камісіяй Таварыства беларускай мовы была зроблена спроба "памірыць" абодва варыянты стандартнай мовы шляхам вяртання ў афіцыйны варыянт найбольш яскравай арф

Класіфікацыя гукаў маўлення i яе прынцыпы *
§ 13. Галосныя і зычныя гукі
Ва ўсіх мовах свету ёсць галосныя і зычныя гукі — адна з універсаліяў чалавечай мовы. Гэтыя два тыпы гукаў розняцца між сабою паводле артыкуляцыі, акустыкі і функцыі.
Артыкуляцыйнае адрозненне: 1) галосныя — гукі свабоднага ўтварэння: выдыханы струмень паветра пры ўтварэнні галосных не сустракае на сваім шляху пэўнай перашкоды (параўн. вымаўленне гука [э]); зычныя — гукі несвабоднага ўтварэння: пры іх утварэнні паветраны струмень на сваім шляху пераадольвае пэўныя перашкоды ў адпаведным месцы маўленчага апарату (параўн. вымаўленне гукаў [д], [б]); 2) струмень паветра пры вымаўленні галосных слабы (яму не трэба пераадольваць перашкоды); зычных — моцны (каб пераадолець перашкоду). Нагадаем вымаўленне гукаў [э] і [д]. Асабліва выразнае адрозненне тут галосных гукаў і глухіх зычных гукаў, напрыклад [а] і [т]. Санорныя зычныя бліжэй стаяць да галосных; параўн.: [ў] і [у], [й] і [і].
Акустычна галосныя — танальныя гукі: шуму яны не маюць; зычныя гукі складаюцца з шуму і голасу або толькі з шуму (глухія зычныя).
Функцыйна галосныя і зычныя гукі выконваюць розную ролю ў складаўтварэнні: галосныя — складаўтваральныя (складовыя), зычныя — звычайна нескладовыя. Напрыклад, у слове стрыжань пяць зычных, але два галосныя, якія і ўтвараюць два склады: стры-жань.
Галосныя выступаюць як цэнтр, вяршыня складу, зычныя ж — далучаюцца да галосных, самастойна не ўтвараюць складу; недарэмна іх называюць кансанантамі (лац. cōnsono -'гучу разам, згодна'). Праўда, санорныя зычныя набліжаюцца да галосных: у некаторых мовах яны выступаюць як складаўтваральныя гукі. Да прыкладу ў чэшск.: srp — 'серп', vlk — 'воўк'.
§ 14. Галосныя гукі і прынцыпы іх класіфікацыі
Галосныя — гэта гукі (як мы ўжо ведаем) танальныя, складаўтваральныя, свабоднага ўтварэння, якія вымаўляюцца пры слабым струмені паветра.
Пры класіфікацыі галосных гукаў бяруцца пад увагу ж артыкуляцыйныя, так і акустычныя характарыстыкі. Асноўныя прынцыпы класіфікацыі галосных: I — ступень раскрыцця рота, II — артыкуляцыя языка, ІІІ — губная артыкуляцыя, IV — назальнасць, V — працягласць гукаў, VI — цэласнасць вымаўлення гука.
I. Паводле ступені раскрыцця рота пры вымаўленні галосныя бываюць: 1) шырокія — вымаўляюцца пры самым шырокім раскрыцці рота: [а], 2) — вузкія вымаўляюцца пры самым нязначным (вузкім) раскрыцці рота: [і], [ы], [у]; 3) сярэднія — вымаўляюцца пры сярэднім раскрыцці рота: [э], [о].
II. Удзелам языка пры вымаўленні галосных абумоўлены падзел іх на 1) гукі адпаведнага пад'ёму і 2) гукі адпаведнага раду.
Па ступені пад'ёму языка ў кірунку да паднябення (рух па вертыкалі: уверх-уніз) галосныя падзяляюцца на гукі: а) верхняга пад'ёму: [і], [ы], [у], якія вымаўляюцца пры самым высокім падыманні языка; б) сярэдняга пад'ёму: [э], [о] — пры сярэднім становішчы языка; в) ніжняга пад'ёму: [а] — пры самым нізкім становішчы языка.
Ад ступені падымання языка залежыць і ступень раскрыцця рота: пры ніжнім пад'ёме — самае шырокае раскрыццё; пры верхнім — самае вузкае, пры сярэднім пад'ёме — сярэдняе раскрыццё рота. Таму галосныя верхняга пад'ёму — гэта гукі вузкія, ніжняга — шырокія, сярэдняга пад'ёму — сярэднія.
Паводле руху языка па гарызанталі (уперад і назад) адрозніваюцца галосныя адпаведнага раду: а) пярэднія: [і], [э], яны вымаўляюцца пры прасоўванні языка ўперад; б) заднія: [у], [о] — пры руху языка назад; в) сярэднія: [ы], [а] — пры нейтральным, сярэднім становішчы языка. У некаторых мовах выразна адрозніваюцца толькі пярэднія і заднія галосныя. Галосныя пярэдняга і галосныя задняга раду адрозніваюцца між сабою па ступені прасоўвання языка ўперад і назад; з пярэдніх гук [э] і з задніх гук [о] набліжаюцца да сярэдніх, а самым пярэднім і самым заднім выступаюць (напрыклад, у беларускай мове) гукі [і] і [у]. Гэта выразна паказвае і трохкутнік галосных (паводле Л.У.Шчэрбы):

III. Губы таксама выконваюць важную ролю пры ўтварэнні некаторых галосных гукаў: 1) яны могуць выцягвацца ўперад і акругляцца, змяняючы форму рэзанатара; пры такой артыкуляцыі ўзнікаюць лабіялізаваныя галосныя: [о], [у]; 2) губы не прымаюць актыўнага ўдзелу ў вымаўленні (яны расцягнутыя і ненапружаныя); такія галосныя — нелабіялізаваныя: [а], [і], [ы], [э]. Лабіялізаваныя галосныя — гэта галосныя задняга раду, яны ніжэйшыя тонам за нелабіялізаваныя.
Артыкуляцыйная класіфікацыя галосных адной мовы — больш спрошчаная, але схематычна яна больш выразная. Яе можна паказаць на прыкладзе беларускай мовы ў наступнай табліцы.

IV. Паводле назальнасці (фр. nasal — 'насавы') галосныя ў розных мовах падзяляюцца на насавыя, або назальныя, і неназальныя, або "чыстыя". Назальныя ўтвараюцца пры апушчаным мяккім паднябенні, калі струмень паветра праходзіць у поласць носа; такія гукі ўласцівыя, напрыклад, польскай і французскай мовам; польскія насавыя [õ] і [ẽ] абазначаюцца на пісьме асобнымі літарамі ą i ę: blędy [блẽды] — 'памылкі'; dąb [дõп] — 'дуб'.
Неназальныя ("чыстыя") ўтвараюцца пры паднятым мяккім паднябенні, калі паветра праходзіць толькі ў поласць рота. У беларускай, украінскай, рускай і іншых мовах галосныя неназальныя (ненасавыя).
V. Паводле працягласці галосныя бываюць доўгія і кароткія; іх супрацьпастаўленне служыць для адрознення слоў, напрыклад у чэшскай dráha — 'дарога' i drahá — 'дарагая', lože — (тэатравая) 'ложа' і lože — 'ложак'. Доўгія і кароткія галосныя ўласцівыя таксама лацінскай, англійскай, нямецкай і іншым мовам.
VI. Паводле цэласнасці, падзельнасці і непадзельнасці вымаўлення галосныя падзяляюцца на манафтонгі, дыфтонгі і трыфтонгі. Манафтонгі (грэц. monos — 'адзін' i phtongos — 'голас, гук') — гэта цэласныя паводле складу, аднагучныя гукі. Такія ўсе галосныя ў беларускай літаратурнай мове. Дыфтонг (грэц. diphtongos — 'двухгалосы') — складаны галосны, які мае два элементы, злітыя ў адзін склад непадзельнай артыкуляцыяй.
Адрозніваюць сапраўдныя і несапраўдныя дыфтонгі. У сапраўдных дыфтонгах абодва кампаненты раўнапраўныя ў межах склада. Сапраўдныя дыфтонгі — рэдкія ў мове, іх мае, напрыклад, латышская мова: me^ita [méita] — 'дачка'. У несапраўдных дыфтонгах (інакш — "слізкіх") адзін элемент ёсць вяршыняй складу, а другі (г.зв. глайд, або паўгалосны) толькі спадарожнічае яму. Такія несапраўдныя дыфтонгі маюць англійская, нямецкая, румынская і іншыя мовы. 3 улікам месца вяршыні складу (галоснага элемента) сярод несапраўдных адрозніваюць дыфтонгі: 1) спадальныя, у якіх складаўтваральным выступае першы элемент, напрыклад, у нямецкай мове [ае]: mein — 'мой', [ао]: Haus — 'дом', італ. voi — 'вы', іспан. auto — 'машына', чэшск. soud — 'суд'; 2) узыходныя — у іх словаўтваральны элемент — другі, напрыклад іспанск.: nuevo — 'новы', agua — 'вада', io — 'я'. Іх маюць і некаторыя гаворкі паўднёвай часткі Беларусі: лi^ес, хлі^еў, ку^онь.
Трыфтонг (грэц. triphtongos — 'трохгалосны') — складаны галосны, які мае ў сабе тры элементы, што ўтвараюць адзін склад. Фанетычная суцэльнасць трыфтонга вынікае з таго, што ўсе тры галосныя зліваюцца ў адно цэлае — склад. Напрыклад, англ. our [auэ]. Трыфтонг, як і дыфтонг, — аднафанемная адзінка. Працягласць вымаўлення іх амаль аднолькавая. Трыфтонгі ўласцівыя тым мовам, што і дыфтонгі. Найбольш вывучаныя трыфтонгі англійскай мовы, хоць і тут няма аднастайнасці ў дачыненні да таго, марфалагічна падзяляюцца трыфтонгі ці не. Напрыклад, не маюць такой марфалагічнай мяжы словы англійскай мовы firing, ture, але ў слове lure мяжа мажлівая.
§ 15. Зычныя гукі і прынцыпы іх класіфікацыі
Гэта гукі несвабоднага ўтварэння, з моцным струменем выдыханага паветра, звычайна нескладаўтваральныя. Пры іх класіфікацыі ўлічваюцца наступныя прынцыпы: I — палаталізацыя, II — танальнасць, III — месца ўтварэння, IV — спосаб утварэння, V — працягласць
I. Паводле наяўнасці ці адсутнасці палаталізацыі зычныя бываюць мяккія і цвёрдыя. Мяккія зычныя — гукі, якія, акрамя сваёй асноўнай артыкуляцыі, маюць і дадатковую — палаталізацыю, калі сярэдняя частка спінкі языка паднятая да цвёрдага паднябення (у выніку гэтага змяняецца форма ротавага рэзанатара і павышаецца тон і шум гука); гэтую дадатковую артыкуляцыю часам называюць ётавай артыкуляцыяй, або "і"-падобнай (падобнай да вымаўлення гукаў [j], ).
Гукі, якім уласцівая палаталізацыя, называюцца палаталізаванымі, або мяккімі (дакладней — памякчанымі). У беларускай мове непалаталізаваныя (толькі цвёрдыя) зычныя гукі [ж], [дж], [р], [ў], [ч], [ш]. А гук [j] — толькі мяккі (таму яго называюць палатальным), бо мяккасць — гэта яго асноўная артыкуляцыя. У рускай мове палатальныя гукі: [ч'], [ш':], [j'].
Цвёрдыя зычныя — гукі, пры вымаўленні якіх, акрамя асноўнай, ёсць дадатковая артыкуляцыя — велярызацыя: задняя частка спінкі языка падымаецца да мяккага паднябення (у выніку тон і шум рэзка зніжаюцца). Зычныя, якім уласцівая велярызацыя, называюцца цвёрдымі, або велярызаванымі.
У беларускай мове гукі [г], [g] [к], [х] як асноўную маюць такую артыкуляцыю, калі задняя спінка языка падымаецца да мяккага паднябення. Таму іх называюць велярнымі (адрозна ад тых, у якіх велярызацыя — дадатковая артыкуляцыя).
Некаторыя мовы маюць толькі асноўную артыкуляцыю пры вымаўленні зычных і не маюць дадатковай (нямецкая, англійская ды інш.). Беларускай мове (як і рускай, польскай ды інш.) уласцівая як палаталізацыя, так і велярызацыя. Цвёрдыя і мяккія зычныя складаюць пары.
Гэтая адрознасць вельмі наглядна выяўляецца пры вымаўленні гука [l] у нямецкай, англійскай, чэшскай і іншых мовах. У сучаснай беларускай літаратурнай мове пазычаныя словы з гэтым гукам перадаюцца па-рознаму: гальштук і клас, Фінляндыя і Грэнландыя.
II. Паводе танальнасці (ступені гучнасці) зычныя падзяляюцца на дзве групы: санорныя і шумныя. 1) Санорныя зычныя ўтвараюцца з перавагай голасу над шумам, акустычна яны больш блізкія да галосных. Гэтая блізкасць выяўляецца ў наступным: 1) санорныя не аглушаюцца на канцы слова і перад глухімі: школа і школ, школка, скварка, сумка; 2) глухія зычныя перад імі не азванчаюцца, а застаюцца нязменнымі, як і перад галоснымі: параўн.: [прын'óс вам] і [прын'асý], але [прын'óз бы]. У рускай мове на гэта выразна паказвае спалучэнне фанемы-прыстаўкі, а таксама прыназоўніка "с", якія не змяняюцца ў гук [з] перад санорнымі [л], [л'], [м], [м'], [н], [н'], [р], [р'], [j], [в], [в'], што перадаецца і на пісьме: словить, смывать, снова, срубить, [сj]есть, сварить; 3) санорныя не маюць сабе парных глухіх, напрыклад у беларускай мове. У рускай мове гукі [в] і [в'] аглушаюцца ў канцы слова і перад глухімі: [траф] і [трафка] — "трав" і "травка".
Санорныя (асабліва л, р) у некаторых мовах могуць выступаць як складаўтваральныя, напрыклад у чэшскай, славацкай, сербскай ды інш.: чэшск. vlk — "воўк", srp — "серп", чэшск. і слав. Srb — "серб", srdce — "сэрца".
Гукі [ў] і [й] належаць да паўгалосных, што выяўляецца і ў іх назве: ў — "у нескладовае", й — "і нескладовае".
2) Шумныя зычныя — гэта: а) гукі, які складаюцца з шуму і голасу з перавагай шуму — звонкія: [з], [д], [б] і г.д.; б) гукі, якія не маюць у сваім складзе голасу, а толькі шум — глухія: [с], [с'], [п], [п'], [ц], [ц'], [ч] ды інш.
III. Паводле месца ўтварэння (інакш — артыкуляцыі актыўнага органа маўлення) зычныя падзяляюцца на: 1) губныя, 2) язычныя, 3) увулярныя, 4) фарынгальныя, 5) гартанныя.
Губныя ўтвараюцца: а) шляхам збліжэння ніжняй губы з верхняй [б], [б'], [м], [м'] ды інш.; яны называюцца губна-губнымі, або білабіяльнымі (лац. bi(s) — 'двойчы' і labialis — 'губны'); б) пры збліжэнні ніжняй губы з верхнімі зубамі; яны называюцца губна-зубнымі, або лабія-дэнтальнымі (лац. labium — 'губа' i dentis — 'зуб'): [в], [в'], [ф], [ф'].
Язычныя ўтвараюцца пры актыўнай артыкуляцыі языка — яго адпаведнай часткі, у сувязі з чым іх падзяляюць на пярэднеязычныя, сярэднеязычныя і заднеязычныя.
Пярэднеязычныя ўтвараюцца збліжэннем або змыканнем пярэдняй часткі і кончыка языка з зубамі, зубамі і альвеоламі ці альвеоламі. Асабліва рухомы тут кончык языка, ён можа займаць рознае становішча ў адносінах да пасіўных органаў ротавай поласці — зубоў (верхніх і ніжніх), альвеолаў і паднябення. У звязку з гэтым пярэднеязычныя падзяляюцца на: а) дарсальныя (лац. dorsum — 'спіна'), яны ўтвараюцца апушчэннем кончыка языка да ніжніх зубоў, пярэдняя частка спінкі языка збліжаецца з зубамі і альвеоламі. Гэта, да прыкладу, гукі [д], [т], [з], [с] у беларускай і рускай мовах; б) апікальныя (лац. арех — 'кончык'); яны ўтвараюцца, калі кончык языка падымаецца разам з спінкай і збліжаецца з верхнімі зубамі або альвеоламі; такія англійскія [d], [t]; в) какумінальныя (лац. cacumen — 'вяршок'); утвараюцца яны, калі кончык языка загнуты ўверх, а пярэдняя частка спінкі языка трохі апушчаная, нібы ўвагнутая ўсярэдзіну; так утвараецца дрыготкі [р] у беларускай і рускай мовах.
Пры менш дакладнай класіфікацыі пярэднеязычныя падзяляюцца на зубныя (язык датыкаецца ці набліжаецца да зубоў: [д], [т], [л] ды інш.) і пярэднепаднябенныя (язык артыкулюе з паднябеннем): [ж], [ш], [ч], [р] ды інш.
Сярэднеязычныя ўтвараюцца збліжэннем сярэдняй часткі языка з цвёрдым паднябеннем; такім у беларускай і рускай мовах ёсць гук [j]. Шмат сярэднеязычных у польскай мове; яны абазначаюццалітарамі ć, ś, ź, dź, j: środa (серада), źnik (знік), żyć (жыць), gdzie (дзе), jusz (ужо). 3 улікам пасіўнага маўленчага органа — паднябення (цвёрдага) іх называюць сярэднепаднябеннымі, або палатальнымі (лац. palatum — 'паднябенне').
Заднеязычныя вымаўляюцца пры збліжэнні або змыканні задняй часткі спінкі языка з мяккім паднябеннем; паводле пасіўнага органа іх называюць заднепаднябеннымі, або велярнымі, гэта гукі [г], [к], [х], [g] (гýсі, кóмін, хýстка, гáнак).
Увулярныя (лац. uvula — 'язычок') утвараюцца збліжэннем мяккага паднябення і язычка з задняй часткай языка; іх называюць яшчэ язычковымі, напрыклад нямецк. [х] (Ach-Laut) у словах ach, Bach ды інш. Да ўвулярных належыць і картавы французскі і нямецкі гук [р] (у транскрыпцыі абазначаецца [R]: triste, Garten. А скарочана (больш проста) увулярнымі называюць зычныя гукі, якія "характарызуюцца актыўнай артыкуляцыяй язычка — увулы" (Паводле "ЛЭС", 479).
Фарынгальныя (грэц. pharynx, pharungos — 'глотка') утвараюцца пры збліжэнні задняй сценкі глоткі з коранем языка. Сюды належыць гук [h] у нямецкай і ўкраінскай мовах: Hand [h]and, гук [h]ук. Фарынгальныя зычныя называюць яшчэ і глоткавымі (ад слова "глотка").
Гартанныя зычныя — гэта гукі, якія ўтвараюцца ў гартані пры змыканні ці збліжэнні галасавых звязак. Іх называюць яшчэ ларытальнымі (грэц. larynx — 'гартань'). Гэта — "выбухны прыгук", ён сустракаецца перад пачатковымі галоснымі ў нямецкай мове ['а]rbeiten, ['о]bst.
IV. Паводле спосабу ўтварэння зычныя бываюць: а) змычна-выбухныя, б) шчылінна-працяжныя, в) змычна-шчылінныя (злітыя, афрыкаты); г) змычна-праходныя, д) вібранты.
Пры характарыстыцы зычных паводле спосабу ўтварэння ўлічваецца як іх артыкуляцыйная адметнасць (змыканне органаў маўлення ці набліжэнне іх адзін да аднаго, утвараючы шчыліну), так і акустычная (слыхавое ўражанне).
Змычна-выбухныя ўтвараюцца пры поўным змыканні органаў маўлення і імгненным разрыве змычкі, у выніку чаго ўзнікае выбух. Гэта белар. [б], [б'], [д], [т] ды пад., польск. , [b'], [d], [t], [g], нямецк. і англ. [g], [t] ды інш. Гэтыя гукі называюцца імгненнымі, бо размыкаюцца органы маўлення імгненна, гук нельга працягнуць (узнікне некалькі гукаў, а не адзін).
Шчылінна-працяжныя гукі ўтвараюцца пры набліжэнні актыўнага органа маўлення да пасіўнага; праз утвораную імі шчыліну праходзіць паветра, трэцца аб яе сценкі; гэтыя гукі можна працяжна вымавіць, таму іх называюць працяжнымі (у адрозненне ад імгненных), а таксама фрыкатыўнымі (лац. fricare — 'церці'). Гэта гукі [в], [в'], [ф], [ф'], [з], [з'], [j] ды інш.
Змычна-шчылінныя гукі (інакш: афрыкаты < лац. affricata — 'прыцёртая') утвараюцца складанай артыкуляцыяй: спачатку органы маўлення змыкаюцца, а затым плаўна размыкаюцца, утвараючы шчыліну, праз якую праходзіць выдыханае паветра, тручыся аб яе сценкі. Гэтыя складанай артыкуляцыі гукі маюць змычную пачатковую фазу (экскурсію) і шчылінную канцавую фазу (рэкурсію); яны складаюцца з двух гукаў, злітых у адзін, на што паказвае і літарнае абазначэнне некаторых з іх у беларускай, польскай і іншых мовах: белар. дзень, хаджу, польск. dzień, ням. Deutsch.
Аднак гэтыя злітыя гукі маюць артыкуляцыю аднаго гука, а не двух. Афрыкаты — гукі беларускай мовы [дз], [дз'], [дж], [ц], [ц'], [ч], рускай [ц] і [ч] і іх маўленчыя звонкія варыянты [дз], [дж], яку словах отец был (оте[дз]был), дочь была (до[дж']была); польскай [dz], [dź], [с], [ć], [dż], [cz], нямецкай [ts], [tsch].
Змычна-праходныя зычныя — гукі, пры ўтварэнні якіх адны органы маўлення змыкаюцца, а іншыя ўтвараюць праход для струменю паветра; выдыханае паветра можа разрываць змыканыя органы і праходзіць у поласць носа, як пры вымаўленні гукаў [м], [м'], [н], [н'], або не разрываць іх, свабодна праходзячы па баках языка, як пры ўтварэнні гукаў [л], [л']. У адпаведнасці з артыкуляцыяй гэтыя гукі называюцца насавымі, або назальнымі (лац. nazalis — 'насавы') ці бакавымі, або латэральнымі (лац. lateralis — 'бакавы'). Латэральныя (бакавыя) называюць таксама ротавымі (утвараюцца ў поласці рота, а не носа).
Вібранты (лац. vibrans, vibrantis — 'дрыготкі') — зычныя гукі, якія ўзнікаюць як вынік вібрацыі артыкуляцыйнага органа (пярэдняй часткі спінкі языка або увулы (язычка). Да вібрантаў належаць белар., руск. [р], нямецк. [r], а таксама увулярны франц. [R].
V. Зычныя гукі ў некаторых мовах падзяляюцца яшчэ на доўгія (падоўжаныя) і кароткія (непадоўжаныя). Падоўжанасць і непадоўжанасць гука выконвае тут сэнсаадрознівальную функцыю. Напрыклад, у фінскай мове: palo — 'пажар' i pallo ра[l:]о — 'шар, мяч', іспанскія: fero — 'дзікі' i ferro — fe[r:]о — 'жалеза'. Балгарскай, польскай, чэшскай, нямецкай ды іншым мовам супрацьпастаўленне зычных па працягласці-непрацягласці неўласцівае. У беларускай мове паводле артыкуляцыі і акустычна амаль усе зычныя могуць быць непадоўжаныя і падоўжаныя; гэтая іх якасць можа служыць для адрознення слоў і іх формаў: [ж]аць і [ж:]аць (жаць і зжаць), вара[н']ё і вара[н':]ё (варанё і вараннё).

Вроде как учебник белорусского  (http://txt.knihi.com/www/padrucnik/)
Яўген, посмотрите пожалуйста. Хотелось бы услышать ваше мнение :)

Цитата: Vesle Anne от октября  9, 2006, 18:48
Вроде как учебник белорусского  (http://txt.knihi.com/www/padrucnik/)
Яўген, посмотрите пожалуйста. Хотелось бы услышать ваше мнение :)

Это самоучитель, написанный в т. н. классическом языковом стандарте. Для начала изучения языка неплохо.

Яўгене, дзякуй за помач :) Буду читать :)

Яўген, може це не в тему мови, але... Хто є автором цього вірша? Якщо знаєш. По кілька разів слухаю у записі Песняров.

ЦитироватьЯ буду маліцца і сэрцам і думамі,
Расьпятаю буду маліцца душой,
Каб чорныя долі зь мяцеліцаў шумамі
Ўжо больш не шалелі над роднай зямлёй.

Малюся я небу, зямлі, прастору.
Магутнаму Богу, усясьвету малюсь.
Ва ўсякай прыгодзе, ва ўсякую пору
За родны народ Беларусі.

Я буду маліцца да яснага сонейка:
Няшчасных, зімовых саграваць сірацін.
Прыветна, паўз гуляючы гонейках
Часьцей заглядаці да цёмных хацін.

Малюся я небу, зямлі, прастору.
Магутнаму Богу, усясьвету малюсь.
Ва ўсякай прыгодзе, ва ўсякую пору
За родны народ Беларусі.

Я буду маліцца і сэрцам і думамі,
Расьпятаю буду маліцца душой,
Каб чорныя долі зь мяцеліцаў шумамі
Ня вылі над роднай зямлёй, над табой.

Малюся я небу, зямлі, прастору.
Магутнаму Богу, уся сьвету малюсь.
Ва ўсякай прыгодзе, ва ўсякую пору
За родны народ Беларусі.

Цитата: Ревета от октября 13, 2006, 22:00
Яўген, може це не в тему мови, але... Хто є автором цього вірша? Якщо знаєш. По кілька разів слухаю у записі Песняров.

ЦитироватьЯ буду маліцца і сэрцам і думамі,
Расьпятаю буду маліцца душой,
Каб чорныя долі зь мяцеліцаў шумамі
Ўжо больш не шалелі над роднай зямлёй.

Малюся я небу, зямлі, прастору.
Магутнаму Богу, усясьвету малюсь.
Ва ўсякай прыгодзе, ва ўсякую пору
За родны народ Беларусі.

Я буду маліцца да яснага сонейка:
Няшчасных, зімовых саграваць сірацін.
Прыветна, паўз гуляючы гонейках
Часьцей заглядаці да цёмных хацін.

Малюся я небу, зямлі, прастору.
Магутнаму Богу, усясьвету малюсь.
Ва ўсякай прыгодзе, ва ўсякую пору
За родны народ Беларусі.

Я буду маліцца і сэрцам і думамі,
Расьпятаю буду маліцца душой,
Каб чорныя долі зь мяцеліцаў шумамі
Ня вылі над роднай зямлёй, над табой.

Малюся я небу, зямлі, прастору.
Магутнаму Богу, уся сьвету малюсь.
Ва ўсякай прыгодзе, ва ўсякую пору
За родны народ Беларусі.

Янка Купала. Сапраўднае імя - Іван Дамінікавіч Луцэвіч.

Цитата: "Яўген" от
Янка Купала. Сапраўднае імя - Іван Дамінікавіч Луцэвіч.

Дякую.
Маю збірку Купали білоруською (купив ще в 1980-му), але там цього вірша нема. Вірш чудовий. Справжній національний гімн!

До речі, справжнє ім'я я знаю, бо вчив білоруську літературу в університеті.

До речі, знайшов ще один підручник білоруської:
http://belsoch.exe.by/learn_bel.shtml

Цитата: Ревета от октября 13, 2006, 22:55

Цитата: "Яўген" от
Янка Купала. Сапраўднае імя - Іван Дамінікавіч Луцэвіч.

Дякую.
Маю збірку Купали білоруською (купив ще в 1980-му), але там цього вірша нема. Вірш чудовий. Справжній національний гімн!

До речі, справжнє ім'я я знаю, бо вчив білоруську літературу в університеті.

До речі, знайшов ще один підручник білоруської:
http://belsoch.exe.by/learn_bel.shtml

Это тот же, на который ссылалась Vesle Anne.

Яўген, у меня вопрос. Вот я прочитала тот самоучитель. Некоторое представление о грамматике у меня есть. Но как быть с лексикой? :)

Яўген, выспасылкі давайце адкуль бярэце. Гэта будзе больш карэктна

Цитата: Lad от октября 29, 2006, 10:52
Яўген, вы спасылкі давайце адкуль бярэце. Гэта будзе больш карэктна

Што да апошняга пададзенага артыкула, дык гэта ўрывак з кнігі праф. Паўла Сцяцко "Ўводзіны ў мовазнаўства". Той урывак ё на Беларускай Палічцы. Дый пошукам праз Ґуґл карыстаюцца ці не ўсе.

Беларуская мова - мова беларусаў і некаторых іншых прадстаўнікоў аўтахтоннага насельніцтва Ўсходняй Еўропы, а таксама часткі беларускай дыяспары, якая ідэнтыфікуе сябе з беларусамі. Генетычна адносіцца да ўсходняй групы славянскіх моў, разам з украінскай і расейскай.

Гэта, на маю думку, хутчэй адсюль і да Сцяцка ніякіх адносін не мае:
http://languages.miensk.com/Lang_Eu_As_Af/Indoeuropean/Belarusian/bel.htm (http://languages.miensk.com/Lang_Eu_As_Af/Indoeuropean/Belarusian/bel.htm)

Цитата: Lad от октября 30, 2006, 07:07
Беларуская мова - мова беларусаў і некаторых іншых прадстаўнікоў аўтахтоннага насельніцтва Ўсходняй Еўропы, а таксама часткі беларускай дыяспары, якая ідэнтыфікуе сябе з беларусамі. Генетычна адносіцца да ўсходняй групы славянскіх моў, разам з украінскай і расейскай.

Гэта, на маю думку, хутчэй адсюль і да Сцяцка ніякіх адносін не мае:
http://languages.miensk.com/Lang_Eu_As_Af/Indoeuropean/Belarusian/bel.htm (http://languages.miensk.com/Lang_Eu_As_Af/Indoeuropean/Belarusian/bel.htm)

Чытайце, што я пішу, шаноўны. Я меў на ўвазе апошні артыкул. :D

А першы артыкул - тэбээмаўскі.

А першы - тэбээмаўскі.

Скажите, пожалуйста, различается ли в белорусском языке звучание [ц], происходящего из [т'] и [ц] из [k] по второй палатализации.
В частности различается ли в белорусском (разумеется, при наличии этих слов в языке) произношение следующих слов:
1) "тех" (род.п., мн. ч. от "тот") — "цех"
2) "тел" (род.п., мн.ч. от "тело") — "цел" (краткая форма, м.р., им.п.)

Яўген, лады !! :) Бывае, прабачаюся.

Скажите, пожалуйста, различается ли в белорусском языке звучание [ц], происходящего из [т'] и [ц] из [k] по второй палатализации.

1) Мягкое [т'] стало [ц'] ----- ціха
2) [k] стало [ц] ---- чарніцы, на рацэ

Няўжо акром саміх беларусаў, беларуская нікога не цікавіць ? Паўтары месяцы маўчаньня ?

Цитата: Міхал от декабря 16, 2006, 19:04
Няўжо акром саміх беларусаў, беларуская нікога не цікавіць ? Паўтары месяцы маўчаньня ?

Добре, що вона цікавить ХОЧА б їх.(та й те - сумнівно)

Маеш рацыю. Стрэць беларускамоўнага беларуса (цяпер гэта ўспрымаецца як нейкі вынятак з правілаў) ўсё цяжэй.

Цитата: Cocpucm от ноября  3, 2006, 14:09
Скажите, пожалуйста, различается ли в белорусском языке звучание [ц], происходящего из [т'] и [ц] из [k] по второй палатализации.
В частности различается ли в белорусском (разумеется, при наличии этих слов в языке) произношение следующих слов:
1) "тех" (род.п., мн. ч. от "тот") — "цех"
2) "тел" (род.п., мн.ч. от "тело") — "цел" (краткая форма, м.р., им.п.)

блр. "цел" (от "цела") - "цэлы" ("цэлая, цэлае").

Ці не адзіны я беларускамоўны на лінгўафоруме ?

Сподіваюсь, що ні, але боюся, що так.

Цитата: Oleksij от декабря 22, 2006, 22:59
Сподіваюсь, що ні, але боюся, що так.

Гэй, людзі...дзе вы ? :no:

Є ще Яуген!

Цитата: Міхал от декабря 22, 2006, 23:01
Гэй, людзі...дзе вы ? :no:

Ганебно почувати себе реліктом? :what: Та ба, справді, де ж белорускомовні? Невже на десятимільйону Беларусь лише дві людини дійшли до лігнвофорума? :???

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Цитата: Яўген от декабря 24, 2006, 01:35

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Я це вже теж помітив... що ж за така бідна білоруська мова, що ніхто її не знає...

Цитата: Яўген от декабря 24, 2006, 01:35

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Цікава. А можна дакладней ? Якія-ж я "стандарты" ня ведаю ?

А чаму вы усе гаварыце украiнскай мовай?

Цитата: Dana от декабря 24, 2006, 14:27
А чаму вы усе гаварыце украiнскай мовай?

Усё -ткі лепей казаць "гаворыце". ;)
А пытаньне здаецца не паводле адрасу .

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 13:26

Цитата: Яўген от декабря 24, 2006, 01:35

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Цікава. А можна дакладней ? Якія-ж я "стандарты" ня ведаю ?

Ну наприклад:

1. відмінування: беларускае мовы, але ў беларускай мове, беларускай мовай

2. перед і ніколи не пишеться й, в жодній з орфографій, але завжди вимовляеться.

:eat:

Цитата: Vertaler от декабря 24, 2006, 15:20

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 13:26

Цитата: Яўген от декабря 24, 2006, 01:35

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Цікава. А можна дакладней ? Якія-ж я "стандарты" ня ведаю ?

Ну наприклад:

1. відмінування: беларускае мовы, але ў беларускай мове, беларускай мовай

2. перед і ніколи не пишеться й, в жодній з орфографій, але завжди вимовляеться.

:eat:

Шаноўны Вэрталер ! Ня трэба рабіць заўвагі ,ня ведаючы сутнасьці пытаньня.
Я думаю, што Вы ўжо здагадаліся - я пішу не на ахвіцыйна прынятае беларускае правапісі. Так, у тарашкевіцы чы наркомаўцы гэнага "й" няма,
але калі вы возьмеце якую-колечы працу Станкевіча, дык адразу ўбачыце.
Да таго-ж я супроць навязваньня якісь стандартаў і лічу мову жывым арганізмам, які заўсёдна разьвіваецца, і думаю што маю правы на прыватнае бачаньне беларускае артаграхвійі й інш., як непасрэдны яе носьбіт.

Цитата: Vertaler от декабря 24, 2006, 15:20

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 13:26

Цитата: Яўген от декабря 24, 2006, 01:35

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Цікава. А можна дакладней ? Якія-ж я "стандарты" ня ведаю ?

Ну наприклад:

1. відмінування: беларускае мовы, але ў беларускай мове, беларускай мовай

2. перед і ніколи не пишеться й, в жодній з орфографій, але завжди вимовляеться.

:eat:

Па 2 пункце не зусім згодны. "І" чытаецца як "йі" толькі ў пачатку слова, калі на "і" прыпадае націск (наголос); пасля галосных; "ў"; апострафа.

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 15:38

Цитата: Vertaler от декабря 24, 2006, 15:20

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 13:26

Цитата: Яўген от декабря 24, 2006, 01:35

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Цікава. А можна дакладней ? Якія-ж я "стандарты" ня ведаю ?

Ну наприклад:

1. відмінування: беларускае мовы, але ў беларускай мове, беларускай мовай

2. перед і ніколи не пишеться й, в жодній з орфографій, але завжди вимовляеться.

:eat:

Шаноўны Вэрталер ! Ня трэба рабіць заўвагі ,ня ведаючы сутнасьці пытаньня.
Я думаю, што Вы ўжо здагадаліся - я пішу не на ахвіцыйна прынятае беларускае правапісі. Так, у тарашкевіцы чы наркомаўцы гэнага "й" няма,
але калі вы возьмеце якую-колечы працу Станкевіча, дык адразу ўбачыце.
Да таго-ж я супроць навязваньня якісь стандартаў і лічу мову жывым арганізмам, які заўсёдна разьвіваецца, і думаю што маю правы на прыватнае бачаньне беларускае артаграхвійі й інш., як непасрэдны яе носьбіт.

Ох, пачалося... :D Станкевічы, лёсікі, некрашэвічы. Мо яшчэ Лява Сапегу ўспомнім? І будзем "казати" па-старабеларуску, "таму што кожны мае права на ўласнае бачанне"? Такое стаўленне да мовы - адна з прычынаў, чаму да яе вывучэння негатыўна ставіцца пэўная частка насельніцтва. На сёння існуюць два моўныя стандарты: т. зв. афіцыйны і т. зв. класічны (БКП-2005). Не хочаце пісаць першым, выкарыстоўвайце сабе другі (хоць на гэтым форуме і пажаданы першы). Астатняе - гістарызм і атавізм. Калі кожны піша як хоча, "па-свойму, правільна", казаць пра перадумовы плённага развіцця мовы не выпадае. Давайце яшчэ арабіцай пісаць. Гэта ж "адзіна слушна", бо хтосьці калісьці чытаў аль-кітабы!

Цитата: Яўген от декабря 25, 2006, 04:53

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 15:38

Цитата: Vertaler от декабря 24, 2006, 15:20

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 13:26

Цитата: Яўген от декабря 24, 2006, 01:35

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Цікава. А можна дакладней ? Якія-ж я "стандарты" ня ведаю ?

Ну наприклад:

1. відмінування: беларускае мовы, але ў беларускай мове, беларускай мовай

2. перед і ніколи не пишеться й, в жодній з орфографій, але завжди вимовляеться.

:eat:

Шаноўны Вэрталер ! Ня трэба рабіць заўвагі ,ня ведаючы сутнасьці пытаньня.
Я думаю, што Вы ўжо здагадаліся - я пішу не на ахвіцыйна прынятае беларускае правапісі. Так, у тарашкевіцы чы наркомаўцы гэнага "й" няма,
але калі вы возьмеце якую-колечы працу Станкевіча, дык адразу ўбачыце.
Да таго-ж я супроць навязваньня якісь стандартаў і лічу мову жывым арганізмам, які заўсёдна разьвіваецца, і думаю што маю правы на прыватнае бачаньне беларускае артаграхвійі й інш., як непасрэдны яе носьбіт.

Ох, пачалося... :D Станкевічы, лёсікі, некрашэвічы. Мо яшчэ Лява Сапегу ўспомнім? І будзем "казати" па-старабеларуску, "таму што кожны мае права на ўласнае бачанне"? Такое стаўленне да мовы - адна з прычынаў, чаму да яе вывучэння негатыўна ставіцца пэўная частка насельніцтва. На сёння існуюць два моўныя стандарты: т. зв. афіцыйны і т. зв. класічны (БКП-2005). Не хочаце пісаць першым, выкарыстоўвайце сабе другі (хоць на гэтым форуме і пажаданы першы). Астатняе - гістарызм і атавізм. Калі кожны піша як хоча, "па-свойму, правільна", казаць пра перадумовы плённага развіцця мовы не выпадае. Давайце яшчэ арабіцай пісаць. Гэта ж "адзіна слушна", бо хтосьці калісьці чытаў аль-кітабы!

Яўген, ты ня згодны з майім бачаньнем беларускае правапісі ? Дык і пішы як табе падабаецца, ці мо табе гэта як замінае ?
    Да вывучэньня негатыўны ставіцца пэўная частка насельніцтва ? - дык гэная "Пэўная" частка насельніцтва ўжо блізу сто год ставіцца негатыўна да ўсяе беларушчыны. За савецкім часам мала хто ведаў пра тарашкевіцу , і што, беларускую ў школах надта любілі ?
     І скуль-жа  гэта ўзялося , што тутака на форуме пажадана наркомаўка ?

Цитата: Dana от декабря 24, 2006, 14:27
А чаму вы усе гаварыце украiнскай мовай?

Тому що, белоруську знаю запогано, а російською було б ляпасом белеруської (якщо звісно, то не було б прохання перекладу, тощо)

Цитата: Яўген от декабря 25, 2006, 04:53Такое стаўленне да мовы - адна з прычынаў, чаму да яе вывучэння негатыўна ставіцца пэўная частка насельніцтва.

Зовсім не це. Українська - єдина літературна. А Крим як негативно відносився, так і відноситься до у. мови.

Цитата: Міхал от декабря 25, 2006, 11:48

Цитата: Яўген от декабря 25, 2006, 04:53

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 15:38

Цитата: Vertaler от декабря 24, 2006, 15:20

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 13:26

Цитата: Яўген от декабря 24, 2006, 01:35

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Цікава. А можна дакладней ? Якія-ж я "стандарты" ня ведаю ?

Ну наприклад:

1. відмінування: беларускае мовы, але ў беларускай мове, беларускай мовай

2. перед і ніколи не пишеться й, в жодній з орфографій, але завжди вимовляеться.

:eat:

Шаноўны Вэрталер ! Ня трэба рабіць заўвагі ,ня ведаючы сутнасьці пытаньня.
Я думаю, што Вы ўжо здагадаліся - я пішу не на ахвіцыйна прынятае беларускае правапісі. Так, у тарашкевіцы чы наркомаўцы гэнага "й" няма,
але калі вы возьмеце якую-колечы працу Станкевіча, дык адразу ўбачыце.
Да таго-ж я супроць навязваньня якісь стандартаў і лічу мову жывым арганізмам, які заўсёдна разьвіваецца, і думаю што маю правы на прыватнае бачаньне беларускае артаграхвійі й інш., як непасрэдны яе носьбіт.

Ох, пачалося... :D Станкевічы, лёсікі, некрашэвічы. Мо яшчэ Лява Сапегу ўспомнім? І будзем "казати" па-старабеларуску, "таму што кожны мае права на ўласнае бачанне"? Такое стаўленне да мовы - адна з прычынаў, чаму да яе вывучэння негатыўна ставіцца пэўная частка насельніцтва. На сёння існуюць два моўныя стандарты: т. зв. афіцыйны і т. зв. класічны (БКП-2005). Не хочаце пісаць першым, выкарыстоўвайце сабе другі (хоць на гэтым форуме і пажаданы першы). Астатняе - гістарызм і атавізм. Калі кожны піша як хоча, "па-свойму, правільна", казаць пра перадумовы плённага развіцця мовы не выпадае. Давайце яшчэ арабіцай пісаць. Гэта ж "адзіна слушна", бо хтосьці калісьці чытаў аль-кітабы!

    Яўген, ты ня згодны з майім бачаньнем беларускае правапісі ? Дык і пішы як табе падабаецца, ці мо табе гэта як замінае ?
    Да вывучэньня негатыўны ставіцца пэўная частка насельніцтва ? - дык гэная "Пэўная" частка насельніцтва ўжо блізу сто год ставіцца негатыўна да ўсяе беларушчыны. За савецкім часам мала хто ведаў пра тарашкевіцу , і што, беларускую ў школах надта любілі ?
     І скуль-жа  гэта ўзялося , што тутака на форуме пажадана наркомаўка ?

МАЁ бачанне. Гучыць! Ты часам не акадэмік, маючы "ўласнае бачанне"? Мяркую, што не. Дык вось, для неакадэмікаў паўтараю. Існуе шырокая грамадская дамова наконт правілаў беларускае арфаграфіі і пунктуацыі. Паводле яе адзіна магчымы варыянт - правапіс 1957 г. І нічога тут не паробіш. Як бы каму не хацелася. Усе гэтыя партызанскія "правапісі" нагадваюць спробы дылетантаў улезці ў гістарычна заканамерны працэс, перакруціўшы яго на свой, "адзіна правільны" капыл. Яшчэ нічога каб гэта былі навукоўцы. А то ж усякія "анжынеры-спэцыялісты" сёння лезуць выпраўляць сабаку хвост. У выніку атрымоўваецца той самы вэрхал, што маем сёння: на 10 чалавек 100 правапісаў. І ніяк не дойдзе ў тыя аднаўленча-рэфарматарскія галовы, што лезці ўперад бацькі ў пекла ніхто іх і не прасіў. А адказам на іхнія спробы пісаць "па-свойму", як у станкевіча-лёсіка занатавана, у любой болей-меней значнай установе будуць прынамсі ўсмешкі на тварах. Украінцы справу з правапісам вырашылі. Толькі некаторыя беларусы намагаюцца давесці нешта "спрадвечна нашае" выпадковым суразмоўцам, якіх з часам менее і менее. Адным словам, і смех і грэх.

Цитата: www3 от декабря 25, 2006, 23:35

Цитата: Яўген от декабря 25, 2006, 04:53Такое стаўленне да мовы - адна з прычынаў, чаму да яе вывучэння негатыўна ставіцца пэўная частка насельніцтва.

Зовсім не це. Українська - єдина літературна. А Крим як негативно відносився, так і відноситься до у. мови.

Я меў на ўвазе беларускія рэаліі, якія адрозніваюцца ад вашых. ;)

Расскажите, пожалуйста, какие признаки отличают русское произношение у белоруса – говорящего в повседневной жизни по-русски жителя большого города, у которого не наблюдается откровенных «белорусизмов» (таких как фрикативное г, "твёрдое" ч, "зацвярдзелае" р).

Мне казалось, что дело в интонациях и редукции безударных гласных; или с согласными тоже что-то не так?

Можно поставить вопрос и наоборот: какие отклонения допускает такой человек от "правильного" белорусского произношения, когда говорит по-белорусски?

А еще, как вы думаете, возможно ли, что в некоторых говорах русского, белорусского, украинского можно вычленить остатки тональной системы ударений? То есть, провести замеры и обнаружить повышения и понижения тона, соответствующие праславянскому. У меня появилась шальная мысль что это может отличать белорусский... простите за ересь   :)

Цитата: svarog от января  5, 2007, 22:14
Расскажите, пожалуйста, какие признаки отличают русское произношение у белоруса – говорящего в повседневной жизни по-русски жителя большого города, у которого не наблюдается откровенных «белорусизмов» (таких как фрикативное г, "твёрдое" ч, "зацвярдзелае" р).

Мне казалось, что дело в интонациях и редукции безударных гласных; или с согласными тоже что-то не так?

Можно поставить вопрос и наоборот: какие отклонения допускает такой человек от "правильного" белорусского произношения, когда говорит по-белорусски?

А еще, как вы думаете, возможно ли, что в некоторых говорах русского, белорусского, украинского можно вычленить остатки тональной системы ударений? То есть, провести замеры и обнаружить повышения и понижения тона, соответствующие праславянскому. У меня появилась шальная мысль что это может отличать белорусский... простите за ересь   :)

Для русского уха непривычным будет произношение палатализованных русских "д" и "т", а также сильное выделение в речи "зь", "сь". Дь/ть чаще всего звучат (несмотря на все старания говорящего), как "дзь" и "ць". А все вместе эти звуки сильно режут слух, бывает и мне.
Отклонения от "академического" произнощения в 1 оч. обусловлены происхождением говорящего (из какой диалектной зоны/какой говор), во 2 оч. - степенью знания этого самого литературного стандарта, да и самого языка.
Насчёт тонич. ударения. Вряд ли. Только если в архаических полесских говорах польско-бел.-укр. приграничья. Ведь полешуки в сущности - несложившийся 4 вост.-слав. этнос, разделённый м/у 3 соседними народами.

Цитата: Яўген от
Для русского уха непривычным будет произношение палатализованных русских "д" и "т", а также сильное выделение в речи "зь", "сь". Дь/ть чаще всего звучат (несмотря на все старания говорящего), как "дзь" и "ць". А все вместе эти звуки сильно режут слух, бывает и мне.

На этом форуме уже кто-то высказывал мнение -- кажется, Твид -- что палатализованные русские "д", "т" -- это аффрикаты, т.е. неотличимы от белорусских "дзь", "ць". Я это мнение разделяю.
"Зь" "сь" вы имеете в виду ближе к средненёбным, как у поляков ź, ś? Возможно... а в "академическом" белорусском произношении они какие должны быть?

А давайте я начитаю кусочек текста и вы (и все посетители форума которым интересен белорусский акцент) меня проанализируете, згода?  :) Я -- типичный молодой минчанин, который по-белорусски разговаривает только на занятиях белорусского языка.

Цитата: Яўген от декабря 26, 2006, 04:24

Цитата: Міхал от декабря 25, 2006, 11:48

Цитата: Яўген от декабря 25, 2006, 04:53

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 15:38

Цитата: Vertaler от декабря 24, 2006, 15:20

Цитата: Міхал от декабря 24, 2006, 13:26

Цитата: Яўген от декабря 24, 2006, 01:35

Цитата: ou77 от декабря 23, 2006, 17:23
Є ще Яуген!

Якому дуже не подобається, що хтось Міхал уводить в оману користувачів щодо білоруської мови через незнання її стандартів.

Цікава. А можна дакладней ? Якія-ж я "стандарты" ня ведаю ?

Ну наприклад:

1. відмінування: беларускае мовы, але ў беларускай мове, беларускай мовай

2. перед і ніколи не пишеться й, в жодній з орфографій, але завжди вимовляеться.

:eat:

Шаноўны Вэрталер ! Ня трэба рабіць заўвагі ,ня ведаючы сутнасьці пытаньня.
Я думаю, што Вы ўжо здагадаліся - я пішу не на ахвіцыйна прынятае беларускае правапісі. Так, у тарашкевіцы чы наркомаўцы гэнага "й" няма,
але калі вы возьмеце якую-колечы працу Станкевіча, дык адразу ўбачыце.
Да таго-ж я супроць навязваньня якісь стандартаў і лічу мову жывым арганізмам, які заўсёдна разьвіваецца, і думаю што маю правы на прыватнае бачаньне беларускае артаграхвійі й інш., як непасрэдны яе носьбіт.

Ох, пачалося... :D Станкевічы, лёсікі, некрашэвічы. Мо яшчэ Лява Сапегу ўспомнім? І будзем "казати" па-старабеларуску, "таму што кожны мае права на ўласнае бачанне"? Такое стаўленне да мовы - адна з прычынаў, чаму да яе вывучэння негатыўна ставіцца пэўная частка насельніцтва. На сёння існуюць два моўныя стандарты: т. зв. афіцыйны і т. зв. класічны (БКП-2005). Не хочаце пісаць першым, выкарыстоўвайце сабе другі (хоць на гэтым форуме і пажаданы першы). Астатняе - гістарызм і атавізм. Калі кожны піша як хоча, "па-свойму, правільна", казаць пра перадумовы плённага развіцця мовы не выпадае. Давайце яшчэ арабіцай пісаць. Гэта ж "адзіна слушна", бо хтосьці калісьці чытаў аль-кітабы!

    Яўген, ты ня згодны з майім бачаньнем беларускае правапісі ? Дык і пішы як табе падабаецца, ці мо табе гэта як замінае ?
    Да вывучэньня негатыўны ставіцца пэўная частка насельніцтва ? - дык гэная "Пэўная" частка насельніцтва ўжо блізу сто год ставіцца негатыўна да ўсяе беларушчыны. За савецкім часам мала хто ведаў пра тарашкевіцу , і што, беларускую ў школах надта любілі ?
     І скуль-жа  гэта ўзялося , што тутака на форуме пажадана наркомаўка ?

МАЁ бачанне. Гучыць! Ты часам не акадэмік, маючы "ўласнае бачанне"? Мяркую, што не. Дык вось, для неакадэмікаў паўтараю. Існуе шырокая грамадская дамова наконт правілаў беларускае арфаграфіі і пунктуацыі. Паводле яе адзіна магчымы варыянт - правапіс 1957 г. І нічога тут не паробіш. Як бы каму не хацелася. Усе гэтыя партызанскія "правапісі" нагадваюць спробы дылетантаў улезці ў гістарычна заканамерны працэс, перакруціўшы яго на свой, "адзіна правільны" капыл. Яшчэ нічога каб гэта былі навукоўцы. А то ж усякія "анжынеры-спэцыялісты" сёння лезуць выпраўляць сабаку хвост. У выніку атрымоўваецца той самы вэрхал, што маем сёння: на 10 чалавек 100 правапісаў. І ніяк не дойдзе ў тыя аднаўленча-рэфарматарскія галовы, што лезці ўперад бацькі ў пекла ніхто іх і не прасіў. А адказам на іхнія спробы пісаць "па-свойму", як у станкевіча-лёсіка занатавана, у любой болей-меней значнай установе будуць прынамсі ўсмешкі на тварах. Украінцы справу з правапісам вырашылі. Толькі некаторыя беларусы намагаюцца давесці нешта "спрадвечна нашае" выпадковым суразмоўцам, якіх з часам менее і менее. Адным словам, і смех і грэх.

...беларуская талейрантнасьць?...як зьверху скажуць, так і будзем пісаць. Добра што хоць не прымусілі пісаць собака й Белорусь. Якія 100 правапісаў ?
Я ведаю толькі 2 . Калі не ўлічваць "дзеяслоўскі". А ў любой"болей-меней значнай установе" наогул ад беларускай мовы усьмешкі будуць на тварах :donno: Чамусь.
П.С. Асабліва мне падабаецца надпіс на менскае вакзалі : " Выхад да паяздоў"

до речі: http://www.helsinki.fi/~tasalmin/europe_index.html
Potentially endangered languages (Європи) - потенціально вимираючі мови Європи
Belorussian
(Lowland) Scots, Low Saxon (Low German proper), Galician, Francoprovenзal, Piedmontese, Ligurian, Lombard, Emilian, Corsican.

Може, у вас такий стан з правописом тому, що вже нема кому розсудити вас, а держава замість того. щоб шукати шлях до об"єднання двох правописів, вводить третій правопис.
І вже скоро в Беларусі будуть вже 3 літретурні форми?
А якщо націоналісти додумаються до латинізації - то чотири.

Цитата: www3 от января  7, 2007, 16:54
до речі: http://www.helsinki.fi/~tasalmin/europe_index.html
Potentially endangered languages (Європи) - потенціально вимираючі мови Європи
Belorussian
(Lowland) Scots, Low Saxon (Low German proper), Galician, Francoprovenзal, Piedmontese, Ligurian, Lombard, Emilian, Corsican.

Може, у вас такий стан з правописом тому, що вже нема кому розсудити вас, а держава замість того. щоб шукати шлях до об"єднання двох правописів, вводить третій правопис.
І вже скоро в Беларусі будуть вже 3 літретурні форми?
А якщо націоналісти додумаються до латинізації - то чотири.

У беларускае мове ёсьць толькі два асноўныя правапісы. Дзяржаваю не падтрымліваецца ніводны, аджа не падтрымліваецца й сама мова. Як трэйцім правапісам я разумею расейскую мову , так ? :) .А нацыяналістам ня трэба "дадумвацца" да лацінкі, яна была й ёсьць. :donno: А часопіс "Дзеяслоў" якраз і спрабаваў знайсьці шляхі да злучэньня двох правапісаў у адзін. Бяда, што акром артаграфіі аббодва правапісу розьняцца шчэ й лексікай  і праз гэта ўзьнікае таксама шмат супярэчнасьцяў.

Цитата: www3 от января  7, 2007, 16:54
А якщо націоналісти додумаються до латинізації - то чотири.

А хто ж захистить мову, як не націоналісти? Може інтернаціоналісти? Але ж, "інтер" означає "поміж", а якщо "націоналізм", як складова слова "інтернаціоналізм", буде зведений до нуля, то ми матимемо - ІНТЕРНУЛІЗМ!

Кілька слів щодо латинізації. При всій повазі до білоруської кирилиці, мені, як іноземцю, все ж таки набагато легше читати білоруські книги, транслітеровані латиницею. Так що я, українець, виявляється, білоруський націоналіст?

Цитата: www3 от
до речі: http://www.helsinki.fi/~tasalmin/europe_index.html
Potentially endangered languages (Європи) - потенціально вимираючі мови Європи
Belorussian

Даруйце... "до речі" мы напэўна самі у стане вызначыць статус сваёй мовы не звяртаючыся да нейкіх хельсінскіх камітэтаў. А вашы каментарыі - нібыта тыканне пальцам: глядзіце на недарэкаў, нават мову не могуць уратаваць; а вось мы, українці - ліхія хлопці!.. і г.д. Гэта не спачуванне, гэта кпіна.

Цитата: Яўген от декабря 26, 2006, 04:24/quote]МАЁ бачанне. Гучыць! Ты часам не акадэмік, маючы "ўласнае бачанне"? Мяркую, што не. Дык вось, для неакадэмікаў паўтараю. Існуе шырокая грамадская дамова наконт правілаў беларускае арфаграфіі і пунктуацыі. Паводле яе адзіна магчымы варыянт - правапіс 1957 г. І нічога тут не паробіш. Як бы каму не хацелася. Усе гэтыя партызанскія "правапісі" нагадваюць спробы дылетантаў улезці ў гістарычна заканамерны працэс, перакруціўшы яго на свой, "адзіна правільны" капыл. Яшчэ нічога каб гэта былі навукоўцы. А то ж усякія "анжынеры-спэцыялісты" сёння лезуць выпраўляць сабаку хвост. У выніку атрымоўваецца той самы вэрхал, што маем сёння: на 10 чалавек 100 правапісаў. І ніяк не дойдзе ў тыя аднаўленча-рэфарматарскія галовы, што лезці ўперад бацькі ў пекла ніхто іх і не прасіў. А адказам на іхнія спробы пісаць "па-свойму", як у станкевіча-лёсіка занатавана, у любой болей-меней значнай установе будуць прынамсі ўсмешкі на тварах. Украінцы справу з правапісам вырашылі. Толькі некаторыя беларусы намагаюцца давесці нешта "спрадвечна нашае" выпадковым суразмоўцам, якіх з часам менее і менее. Адным словам, і смех і грэх.

Так-так-так... Где-то была такая страна, в которой, чтобы иметь свое мнение, надо было стать академиком... Не знаете, какая? Между нами говоря, банить-то надо Вас, Яуген...За варварское неуважение к оппонентам. Не так много сейчас белорусскоязычных, чтоб перебирать, годен - не годен. Собирать их надо, как золото, по крупинке.
У нас в районе с 19 века жили переселенцы из Могилевской губернии, т. наз. "лятвины". И сейчас еще есть носители украинско-белорусского суржика. Мы с Люгатом достаточно его слышали, но недостаточно, к сожалению, им владеем, хотя интерес, безусловно имеется. У нас и соседи были лятвины.
Так может Вы и вот такой бабушке-лятвинке будете доказывать, насколько она неправильно говорит по-белорусски, вместо того, чтобы в ножки ей поклониться, за то, что не забыла родной язык?
А если нам надо будет прочитать белорусскую литературу - я Вас уверяю, прочитаем и латиницей, и с ошибками. Лишь бы литература была хорошая.

Цитата: Noëlle Daath от
Так-так-так... Где-то была такая страна, в которой, чтобы иметь свое мнение, надо было стать академиком... Не знаете, какая? Между нами говоря, банить-то надо Вас, Яуген...

Шаноўная, калі вам баліць за беларускую -- вучыце яе, прыязджайце да нас і праводзьце асветніцкую дзейнасць. Інакш пакіньце нас у спакоі. Дапяклі ўжо.

Цитата: svarog от января  7, 2007, 18:34

Цитата: Noëlle Daath от
Так-так-так... Где-то была такая страна, в которой, чтобы иметь свое мнение, надо было стать академиком... Не знаете, какая? Между нами говоря, банить-то надо Вас, Яуген...

Шаноўная, калі вам баліць за беларускую -- вучыце яе, прыязджайце да нас і праводзьце асветніцкую дзейнасць. Інакш пакіньце нас у спакоі. Дапяклі ўжо.

Даражэнькі, а што іменна цябе так дапякло ? Напэўна, зноў-ткі, што хтось мае
меркаваньне, якое розьніцца з тваім уласным ? ...пакіньце нас у спакоі на нашым балоце...у нас усё добра й так...

Цитата: Міхал от
Даражэнькі, а што іменна цябе так дапякло ? Напэўна, зноў-ткі, што хтось мае
меркаваньне, якое розьніцца з тваім уласным ?

А навошта лезці не разбіраючыся? Можа мне палезці ў украінскую і пачаць каментаваць, што добра а што не? Цікава якая будзе рэакцыя.

Дарэчы Міхал я сапраўды падтрымліваю Яўгена ў пытанні правапіса, таму што на мове, якой ён піша, я пісаў і чытаў усё жыццё (і не толькі ў межах школьнай адукацыі) і мне прыемна чытаць тэксты, ёй напісаныя. А вось ваша мова выклікае па меншай меры разгубленасць. З якой мэтай вы ўжываеце такі яе варыянт?

Цитата: svarog от января  7, 2007, 19:07
А навошта лезці не разбіраючыся? Можа мне палезці ў украінскую і пачаць каментаваць, што добра а што не? Цікава якая будзе рэакцыя.

Реакція буде - ласкаво просимо. Заходьте, поспілкуємося.
Я, до речі, читаю білоруські книги. Так само, як і польські. У радянські часи не було можливості. Особливо білоруські книги.Тепер стала заходити на "Беларускую палічку".
До речі, щоб Ви знали - опонент: то найцінніша річ у світі. На одній нозі не поскачеш. З часом переконаєтесь.
А якщо Ви думаєте, що ми, українці, просто не розуміємо білоруської ситуації - панове, Ви помиляєтесь. І щодо нашого ставлення до Вас, білорусів - помиляєтесь.Ніяких глузувань. Чи по-білоруському: кпін.

Цитата: svarog от января  7, 2007, 19:07

Цитата: Міхал от
Даражэнькі, а што іменна цябе так дапякло ? Напэўна, зноў-ткі, што хтось мае
меркаваньне, якое розьніцца з тваім уласным ?

А навошта лезці не разбіраючыся? Можа мне палезці ў украінскую і пачаць каментаваць, што добра а што не? Цікава якая будзе рэакцыя.

Дарэчы Міхал я сапраўды падтрымліваю Яўгена ў пытанні правапіса, таму што на мове, якой ён піша, я пісаў і чытаў усё жыццё (і не толькі ў межах школьнай адукацыі) і мне прыемна чытаць тэксты, ёй напісаныя. А вось ваша мова выклікае па меншай меры разгубленасць. З якой мэтай вы ўжываеце такі яе варыянт?

На вы дык на вы..Выбачайце , вашае наконт мэты гучыць дзіўнавата. Я не маю нічога на мэце калі карыстаюся клясычным правапісам роўна як і вы ці Яўген калі пішаце " наркамаўкай". Мне ён даспадобы, на ім мне прыемна чытаць, прыемна чуць,  на ім я чытаю перыёдыку й кнігі ў астатнія 5 гадоў.
усё проста.

Цитата: Міхал от января  7, 2007, 17:33

Цитата: www3 от января  7, 2007, 16:54
до речі: http://www.helsinki.fi/~tasalmin/europe_index.html
Potentially endangered languages (Європи) - потенціально вимираючі мови Європи
Belorussian
(Lowland) Scots, Low Saxon (Low German proper), Galician, Francoprovenзal, Piedmontese, Ligurian, Lombard, Emilian, Corsican.

Може, у вас такий стан з правописом тому, що вже нема кому розсудити вас, а держава замість того. щоб шукати шлях до об"єднання двох правописів, вводить третій правопис.
І вже скоро в Беларусі будуть вже 3 літретурні форми?
А якщо націоналісти додумаються до латинізації - то чотири.

У беларускае мове ёсьць толькі два асноўныя правапісы. Дзяржаваю не падтрымліваецца ніводны, аджа не падтрымліваецца й сама мова. Як трэйцім правапісам я разумею расейскую мову , так ? :) .А нацыяналістам ня трэба "дадумвацца" да лацінкі, яна была й ёсьць. :donno: А часопіс "Дзеяслоў" якраз і спрабаваў знайсьці шляхі да злучэньня двох правапісаў у адзін. Бяда, што акром артаграфіі аббодва правапісу розьняцца шчэ й лексікай  і праз гэта ўзьнікае таксама шмат супярэчнасьцяў.

Спадар толькі што гучна аканфузіўся. Правапісы НЕ могуць адрознівацца словамі. Таму што гэта толькі арфаграфія. Калі ў чалавека такая мяшанка ў галаве і неразуменне базавых паняццяў, дык што тут застаецца камусьці даводзіць.

Тут і далей як аўтар тэмы, маючы на мэце адно пазбегнуць непатрэбных пытанняў і асацыяцыяў у карыстальнікаў форумаў і чытачоў беларускіх тэмаў у прыватнасці, вельмі папрасіў бы пакідаць допісы, напісаныя толькі паводле дзейных Правілаў арфаграфіі і пунктуацыі беларускай мовы. У іншым разе не пакідаць аніякіх. А мадэратараў прасачыць за выкананнем ці невыкананнем рэкамендацыяў. Дзякую за супрацу.

Цитата: Noëlle Daath от января  7, 2007, 20:21

Цитата: svarog от января  7, 2007, 19:07
А навошта лезці не разбіраючыся? Можа мне палезці ў украінскую і пачаць каментаваць, што добра а што не? Цікава якая будзе рэакцыя.

Реакція буде - ласкаво просимо. Заходьте, поспілкуємося.
Я, до речі, читаю білоруські книги. Так само, як і польські. У радянські часи не було можливості. Особливо білоруські книги.Тепер стала заходити на "Беларускую палічку".
До речі, щоб Ви знали - опонент: то найцінніша річ у світі. На одній нозі не поскачеш. З часом переконаєтесь.
А якщо Ви думаєте, що ми, українці, просто не розуміємо білоруської ситуації - панове, Ви помиляєтесь. І щодо нашого ставлення до Вас, білорусів - помиляєтесь.Ніяких глузувань. Чи по-білоруському: кпін.

Вы даводзіце абсалютна бязглуздыя рэчы. У беларускай мове афіцыйна замацаваны правапіс толькі адзін. Я прашу Вас карыстацца толькі ім. Бо іначай будзе створаны вельмі непрыемны прэцэдэнт на ўсіх форумах. Дый, калі не памыляюся, ва ўкраінскім раздзеле таксама патрабуюць трымацца выключна дзейнага правапісу. І я, шчыра кажучы, не разумею, як можа быць з літаратурнай мовай па-іншаму. Хаця б таму, што падобная правапісная мяшанка аніяк не спрыяе вывучэнню замежных моваў, у т. л. украінскай. Калі кожны пры існаванні літаратурных нормаў піша "як яму хочацца", гэта адбівае апошнюю цікавасць да ўнармаванай мовы як такой. "Чамусьці" я паважаю ўкраінскую мову. І звяртаюся да ўкраінцаў выключна ўнармаваным яе стандартам. "Чамусьці" ж не карыстаюся "лемківськімі гварамі" і да т. п., калі тэма непасрэдна не датычыць размоваў на той "гвары". А Вы ўпарта намагаецеся давесці, што такая "гвара" - не мясцовы ідыём, а ўнармаваная літаратурная мова, якою і належыць карыстацца ў размовах на лінгвістычным (sic!) форуме, калі самой тэмай не прадугледжана іншае. Дык можа мне звяртацца да спсп. украінцаў так і толькі так, як пісаў у 19 ст. Грушэўскі. Думаю, што мяне ў такім разе прынамсі не зразумеюць. Калі так ужо жадаеце "гаварыць па-правільнаму", адчыняйце адмысловую тэму з назвай тыпу "Асаблівасці ідыёма Я. Станкевіча" і размаўляйце на ім колькі ўлезе. Тут жа маеце паважаць беларускую мову і яе літаратурны варыянт, а не чыніць лінгвістычны бандытызм.
Увогуле, смешна каму распавесці: даходзіць да таго, што тлумачыш прапісныя ісціны, а яны ўспрымаюцца як нейкі нонсэнс. Ды яшчэ на спецыялізаваным сайце. Можа ўжо пяройдзем на кокні? А што, па-вашаму гэта выглядае вельмі лагічна.

Цитата: Noëlle Daath от января  7, 2007, 20:21

Цитата: svarog от января  7, 2007, 19:07
А навошта лезці не разбіраючыся? Можа мне палезці ў украінскую і пачаць каментаваць, што добра а што не? Цікава якая будзе рэакцыя.

Реакція буде - ласкаво просимо.

Асабліва цікавая будзе рэакцыя сп. Дыгамы на гэтыя мовазнаўчыя выбрыкі. :D

Яўген, дзе ты жывеш ? У Беларусі "наркомаўка" й "тарашкевіца" ўжо даўно выйшлі за межы адно артаграфіі. Пачытай "Звязду" й параўнай яе з "Нашай Ніваю". Хіба толькі мяккія знакі дадаліся,  ды "філёляг " замест " філолагу" ?
Наконт тваёй "просьбы" - магу сказаць толькі адно : годны сын свайго Бацькі... нешта насамрэч надта тхне савецкім часам. Нагадвае калектыўныя лісты ад групы трудзяшчыхся. ...Як аўтар тэмы... добра, што хоць не напісаў ,"як адзіны сапраўдны знаўца мовы" ...Ну што ж , дзесяцігодзьдзе за Лукашэнкам бярэ сваё : хто не з намі , той супроць нас ... як я сказаў, каб гэтак і было...
 І табе Яўген дзякуй за Супрацу.
.

Цитата: Noëlle Daath от января  7, 2007, 18:23

Цитата: Яўген от декабря 26, 2006, 04:24  /quote]МАЁ бачанне. Гучыць! Ты часам не акадэмік, маючы "ўласнае бачанне"? Мяркую, што не. Дык вось, для неакадэмікаў паўтараю. Існуе шырокая грамадская дамова наконт правілаў беларускае арфаграфіі і пунктуацыі. Паводле яе адзіна магчымы варыянт - правапіс 1957 г. І нічога тут не паробіш. Як бы каму не хацелася. Усе гэтыя партызанскія "правапісі" нагадваюць спробы дылетантаў улезці ў гістарычна заканамерны працэс, перакруціўшы яго на свой, "адзіна правільны" капыл. Яшчэ нічога каб гэта былі навукоўцы. А то ж усякія "анжынеры-спэцыялісты" сёння лезуць выпраўляць сабаку хвост. У выніку атрымоўваецца той самы вэрхал, што маем сёння: на 10 чалавек 100 правапісаў. І ніяк не дойдзе ў тыя аднаўленча-рэфарматарскія галовы, што лезці ўперад бацькі ў пекла ніхто іх і не прасіў. А адказам на іхнія спробы пісаць "па-свойму", як у станкевіча-лёсіка занатавана, у любой болей-меней значнай установе будуць прынамсі ўсмешкі на тварах. Украінцы справу з правапісам вырашылі. Толькі некаторыя беларусы намагаюцца давесці нешта "спрадвечна нашае" выпадковым суразмоўцам, якіх з часам менее і менее. Адным словам, і смех і грэх.

Так-так-так... Где-то была такая страна, в которой, чтобы иметь свое мнение, надо было стать академиком... Не знаете, какая? Между нами говоря, банить-то надо Вас, Яуген...За варварское неуважение к оппонентам. Не так много сейчас белорусскоязычных, чтоб перебирать, годен - не годен. Собирать их надо, как золото, по крупинке.
У нас в районе с 19 века жили переселенцы из Могилевской губернии, т. наз. "лятвины". И сейчас еще есть носители украинско-белорусского суржика. Мы с Люгатом достаточно его слышали, но недостаточно, к сожалению, им владеем, хотя интерес, безусловно имеется. У нас и соседи были лятвины.
Так может Вы и вот такой бабушке-лятвинке будете доказывать, насколько она неправильно говорит по-белорусски, вместо того, чтобы в ножки ей поклониться, за то, что не забыла родной язык?
А если нам надо будет прочитать белорусскую литературу - я Вас уверяю, прочитаем и латиницей, и с ошибками. Лишь бы литература была хорошая.

На жаль ці не, а сп. Міхал - звычайны беларускі неафіт, які перайшоў з рускай мовы па той ідыём, які падаецца яму найбольш беларускім, а дакладней - "нярускім". Але гэта ўжо асаблівасці пісхічнага складу шараговага беларускага неафіта.

Цитата: Міхал от января  8, 2007, 01:50
Яўген, дзе ты жывеш ? У Беларусі "наркомаўка" й "тарашкевіца" ўжо даўно выйшлі за межы адно артаграфіі. Пачытай "Звязду" й параўнай яе з "Нашай Ніваю". Хіба толькі мяккія знакі дадаліся,  ды "філёляг " замест " філолагу" ?
Наконт тваёй "просьбы" - магу сказаць толькі адно : годны сын свайго Бацькі... нешта насамрэч надта тхне савецкім часам. Нагадвае калектыўныя лісты ад групы трудзяшчыхся. ...Як аўтар тэмы... добра, што хоць не напісаў ,"як адзіны сапраўдны знаўца мовы" ...Ну што ж , дзесяцігодзьдзе за Лукашэнкам бярэ сваё : хто не з намі , той супроць нас ... як я сказаў, каб гэтак і было...
 І табе Яўген дзякуй за Супрацу.
.

Перакручванне фактаў і перавод дыскусіі ў палітычную плоскасць не робяць Вам гонару, сп. Міхал. Для гэтага тут створаны спецыяльны раздзел. Называецца "Просто общение". Вам туды. Нічога агульнага з мовазнаўствам Вашыя допісы не маюць. Замест таго, каб абмеркаваць практычныя праблемы развіцця беларускай мовы, Вы чапляецеся за свой ідыём і адно балансуеце на мяжы паліталогіі і "навуковага" марксізма-ленінізма. Вам дарога на форумы Хартыі'97. "Адстойваць" правільнасць свайго ідыёма сярод такіх жа заідэалагізаваных палітыканаў, якія не бачаць нічога далей уяўнай барацьбы за выкараненне таго, што ім падаецца "згвалтаванай рускімі акупантамі трасянкай". Агідна чуць на лінгвістычным форуме лозунгі пра нейкага там Лукашэнку, які "бярэ сваё". Вядома ж, ён возьме. Калі Вы самі даяце яму карт-бланш.

Абмеркаваць ? Я заўсёды згодны...аднак  ад вас сп.Яўген чуваць адно лаянку .

Цитата: Міхал от января  8, 2007, 02:07
Абмеркаваць ? Я заўсёды згодны...аднак  ад вас сп.Яўген чуваць адно лаянку .

Усё мае свае прычыны. Як ні дзіўна для кагосьці. :D

Ну добра...лаяцца сэнсу няма...мо насамрэч пачнем размаўляць ?

Дык што сп. Міхала дужа цікавіць?

Цитата: Яўген от января  8, 2007, 02:30
Дык што сп. Міхала дужа цікавіць?

Дабранач сп. Яўген. Жадаю Вам пазбавіцца ад вашае фанабэрыі. :yes:

Цитата: Міхал от января  8, 2007, 02:37

Цитата: Яўген от января  8, 2007, 02:30
Дык што сп. Міхала дужа цікавіць?

Дабранач сп. Яўген. Жадаю Вам пазбавіцца ад вашае фанабэрыі. :yes:

І гэта ўсё, што сп. Міхал мог з сябе выціснуць? А як жа мова? Няхай гіне, а мая хата з краю? Цікавая пазіцыя. Зрэшты, абы не было вайны. Ці не так, сп. Міхал? :D

Цитата: Яўген от января  8, 2007, 01:49

Цитата: Noëlle Daath от января  7, 2007, 20:21

Цитата: svarog от января  7, 2007, 19:07
А навошта лезці не разбіраючыся? Можа мне палезці ў украінскую і пачаць каментаваць, што добра а што не? Цікава якая будзе рэакцыя.

Реакція буде - ласкаво просимо.

Асабліва цікавая будзе рэакцыя сп. Дыгамы на гэтыя мовазнаўчыя выбрыкі. :D

Пояснюю, що це ніякі не мовознавчі вибрики. Мабуть Ви помилково сприйняли український вираз "ласкаво просимо" за спотворення якогось білоруського виразу. Це перекладається як: добро пожаловать, welcome, bienvenidos, bem-vindo, willkommen, soyez le bienvenu, benvenuto, ברוך-הבא і т.д.
Ми з Ноель не мали на меті образити Вас і Вашу мову, позаяк ми не бачимо такої вже різниці між мовою, якою пишете Ви, і мовою пана Міхала. І те, і інше для нас однаково зрозуміле, на більше ми поки що не зазіхаємо. Більш того, ми не втручаємося в білоруську мову, але стверджуємо, що існує дещо спільне для наших мов. Це нагадує лірику. Коли поет описує свої переживання, читач сприймає їх як свої. Ви дискутуєте про білоруську мову, а ми вбачаємо в цьому аналогію з нашою українською.
Але, уявіть собі таку ситуацію. Людина збирається перейти на спілкування державною мовою. І тільки-но вона вступає в це середовище, як тут з'являється, як Пилип з конопель, який-небудь пурист і починає соромити: отут ви неправильно промовляєте, це слово не в тому значенні вжито, а це нагадує чимось лексику пріснопам'ятного пана Станкевича, а то взагалі чимось схоже на мову заокеанських еміґрантів, ніби діаспоряни - це якісь вороги... Що зробить в такому випадку людина? Плюне, скаже: "Подавіться ви своєю державною мовою! Розмовляв я російською, а чи польською, хай з акцентом, але мені ніхто не колов в очі, чи правильно я кажу, чи ні!" Та й більш у державну мову ні ногою, ні траком, ще й дітей запише росіянами чи поляками...

Цитата: Яўген от января  8, 2007, 02:51

Цитата: Міхал от января  8, 2007, 02:37

Цитата: Яўген от января  8, 2007, 02:30
Дык што сп. Міхала дужа цікавіць?

Дабранач сп. Яўген. Жадаю Вам пазбавіцца ад вашае фанабэрыі. :yes:

І гэта ўсё, што сп. Міхал мог з сябе выціснуць? А як жа мова? Няхай гіне, а мая хата з краю? Цікавая пазіцыя. Зрэшты, абы не было вайны. Ці не так, сп. Міхал? :D

Штосьці я ня бачу сувязі між зычэньнем добрае ночы й пазыцыяй "мая хата з краю..." Ну добра, чужая душа - сутоньні.
Наконт мовы. Я не думаю , што яна зьгібее ад наплыву "палянізмаў" , ад "нацыяналістаў" , ад "наркамаўкі" , варыянтаў правапісу й інш.  шалупіньня на ёй . Гэта - факт, які , на маю думку, цябе таксама зразумелы.
Я не супроць дыскусіі  аб беларускай мове, ейнай артаграфіі, лексіцы .Тым больш,што  мы на ФОРУМЕ , то бок мейсцы дзе людзі абмяркоўваюць , згаджаюцца ці не , выказваюць СВАЕ думкі. Мы можам пачаць дыялёг, без узаемных абразаў ды кпінаў.
А калі ты бачыў мінулае беларускае мовы, адчуў сучаснае й сягаеш яе будучыні , адзіны Вялікі Знаўца беларускае й Збаўца ад чужаземнага сьмецьця , а астатнія варты толькі таго каб глядзець на цябе зьнізу ўверх
і лавіць кожнае Слова твае ,.. ну дык выбачай, што патурбаваў...

ДД : Яўген, тое што падаецца цябе слушным, нажаль тычыцца толькі цябе.І неабавязкова ад гэтага будзе файна ўсім астатнім.
       Як дарэчы можна сказаць пра кожнага. ;)
       

Цитата: Міхал от
Выбачайце , вашае наконт мэты гучыць дзіўнавата. Я не маю нічога на мэце калі карыстаюся клясычным правапісам роўна як і вы ці Яўген калі пішаце " наркамаўкай". Мне ён даспадобы, на ім мне прыемна чытаць, прыемна чуць,  на ім я чытаю перыёдыку й кнігі ў астатнія 5 гадоў. усё проста.

Але ў вас адрозніваецца не толькі правапіс, але і граматыка і лексіка. Вы ўжываеце нейкую трасянку, стандарты якой вызначаеце вы самі. Ці не так? Дарэчы,

Цитата: Міхал от
цябе таксама зразумелы

Цитата: Міхал от
што падаецца цябе слушным

Гэта па вашых правілах граматычная норма?

Цитата: Яўген от января  8, 2007, 01:41
У беларускай мове афіцыйна замацаваны правапіс толькі адзін.

Та хто з цим сперечається?
Тут мова про інше. Беларуськомовна література зараз друкується на двох різних "форматах" літературної мови, одну з яких підтримує уряд, а іншу - діаспора. Так?
Але якщо людина пише екзамені в Беларусі не на "наркомавці", а на "тарашк." їй за мову поставлять 2 бали, чи 5?
А орфографія Ворда підтримує який варіант?

ЦитироватьЯ прашу Вас карыстацца толькі ім. Бо іначай будзе створаны вельмі непрыемны прэцэдэнт на ўсіх форумах.

Міхаїл, мені здається, визнає, що його мова - не літературна, а говірка. Тому ніхто не введений у оману про те, що його вимова - літератуна. І він не виправляє вас, чи не так? Якщо він би на форумі видав "свої" правіла за літературну мову - то було б погано. Та він лише користується "недотепним" правописом лише у розмові. Звісно, це не є дуже корисним для мови, але поки що треба вітати будь яку спробу розмовляти на беларуській мові. ІМХО

Цитата: Lugat от января  7, 2007, 17:59

Цитата: www3 от января  7, 2007, 16:54
А якщо націоналісти додумаються до латинізації - то чотири.

А хто ж захистить мову, як не націоналісти?  

Та хіба я проти? А ось мати чотири правописи - це вже щось близько до колапсу.

ЦитироватьКілька слів щодо латинізації. При всій повазі до білоруської кирилиці, мені, як іноземцю, все ж таки набагато легше читати білоруські книги, транслітеровані латиницею. Так що я, українець, виявляється, білоруський націоналіст?

По-перше, чому українцю кирилиця повина бути складнішою за латиницю? :donno:
По-друге - ви не белорус. 8)

Цитата: svarog от января  7, 2007, 18:08
Даруйце... "до речі" мы напэўна самі у стане вызначыць статус сваёй мовы не звяртаючыся да нейкіх хельсінскіх камітэтаў.

Мабудь ви навіть не зайшли на це посилання. Бо це не "хельсінській комітет", а ЮНЕСКО - спеціальний орган ООН, до якої входить і Беларусь.

ЦитироватьА вашы каментарыі - нібыта тыканне пальцам: глядзіце на недарэкаў, нават мову не могуць уратаваць; а вось мы, українці - ліхія хлопці!.. і г.д. Гэта не спачуванне, гэта кпіна.

Ноель та Лугар дуже добре висловились - ми вбачаємо в ваших лайках - українську мову, тому нам боляче дивитись, як ви лаєтесь за якусь орфографію, замість того, щоб пропагувати на лінгвістичному форумі беларуську мову, хоча б якусь. Звісно, що іностранець не буде вивчати говірку, а стане вивчати літературну мову. Може і не офіційну, але мені здається, що зазар не час ділити хутро невбитого ведмідя, тобто трон на мовному Олімпі Беларусі.

Цитата: www3 от января  9, 2007, 21:59
Тут мова про інше. Беларуськомовна література зараз друкується на двох різних "форматах" літературної мови, одну з яких підтримує уряд, а іншу - діаспора. Так?
Але якщо людина пише екзамені в Беларусі не на "наркомавці", а на "тарашк." їй за мову поставлять 2 бали, чи 5?

Все одно погано, вища-то оцінка 10.

Цитата: www3белорус

Цитата: www3Беларусі

:??? Не знав, що такі свідомі українці як ви суржиком балакають.

Цитата: Vertaler от января  9, 2007, 22:32

Цитата: www3белорус

Цитата: www3Беларусі

:??? Не знав, що такі свідомі українці як ви суржиком балакають.

Хто казав, що я свідомий?
Вибачаюсь за помилки. Не мав не меті когось образити.

Цитата: "Vertaler" от
Не знав, що такі свідомі українці як ви суржиком балакають.

Балакають? То ви теж не літературною?  ;)

Цитата: www3 от января  9, 2007, 22:41
Хто казав, що я свідомий?

Ваші сперечання з росіянами на форумі це ніби показують. Але якщо це не так, тоді теж вибачаюсь.  ::)

Ревето, ну що ж це таке.  :donno:

Цитата: Vertaler от января  9, 2007, 23:12

Цитата: www3 от января  9, 2007, 22:41
Хто казав, що я свідомий?

Ваші сперечання з росіянами на форумі це ніби показують. Але якщо це не так, тоді теж вибачаюсь.  ::)

Ревето, ну що ж це таке.  :donno:

Передусім: вибачаюсь - вибачаю себе. Правильно: прошу вибачити, вибачте тощо. Далі: балакати - говорити ні про що. Краще розмовляти... ;)

Цитата: Vertaler от января  9, 2007, 22:32Все одно погано, вища-то оцінка 10.

12  ;)

Цитата: www3 от января  9, 2007, 21:59ми вбачаємо в ваших лайках - українську мову, тому нам боляче дивитись, як ви лаєтесь за якусь орфографію, замість того, щоб пропагувати на лінгвістичному форумі беларуську мову, хоча б якусь.

Ну, не слід забувати про те, що українською також немало людей пишуть аґенція, б'юджет, варіянт, инший, ортографія, етер, фавна, авдиторія, кольонія, плян, баль, тощо. Просто на цьому форумі, здається, жодного такого (поки ще ?) немає.

Цитата: Alessandro от января  9, 2007, 23:53

Цитата: Vertaler от января  9, 2007, 22:32Все одно погано, вища-то оцінка 10.

12  ;)

У Білорусі 10.  ;)

Цитата: "Alessandro" от
Ну, не слід забувати про те, що українською також немало людей пишуть аґенція, б'юджет, варіянт, инший, ортографія, етер, фавна, авдиторія, кольонія, плян, баль, тощо.

Діяспорою звуться.  8-)

Цитата: www3 от января  9, 2007, 21:59
Міхаїл, мені здається, визнає, що його мова - не літературна, а говірка. Тому ніхто не введений у оману про те, що його вимова - літератуна. І він не виправляє вас, чи не так? Якщо він би на форумі видав "свої" правіла за літературну мову - то було б погано. Та він лише користується "недотепним" правописом лише у розмові. Звісно, це не є дуже корисним для мови, але поки що треба вітати будь яку спробу розмовляти на беларуській мові. ІМХО

Все правильно. Панове, давайте раз і назавжди скажемо собі - всі ми тут приватні особи, окрім модераторів та адміна. А приватна особа має право на здорову долю епатажу, (без приниження опонента), так само, як на помилки та на дещо вільне ставлення до справи. Це НОРМАЛЬНО. Форум багатомовний, тобто достатньо буде, якщо ми більш-менш розуміємо один другого. І екзамени ніхто тут не здаватиме.
Тим більше не треба брати на себе функцію Гугля - ми всі дорослі люди та можемо знайти інформацію про будь-яку мову. Достатньо кинути посилання, але тільки за проханням форумчан.
Щодо говірок. Спробуйте зажадати від араба, щоб він у себе вдома розмовляв літературною мовою. Ха-ха.  ;D Двадцять три країни арабського світу, і по декілька діалектів у кожній країні!
А тепер скажу те, на що в мене давно вже чешеться язик.
Коли, нарешті, тут буде оцінено роль діалектів у художній літературі та пісенній культурі? Хіба кому-небудь прийде в голову перекладати для виконання зі сцени, наприклад, "Під облачком явір похилений"? (Для Міхала та Яугена: то лемківська пісня).Це ж буде варварство. Я розумію - документація, адаптовані видання для іноземців, наукова література... Але де Ви бачили хоч одну живу людину в будь-якій країні, що розмовляла б на рафінованій мові? Та зараз навіть для Маздаю пишуть гоблін-переклади програм. Щоб звучало. Щоб смачно було.Що, не так?
Я не побоюся того слова, коли скажу, що всі діалекти без винятку - то найцінніший скарб будь-якої мови, бо саме там зараз і відбувається словотворення, хай навіть шляхом запозичень. Треба тільки вміти користуватися. Ставлення до діалектів повинно буть  - з величезною повагою, бо це, зрештою, і є сама мова.
Звичайно, коли грошей на збирання етнографічного матеріалу катма, бо дядько у селі на прохання заспівати, одразу скаже:"Наливай, то й поспіваємо!" - тоді що ж... Тоді простіше видати указ та ввести нову норму літературної мови. З понеділка. Ми всі вже це проходили... :)

Цитата: www3 от января  9, 2007, 21:59
Ноель та Лугар дуже добре висловились - ми вбачаємо в ваших лайках - українську мову, тому нам боляче дивитись, як ви лаєтесь за якусь орфографію, замість того, щоб пропагувати на лінгвістичному форумі беларуську мову, хоча б якусь. Звісно, що іностранець не буде вивчати говірку, а стане вивчати літературну мову.

Дякую за підтримку. А щодо вивчення іноземної мови, то, як відомо, найвидатніші поліглоти світу добре володіли не лише літературною іноземною мовою, але й діалектами.
Власне, про що ми дискутуємо, панове? Творцем мови є народ, а не академіки. Саме в народі відбувається постійний процес мовної творчості, якщо мова є живою, а не мертвою. А творчість, як відомо, починається з мутації, це схоже на виникнення нових видів в біології, а вже потім відбувається відбір. Цим-то мова й цікава. Якщо з мови зробити недоторканного ідола, вона вмре.

Це Ноель:
До речі, є така китайська казочка. Там оповідається, що художник заборонив своєму найталановитішому учневі малювати очі у тварин. Кілька років учень жив з продажу картин, поки випадково крапля туші не капнула на зображення журавля, там, де мало бути око. І журавель змахнув крилами і полетів.

Є ще один дещо приземлений приклад. Якщо я у чомусь помиляюсь, нехай медики вибачають.
Т. зв. нормальна анатомія має своїм предметом здорове та ідеально сформоване людське тіло. Але, поряд з тим, існує т. зв. варіантна анатомія, предмет якої виходить з самої її назви. Різниця між ними в тому, що варіантна анатомія має справу з живими людьми.  Але ж, вибачте, ніколи лікар, чудово знаючи анатомічну термінологію, не робитиме висновків, орієнтуючись виключно на шаблони нормальної анатомії, це вже трошки повіває некрофілією.

Саме оця крапля туші, неправильність, легесенька вада і є ознакою живої системи, будь то жива істота, суспільство чи мова.

Правильно починаємо кожен писати своїм діалектом!

Цитата: Vertaler от января 10, 2007, 00:16

Цитата: Alessandro от января  9, 2007, 23:53

Цитата: Vertaler от января  9, 2007, 22:32Все одно погано, вища-то оцінка 10.

12  ;)

У Білорусі 10.  ;)

Перепрошую, дійсно попутав.  :-[

Цитата: Смайлик от января 10, 2007, 00:58

Цитата: "Alessandro" от
Ну, не слід забувати про те, що українською також немало людей пишуть аґенція, б'юджет, варіянт, инший, ортографія, етер, фавна, авдиторія, кольонія, плян, баль, тощо.

Діяспорою звуться.  8-)

Ну, вони переважно в діяспорі, але ж і в Україні також є. Є в мене один знайомий, дуже освічена людина, історик, народився і все життя прожив в Україні. От він також пише варіянт, та вживає слова на кшталт квестія та опінія.

Спадарства, а як вы ставіцеся да "падонкаффскава" слэнга, ці ён таксама ўносіць уклад у моўнае багацце і г.д.? У Міхала на маё (і напэўна Яўгенава таксама) бачанне - такі ж слэнг.

Цитата: ou77 от января 10, 2007, 11:18
Правильно починаємо кожен писати своїм діалектом!

Та хто ж Вам хоч слово скаже? Будь ласка, тільки в кінці ставте переклад маловідомих діалектизмів, - для іншомовних форумчан.
Це ж буде клас! Далеко не кожен ідеоматичний вираз можна знайти у словниках, існують також по кілька варіантів.Я, наприклад, не розумію, чо' це ми маємо лишати себе задоволення порівнювати дописи Міхала та Яугена? Самий цимес!  ;up: Де ж це робити, як не на лінгвістичному форумі?

Цитата: svarog от января 10, 2007, 13:55
Спадарства, а як вы ставіцеся да "падонкаффскава" слэнга, ці ён таксама ўносіць уклад у моўнае багацце і г.д.? У Міхала на маё (і напэўна Яўгенава таксама) бачанне - такі ж слэнг.

Вибачте, а хіба слово "слєнґ" ругатєльне? З якої це примхи? Слєнґ, він тому й сленг, що має специфічні межі використання.Якщо дописувач користується сленгом, але не виявляє агресії, то хай собі пише, як хоче. У нас вільна країна. Яких тільки сленгів ми не пережили за останні 25 років!..
Наприклад, наприкінці 80-х, у Києві, в деяких школах Оболоні та Микільської Борщагівки серед дівчат-старшокласниць на деякий час запанувала мода - лаятися на суахілі. І душу одведеш, і ніхто не зрозуміє... Ну, майже ніхто.  :-[
Було раз з моєю подругою. Вона працювала в екскурсбюро. Сиділа якось,  переписувала документи, всі вже давно пішли на обід, а вона ще порпається.Зла й голодна, як собака. А двері не замкнені. От вона пише-пише, знов щось не так, тоді вона я-як видасть от душі: "От, ккумма-ньйока!" (Не буду я вам його перекладать... :-[). І раптом чує - регіт, та ще й з підвискуванням! Піднімає голову -  через скло (а вона сиділа за конторкою) на неї дивиться чорношкірий хлопець. Потім виявилося, студент-старшокурсник, послали з деканату оформляти екскурсію. Мало не лопне зо сміху, та ще й наче ностальгія на обличчі. Сльози витер, та й до неї, отак розчулено: "Еще, еще гавари! О-ой, давно не слишаль!"
Падонкафський сленг тісно пов'язаний з персонажем, який, за умовою, і користується такою говіркою. Така собі психологічна гра. Вимре персонаж - вимре і сленг. (А не помре, то зміниться...) Звичайно, треба чітко знати, де, коли та з ким на ньому говорити. А не лякати бідну жіночку невідомого Вам віку, що, мовляв, зараз як скажу хранцузьке слово по-турецьки... Між нами кажучи, боялася я.

У кого-нибудь есть интересный план-конспект урока по бел. языку 3 класс по теме "Назоуник" (подтема любая) с бел. школой обучения. Заранее благодарна.

Цитата: Міхал от января  8, 2007, 01:50
Яўген, дзе ты жывеш ? У Беларусі "наркомаўка" й "тарашкевіца" ўжо даўно выйшлі за межы адно артаграфіі. Пачытай "Звязду" й параўнай яе з "Нашай Ніваю". Хіба толькі мяккія знакі дадаліся,  ды "філёляг " замест " філолагу" ?
Наконт тваёй "просьбы" - магу сказаць толькі адно : годны сын свайго Бацькі... нешта насамрэч надта тхне савецкім часам. Нагадвае калектыўныя лісты ад групы трудзяшчыхся. ...Як аўтар тэмы... добра, што хоць не напісаў ,"як адзіны сапраўдны знаўца мовы" ...Ну што ж , дзесяцігодзьдзе за Лукашэнкам бярэ сваё : хто не з намі , той супроць нас ... як я сказаў, каб гэтак і было...
 І табе Яўген дзякуй за Супрацу.
.

Цалкам падтрымліваю! Нельга толькі забараняць тое, што ня ўкладваецца ў чыйсьці асабісты светапогляд, бо ня існуе абсалютных ідэялаў. А сучаснаму, прабачце, цяперашняму кіраўніку краіны павінна быць сорамна за свае веды абедзьвіх моў, бо цалкам ён ня ведае аніводнай...
Жыве БЕЛАРУСЬ! ;-)

Цитата: melniczek от июля  6, 2012, 10:24
Жыве БЕЛАРУСЬ! ;-)

Жыць — жыве, але без беларусаў. Словамі Акудовіча:

Цитата: АкудовічКраiна Беларусь жыве без нас. Без нас будуюцца дамы, дарогi i масты, без нас рухаюцца машыны, цягнiкi i лётаюць самалёты, без нас працуюць фабрыкi, заводы, банкi, амбасады i мiнiстэрствы, без нас садзiцца бульба, дзеяцца навуковыя росшукi i бiзнесовыя аперацыi. Без нас спартоўцы ладзяць свае спаборнiцтвы, турфiрмы — вандроўкi, а фiлармонii — канцэрты. Без нас гуляюць вяселлi, спраўляюць хаўтуры, гадуюць i навучаюць дзяцей. Без нас фармуюць знешнюю палiтыку, ствараюць тэлепраграмы, трымаюць эканомiку i выбiраюць прэзiдэнта...

Цитата: wangjhenbai от
Жыць — жыве, але без беларусаў.

I heta velmi sumna. Spadziajusia, što sytuacyja kaliści taki vypravicca.

Цитата: Svidur от июля  6, 2012, 11:11

Цитата: wangjhenbai от
Жыць — жыве, але без беларусаў.

I heta velmi sumna. Spadziajusia, što sytuacyja kaliści taki vypravicca.

Я таксама спадзяюся, але пакуль што ўсё вельмі сумна, і сучаснае становішча роднай мовы гэтаму з'яўляецца бясспрэчным доказам...

Цитата: Svidur от июля  6, 2012, 11:11
I heta velmi sumna. Spadziajusia, što sytuacyja kaliści taki vypravicca.

А мне не сумна. Пачытайце гэты артыкул В. Акудовіча, з якога я прывёў цытату — мне ён вельмі падабаецца.

А інакш, ніж зараз, сітуацыя скласціся не магла, бо Беларусь у «сапраўдных» беларусаў выдуманая і мае вельмі мала агульнага з рэальнасцю. Насамрэч мова і культура не знікаюць — яна яшчэ да канца не да канца паявілася. Гэткае дрэва, што не змагло вырасці праз цень ад іншага.

Таму я і кажу, што кожны выдумвае сваю беларускую мову (і культуру ўвогуле): у кагосьці «думаць» — недарэчны русізм, а для мяне, напрыклад, «выспа» — паланізм, які я ніколі не скажу. А ўвогуле прычына ў тым, што беларуская дагэтуль не распаўсюдзілася ва ўсе сферы жыцця, таму шмат што трэба выдумваць занава.

Чаму я маю цурацца матчынай рускай мовы і пераходзіць на вывучаную ў школе беларускую? Толькі таму, што «сапраўдным» беларусам яна падабаецца?

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 13:36
А мне не сумна.

Heta taksama sumna.

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 13:36Беларусь у «сапраўдных» беларусаў выдуманая і мае вельмі мала агульнага з рэальнасцю.

Nasamreč lubaja kultura - reč "vydumanaja". Rasieja taksama tolki intelektualny kanstrukt. A ličyć, što nejkaja kultura bolš realnaja za inšyja - banalny šavinizm.

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 13:36кожны выдумвае сваю беларускую мову (і культуру ўвогуле)

Taksama rasiejskuju, anhielskuju, ŭkrainskuju i h.d.

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 13:36
Чаму я маю цурацца матчынай рускай мовы і пераходзіць на вывучаную ў школе беларускую? Толькі таму, што «сапраўдным» беларусам яна падабаецца?

A chto vas prosić jaje curacca? Pavaha da čužoj navat kulruty i ŭdziel u žycci adnoj movy nia značyć, što treba čahości curacca.

Цитата: Svidur от июля  6, 2012, 13:50

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 13:36Беларусь у «сапраўдных» беларусаў выдуманая і мае вельмі мала агульнага з рэальнасцю.

Nasamreč lubaja kultura - reč "vydumanaja". Rasieja taksama tolki intelektualny kanstrukt. A ličyć, što nejkaja kultura bolš realnaja za inšyja - banalny šavinizm.

Biełaruskaja kultura jak vaša ci Kupały — reč, biezumoŭna, realnaja. A voś biełaruskaja jak mova biełaruskaha naroda — heta taki ž stereatyp, jak miadźviedzi z bałałajkami ŭ Rasii.

I mianie davodzić da šalenstva mienavita hetaje staŭlennie. Maŭlaŭ, čamu ž vy, biełarusy, nie havorycie pa-biełarusku? I šmat chto tak pytajecca. Voś niadaŭna adzin maskvič zapytaŭsia, naprykład. «Вымрет язык же». I što?

Uvohule, dla mianie biełaruskaja — jak łacina ŭ minułym. Mova, na jakoj ja čytaju vieršy i knihi, mova pramovaŭ 等等. Dla pryhažości.

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 14:22

Цитата: Svidur от июля  6, 2012, 13:50

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 13:36Беларусь у «сапраўдных» беларусаў выдуманая і мае вельмі мала агульнага з рэальнасцю.

Nasamreč lubaja kultura - reč "vydumanaja". Rasieja taksama tolki intelektualny kanstrukt. A ličyć, što nejkaja kultura bolš realnaja za inšyja - banalny šavinizm.

Biełaruskaja kultura jak vaša ci Kupały — reč, biezumoŭna, realnaja. A voś biełaruskaja jak mova biełaruskaha naroda — heta taki ž stereatyp, jak miadźviedzi z bałałajkami ŭ Rasii.

I mianie davodzić da šalenstva mienavita hetaje staŭlennie. Maŭlaŭ, čamu ž vy, biełarusy, nie havorycie pa-biełarusku? I šmat chto tak pytajecca. Voś niadaŭna adzin maskvič zapytaŭsia, naprykład. «Вымрет язык же». I što?

Uvohule, dla mianie biełaruskaja — jak łacina ŭ minułym. Mova, na jakoj ja čytaju vieršy i knihi, mova pramovaŭ 等等. Dla pryhažości.

АГА! А што такі абыякавы да роднай мовы робіць на форумах прысвечаных той самай мове?!

Людзі, гэта, вядома, "энергетычны вампір", які падсілкоўваецца ад спрэчак на форуме! Не звяртайце увагу, бо потым здарыцца непазбежнае - прыссецца ... :-) :-) :-)

Толькі што па іншай тэме форума яму адказаў...

Цитата: melniczek от июля  6, 2012, 17:01
АГА! А што такі абыякавы да роднай мовы робіць на форумах прысвечаных той самай мове?!

«Лінгвафорум» прысвечаны мовам увогуле, не толькі беларускай (якая не можа быць мне роднай, бо я яе пачуў упершыню ў школе). На форумы, прысвечаныя беларускай мове, я не хаджу, — што я там забыў? :donno:

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 17:11

Цитата: melniczek от июля  6, 2012, 17:01
АГА! А што такі абыякавы да роднай мовы робіць на форумах прысвечаных той самай мове?!

«Лінгвафорум» прысвечаны мовам увогуле, не толькі беларускай (якая не можа быць мне роднай, бо я яе пачуў упершыню ў школе). На форумы, прысвечаныя беларускай мове, я не хаджу, — што я там забыў? :donno:

У гэтым выпадку параю прачытаць яшчэ раз назву гэтай тэмы і той тэмы, дзе мы дагэтуль спрачаліся! 8-)

Цитата: Ревета от января  9, 2007, 23:38

Цитата: Vertaler от января  9, 2007, 23:12
тоді теж вибачаюсь.  ::)

Передусім: вибачаюсь - вибачаю себе.

Вибачаюсь перед вами вже заборонили?

Цитата: melniczek от июля  6, 2012, 17:27
У гэтым выпадку параю прачытаць яшчэ раз назву гэтай тэмы і той тэмы, дзе мы дагэтуль спрачаліся! 8-)

Тэма ≠ форум.

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 17:49

Цитата: melniczek от июля  6, 2012, 17:27
У гэтым выпадку параю прачытаць яшчэ раз назву гэтай тэмы і той тэмы, дзе мы дагэтуль спрачаліся! 8-)

Тэма ≠ форум.

Сэнс, аднак, застаецца тым жа! Навошта прымаць удзел у тэмах, да якіх адносіны абыякавыя? Каб павыстаўляцца?

Цитата: melniczek от июля  6, 2012, 18:43
Сэнс, аднак, застаецца тым жа! Навошта прымаць удзел у тэмах, да якіх адносіны абыякавыя? Каб павыстаўляцца?

А з чаго вы ўвогуле ўзялі, што калі мне абыякава, што будзе з беларускай мовай у будучыні, то я нічога не магу сказаць пра беларускую мову зараз? 8-)

Цитата: wangjhenbai от июля  6, 2012, 19:06

Цитата: melniczek от июля  6, 2012, 18:43
Сэнс, аднак, застаецца тым жа! Навошта прымаць удзел у тэмах, да якіх адносіны абыякавыя? Каб павыстаўляцца?

А з чаго вы ўвогуле ўзялі, што калі мне абыякава, што будзе з беларускай мовай у будучыні, то я нічога не магу сказаць пра беларускую мову зараз? 8-)

А навошта казаць? Я, напрыклад, ня йду ў тэму, дзе абмяркоўваюць правапіс рускай мовы, хоць і ведаю яе на выдатна! Што мне там рабіць?
Навогул, калі б і давялося калісьці зайсьці туды, я б не стаў абхайваць ні мову, ні гісторыю яе ўзнікнення.

Цитата: Яўген от октября  8, 2006, 22:31
Тут обсуждается беларусский язык. Только лингвистика.

На русском языке "белОрусский пишется через соединительное "О" (белОгривый, белОкаменный, краснОзвездный, церковнОславянский)

У беларуСкай мове - " мова" жаночага роду і пішацца с адным "С"

Вы уж определитесь!

Цитата: Geor от мая  2, 2013, 01:27
На русском языке "белОрусский пишется через соединительное "О" (белОгривый, белОкаменный, краснОзвездный, церковнОславянский)

У беларуСкай мове - " мова" жаночага роду і пішацца с адным "С"

Вы уж определитесь!

:fp:

Каму няма чаго сказаць, той прычэпіцца да правапісу.

Пара б ужо зразумець: правапіс — гэта сродак, каб перадаць паведамленне. І выпраўляць яго трэба толькі тады, калі Вы штосьці не зразумелі ці калі чалавек сам пра гэта прасіў.

Цитата: Dēmē от мая  2, 2013, 10:31

Цитата: Geor от мая  2, 2013, 01:27
На русском языке "белОрусский пишется через соединительное "О" (белОгривый, белОкаменный, краснОзвездный, церковнОславянский)

У беларуСкай мове - " мова" жаночага роду і пішацца с адным "С"

Вы уж определитесь!

:fp:

Каму няма чаго сказаць, той прычэпіцца да правапісу.

Пара б ужо зразумець: правапіс — гэта сродак, каб перадаць паведамленне. І выпраўляць яго трэба толькі тады, калі Вы штосьці не зразумелі ці калі чалавек сам пра гэта прасіў.

Не хачу я разумець гэтага. Тым больш на лінгвістычным форуме. Можна зрабіць памылку ці апіску, не ўсё можна ведаць. Але тут іншы выпадак.

Цитата: Geor от мая  3, 2013, 00:40
Не хачу я разумець гэтага.

Шкада.

Цитата: Geor от мая  3, 2013, 00:40
Тым больш на лінгвістычным форуме.

Такая сакралізацыя правапісу, як у Вас, характэрная якраз не для лінгвістыкі, а для звычайнага бытавога светапогляду. А лінгвісты проста разумеюць, навошта правапіс патрэбны і якія функцыі ён выконвае.

Цитата: Geor от мая  3, 2013, 00:40
Можна зрабіць памылку ці апіску, не ўсё можна ведаць. Але тут іншы выпадак.

А як вы вызначылі, які тут менавіта выпадак? :???

Цитата: Dēmē от мая  3, 2013, 10:58

Цитата: Geor от мая  3, 2013, 00:40
Тым больш на лінгвістычным форуме.

Такая сакралізацыя правапісу, як у Вас, характэрная якраз не для лінгвістыкі, а для звычайнага бытавога светапогляду. А лінгвісты проста разумеюць, навошта правапіс патрэбны і якія функцыі ён выконвае.

Я не супраць таго, каб лінгвісты больш разумели.  ;D Але памылкі рабіць навошта? :down:

Цитата: Geor от мая  3, 2013, 00:40
Можна зрабіць памылку ці апіску, не ўсё можна ведаць. Але тут іншы выпадак.

А як вы вызначылі, які тут менавіта выпадак? :???

Я не вызначыў, я так мяркую. Многія "патрыёты" хочуць быць ужо занадта беларусамі, што гатовы ўкараняць беларускую граматыку дзе толькі можна . Смеху варта! Вы таксама пішаце "белАрусский"? :no:

Цитата: Dēmē от мая  3, 2013, 10:58

Цитата: Geor от мая  3, 2013, 00:40
Не хачу я разумець гэтага.

Шкада.

Цитата: Geor от мая  3, 2013, 00:40
Тым больш на лінгвістычным форуме.

Такая сакралізацыя правапісу, як у Вас, характэрная якраз не для лінгвістыкі, а для звычайнага бытавога светапогляду. А лінгвісты проста разумеюць, навошта правапіс патрэбны і якія функцыі ён выконвае.

Цитата: Geor от мая  3, 2013, 00:40
Можна зрабіць памылку ці апіску, не ўсё можна ведаць. Але тут іншы выпадак.

А як вы вызначылі, які тут менавіта выпадак? :???

А што тут вызначаць? Вы як кажаце - "Беларусь" ці "Белоруссия"?

Цитата: melniczek от октября  6, 2013, 14:41
Вы як кажаце - "Беларусь" ці "Белоруссия"?

Белорусь.

Кто как только не пишет : Билорусь, Белорусь, Беларусь, Бялорусь, Белоруссия. Общаемся на русском языке, то и руководствуемся правилами русского языка. Либо Беларусь, либо Белоруссия. На белорусском - тогда Беларусь.

Цитата: procyone от октября  6, 2013, 23:51
Либо Беларусь, либо Белоруссия. На белорусском - тогда Беларусь.

Для танкистов: Белорусь. Это по правилам русского языка. Если что. :yes:

А там точно не краткое прилагательное?
Новъ городъ, Бѣла Роусь...

Цитата: Iskandar от октября  7, 2013, 07:55
А там точно не краткое прилагательное?
Новъ городъ, Бѣла Роусь...

Может быть и краткое прилагательное. Речь не о словообразовательной неправильности формы Беларусь — с ней всё в порядке, а о том, что procyone показывает своё незнание русского словообразования, исключая форму Белорусь из числа возможных — хотя именно она и является образованием по наиболее продуктивному типу.

Цитата: Wolliger Mensch от октября  7, 2013, 07:39

Цитата: procyone от октября  6, 2013, 23:51
Либо Беларусь, либо Белоруссия. На белорусском - тогда Беларусь.

Для танкистов: Белорусь. Это по правилам русского языка. Если что. :yes:

мне в общем-то нравится.

Цитата: Wolliger Mensch от октября  7, 2013, 07:39

Цитата: procyone от октября  6, 2013, 23:51
Либо Беларусь, либо Белоруссия. На белорусском - тогда Беларусь.

Для танкистов: Белорусь. Это по правилам русского языка. Если что. :yes:

Нехорошее правило.  :down:

ЦитироватьТаким образом, в Белоруссии налицо тенденция резкого роста популярности русского языка на протяжении последнего десятилетия за счет сокращения сферы применения белорусского языка. Русский язык в республике активно используется и представителями другиx национальных групп, действительно являясь средством межнационального общения и межличностной коммуникации. По данным последней переписи населения, на русском дома разговаривают 88% украинцев и 51% поляков – граждан Белоруссии. Русские по национальности расселены по республике большей частью дисперсионно, однако наиболее значительные их группы проживают в восточных областях, граничащих с Российской Федерацией (Витебской, Могилёвской и Гомельской) и в столице. Русские – в основном жители городов, в том числе в Минске их более 200 тыс. чел. Именно в столице Белоруссии русский язык наиболее распространен: в ходе переписи 2009 года оказалось, что на русском дома общаются 90% минчан, в то время как на белорусском – всего 6%4 родным языком белорусский считали 35% столичных жителей, а русский – почти 60%.
Белоруссия – одна из немногих бывших советских республик, в которой, после распада СССР, русский язык в национальной системе образования не только не утратил своих прежних позиций, но и занял доминирующее положение. Так, в 1991/1992 учебном году из 5087 общеобразовательных школ в 3278 (64,7% всех средних общеобразовательныхучреждений) основным языком обучения был белорусский. На нём обучались около одного миллиона школьников, а на русском языке – 500 тысяч (1/3 учащихся). В 2005/2006 году на русском языке в средних школах обучалось уже 66,7%, на белорусском – лишь 20,5%, и еще 12,7% учеников занимались в двуязычных русско-белорусских школах. Ещё через 5 лет, в 2009/2010 году, на русском училось 77,1% всех школьников (768 тыс. чел.), на белорусском – немногим более 20%. (219 тыс. чел.) Тенденция увеличения удельного веса русскоязычного школьного образования продолжилась до сегодняшнего дня: в 2011/2012 году на русском училось уже 82,3% детей (784 тыс.), а на белорусском – 17,6% (164 тыс. учащихся). При этом 57% школ республики (2 053 из 2 606 средних дневных общеобразовательных учреждений)1 учили детей на белорусском языке, 38% (1 370 школ) – на русском, а 4,7% – на русском и белорусском. Количественное преобладание белорусскоязычных школ объясняется тем, что 98,1% из них находятся в сельской местности и являются малокомплектными (насчитывая в среднем по 90 учеников и в этой связи около 200 из них в 2008/2009‑2009/2010 годах были закрыты). В то же время русскоязычные школы являются преимущественно городскими (свыше 1/3 из них расположены в г. Минске) и имеют более крупные контингенты учащихся ( в среднем по 550 чел.). Зачисление детей в русские или белорусские школы и классы происходит по желанию родителей.  Этот же принцип распространяется и на дошкольные учреждения, где также доминирует русский язык.

Арефьев А.Л. — Русский язык на рубеже XX-ХХI веков (2012)

Ага, не государство, а сплошной русский сектор. Только вот не забывай, что русский очень близок белорусскому, да и сами белорусы к русским в целом положительно относятся. Лукашенко вообще русскоязычный президент. Так что неудивительно, что белорусский язык уходит в прошлое. В неславянских республиках с малым количеством русского населения такого не будет.

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 14:15
Ага, не государство, а сплошной русский сектор. Только вот не забывай, что русский очень близок белорусскому, да и сами белорусы к русским в целом положительно относятся. Лукашенко вообще русскоязычный президент. Так что неудивительно, что белорусский язык уходит в прошлое. В неславянских республиках с малым количеством русского населения такого не будет.

Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 14:15
русский сектор.

Хорошее название для чего-то художественного или публицистического.

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 14:15
Ага, не государство, а сплошной русский сектор. Только вот не забывай, что русский очень близок белорусскому, да и сами белорусы к русским в целом положительно относятся. Лукашенко вообще русскоязычный президент. Так что неудивительно, что белорусский язык уходит в прошлое. В неславянских республиках с малым количеством русского населения такого не будет.

Больше ничего за границами лингвистики не скажу.

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык

Цитата: Wolliger Mensch от октября  6, 2013, 17:44

Цитата: melniczek от октября  6, 2013, 14:41
Вы як кажаце - "Беларусь" ці "Белоруссия"?

Белорусь.

Прам такі окаеце?

Цитата: Wolliger Mensch от октября  7, 2013, 07:39

Цитата: procyone от октября  6, 2013, 23:51
Либо Беларусь, либо Белоруссия. На белорусском - тогда Беларусь.

Для танкистов: Белорусь. Это по правилам русского языка. Если что. :yes:

Беларусь гэта адзіны з сынхранічнага пункту гледження корань таму ён можа пісацца і праз а

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 14:15
Ага, не государство, а сплошной русский сектор. Только вот не забывай, что русский очень близок белорусскому, да и сами белорусы к русским в целом положительно относятся. Лукашенко вообще русскоязычный президент. Так что неудивительно, что белорусский язык уходит в прошлое. В неславянских республиках с малым количеством русского населения такого не будет.

Нам бы хоть немного того запала, как у  наших соседей украинцев (2004) или литовцев (1944-1956, 1991) по отношению к  русскификации страны и прорассийским политикам.

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 13:41

ЦитироватьТаким образом, в Белоруссии налицо тенденция резкого роста популярности русского языка на протяжении последнего десятилетия за счет сокращения сферы применения белорусского языка. Русский язык в республике активно используется и представителями другиx национальных групп, действительно являясь средством межнационального общения и межличностной коммуникации. По данным последней переписи населения, на русском дома разговаривают 88% украинцев и 51% поляков – граждан Белоруссии. Русские по национальности расселены по республике большей частью дисперсионно, однако наиболее значительные их группы проживают в восточных областях, граничащих с Российской Федерацией (Витебской, Могилёвской и Гомельской) и в столице. Русские – в основном жители городов, в том числе в Минске их более 200 тыс. чел. Именно в столице Белоруссии русский язык наиболее распространен: в ходе переписи 2009 года оказалось, что на русском дома общаются 90% минчан, в то время как на белорусском – всего 6%4 родным языком белорусский считали 35% столичных жителей, а русский – почти 60%.
Белоруссия – одна из немногих бывших советских республик, в которой, после распада СССР, русский язык в национальной системе образования не только не утратил своих прежних позиций, но и занял доминирующее положение. Так, в 1991/1992 учебном году из 5087 общеобразовательных школ в 3278 (64,7% всех средних общеобразовательныхучреждений) основным языком обучения был белорусский. На нём обучались около одного миллиона школьников, а на русском языке – 500 тысяч (1/3 учащихся). В 2005/2006 году на русском языке в средних школах обучалось уже 66,7%, на белорусском – лишь 20,5%, и еще 12,7% учеников занимались в двуязычных русско-белорусских школах. Ещё через 5 лет, в 2009/2010 году, на русском училось 77,1% всех школьников (768 тыс. чел.), на белорусском – немногим более 20%. (219 тыс. чел.) Тенденция увеличения удельного веса русскоязычного школьного образования продолжилась до сегодняшнего дня: в 2011/2012 году на русском училось уже 82,3% детей (784 тыс.), а на белорусском – 17,6% (164 тыс. учащихся). При этом 57% школ республики (2 053 из 2 606 средних дневных общеобразовательных учреждений)1 учили детей на белорусском языке, 38% (1 370 школ) – на русском, а 4,7% – на русском и белорусском. Количественное преобладание белорусскоязычных школ объясняется тем, что 98,1% из них находятся в сельской местности и являются малокомплектными (насчитывая в среднем по 90 учеников и в этой связи около 200 из них в 2008/2009‑2009/2010 годах были закрыты). В то же время русскоязычные школы являются преимущественно городскими (свыше 1/3 из них расположены в г. Минске) и имеют более крупные контингенты учащихся ( в среднем по 550 чел.). Зачисление детей в русские или белорусские школы и классы происходит по желанию родителей.  Этот же принцип распространяется и на дошкольные учреждения, где также доминирует русский язык.

Арефьев А.Л. — Русский язык на рубеже XX-ХХI веков (2012)

Гэта сапраўды жудасна :o

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

«Польский», а не «полякский».
Он там давно уже не имеет сколько-либо сильных позиций. Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:16

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

«Польский», а не «полякский».
Он там давно уже не имеет сколько-либо сильных позиций. Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

Вось гэта і жудасна :(

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:16

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

«Польский», а не «полякский».
Он там давно уже не имеет сколько-либо сильных позиций. Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

вай, нашальник, я ж тоже не против руссского, я против того, как белорусский у людей в умах с говном смешали.

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:16

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

«Польский», а не «полякский».
Он там давно уже не имеет сколько-либо сильных позиций. Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

А если б белорусская речь чаще звучала на улицах - надо б было за нас бороться? Ибо воистину.

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:16Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

Пока усатый у власти, то белорусы сохраняют нейтралитет. "Не против" - невсегда так было.

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:16

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

«Польский», а не «полякский».
Он там давно уже не имеет сколько-либо сильных позиций. Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

Нет, просто я сегодня новую книгу скачал, о русском языке в бывших Советских странах, вот и делюсь ) Там и про Азербайджан есть, пока Украину читаю.

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 15:19

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:16

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

«Польский», а не «полякский».
Он там давно уже не имеет сколько-либо сильных позиций. Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

Вось гэта і жудасна :(

Вы сейчас пишите по украински или по беларусски?

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 15:24

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 15:19

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:16

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

«Польский», а не «полякский».
Он там давно уже не имеет сколько-либо сильных позиций. Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

Вось гэта і жудасна :(

Вы сейчас пишите по украински или по беларусски?

это белорусский

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 15:24

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 15:19

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:16

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

«Польский», а не «полякский».
Он там давно уже не имеет сколько-либо сильных позиций. Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

Вось гэта і жудасна :(

Вы сейчас пишите по украински или по беларусски?

По белорусски. по украински если бьуквлаьно перевести было бы "ось це і жахливо"

Цитата: Dy_što_ty_havoryš от октября 26, 2013, 15:19
вай, нашальник, я ж тоже не против руссского, я против того, как белорусский у людей в умах с говном смешали.

Да я не спорю. У меня, кстати, дед оттуда родом (поляко-белорус). Но я, честно признаться, не очень люблю белорусский из-за «падонкафской» орфографии. Не могу я его серьёзно воспринимать после русского.

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 15:29

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 15:24

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 15:19

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:16

Цитата: Dağ Xan от октября 26, 2013, 14:27
Почему полякскому не удалось за 20 лет занять какую то позицию? Полякский даже на вики долгое время был самый популярный славянский язык, и сейчас не плохо, не отсталый язык, соседний славянский, богатая страна/относительно.

«Польский», а не «полякский».
Он там давно уже не имеет сколько-либо сильных позиций. Я вижу, что 90% белорусов не против русского языка, так что нет смысла за них бороться.

Вось гэта і жудасна :(

Вы сейчас пишите по украински или по беларусски?

По белорусски. по украински если бьуквлаьно перевести было бы "ось це і жахливо"

Тогда беларусский понятнее мне.  :)

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:33

Цитата: Dy_što_ty_havoryš от октября 26, 2013, 15:19
вай, нашальник, я ж тоже не против руссского, я против того, как белорусский у людей в умах с говном смешали.

Да я не спорю. У меня, кстати, дед оттуда родом (поляко-белорус). Но я, честно признаться, не очень люблю белорусский из-за «падонкафской» орфографии. Не могу я его серьёзно воспринимать после русского.

это субьективные стереотипы. мне вот среднерусский прононс кажеться каким то вырожденческим что людям настолько лень звуки проговаривать. но это же не объективная беда это всего лишь эмоции

Цитата: -Dreame- от октября 26, 2013, 15:33

Цитата: Dy_što_ty_havoryš от октября 26, 2013, 15:19
вай, нашальник, я ж тоже не против руссского, я против того, как белорусский у людей в умах с говном смешали.

Да я не спорю. У меня, кстати, дед оттуда родом (поляко-белорус). Но я, честно признаться, не очень люблю белорусский из-за «падонкафской» орфографии. Не могу я его серьёзно воспринимать после русского.

Орфография это не весь язык. Можно хоть через ер писать.

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 15:12

Цитата: Wolliger Mensch от октября  6, 2013, 17:44

Цитата: melniczek от октября  6, 2013, 14:41
Вы як кажаце - "Беларусь" ці "Белоруссия"?

Белорусь.

Прам такі окаеце?

І давно рускэ арфаграфе стала сатвецтвать прайзнашэню? :???

Цитата: Artiemij от октября 26, 2013, 15:58

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 15:12

Цитата: Wolliger Mensch от октября  6, 2013, 17:44

Цитата: melniczek от октября  6, 2013, 14:41
Вы як кажаце - "Беларусь" ці "Белоруссия"?

Белорусь.

Прам такі окаеце?

І давно рускэ арфаграфе стала сатвецтвать прайзнашэню? :???

Так Менш отвечал на вопрос "как говорите" а не "как пишите"

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 16:01Так Менш отвечал на вопрос "как говорите" а не "как пишите"

Но подразумевалось скорее «как пишете». Произносить «Белару́сь» или тем более «Белору́ссия» москвич Менш не может по определению.

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 16:01"как пишите"

Пардон, как вы умудряетесь одновременно екать и делать ошибки на безударные «е/и»? :eat:

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 15:14
Беларусь гэта адзіны з сынхранічнага пункту гледження корань таму ён можа пісацца і праз а

Слово Белорусь имеет совершенно прозрачное строение для любого носителя русского языка, ни о каком едином корне речи быть не может. :stop: По правилам русского словообразования при основосложении первая основа оканчивается на -о- после твёрдых согласных (т. н. «интерфикс» по классической традиции).
Сложение Беларусь в русском языке тоже возможно, но это очень редкий тип, поэтому в общем случае при одинаковом произношении берётся более распространённый тип.

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 15:12Прам такі окаеце?

Кто окает, говорит там [о], как и в прилагательном белорусский.

Цитата: Artiemij от октября 26, 2013, 16:11

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 16:01Так Менш отвечал на вопрос "как говорите" а не "как пишите"

Но подразумевалось скорее «как пишете». Произносить «Белару́сь» или тем более «Белору́ссия» москвич Менш не может по определению.

Цитата: Pawlo от октября 26, 2013, 16:01"как пишите"

Пардон, как вы умудряетесь одновременно екать и делать ошибки на безударные «е/и»? :eat:

тут у меня перепутались в голове формы пишете в значении что делаете и пишите в значении повеления

Цитата: Vesle Anne от октября 13, 2006, 21:44
Яўгене, дзякуй за помач :) Буду читать :)

вообще то "дзякуй за дапамогу" :E:

Всем привет!
Хотел бы поинтересоваться, были ли когда-нибудь проекты по созданию беларусского литературного языка на базе продолжения письменной традиции старобеларусского языка времен Великого Княжества Литовского?

Например сегодня, когда в Беларуси активные носители устного беларусского составляют менее 1/4 населения, то такой проект можно впоследствии сделать национальным языком Беларуси.

А зачем, когда есть нормальный литературный белорусский?

Цитата: Upliner от апреля 20, 2015, 11:53
А зачем, когда есть нормальный литературный белорусский?

ЦитироватьШоб було

:)

Цитата: procyone от октября  7, 2013, 09:42

Цитата: Wolliger Mensch от октября  7, 2013, 07:39

Цитата: procyone от октября  6, 2013, 23:51
Либо Беларусь, либо Белоруссия. На белорусском - тогда Беларусь.

Для танкистов: Белорусь. Это по правилам русского языка. Если что. :yes:

Нехорошее правило.  :down:

Як на мене, найкращий варіант.

Цитата: DarkMax2 от апреля 20, 2015, 12:38

Цитата: procyone от октября  7, 2013, 09:42

Цитата: Wolliger Mensch от октября  7, 2013, 07:39

Цитата: procyone от октября  6, 2013, 23:51
Либо Беларусь, либо Белоруссия. На белорусском - тогда Беларусь.

Для танкистов: Белорусь. Это по правилам русского языка. Если что. :yes:

Нехорошее правило.  :down:

Як на мене, найкращий варіант.

Гэты варыянт у нас завецца "трасянка"...  :)

Цитата: melniczek от июня 16, 2015, 18:20
Гэты варыянт у нас завецца "трасянка"...  :)

Какой именно?

Цитата: Wolliger Mensch от июня 16, 2015, 18:26

Цитата: melniczek от июня 16, 2015, 18:20
Гэты варыянт у нас завецца "трасянка"...  :)

Какой именно?

Калі абедзве мовы ў адну змешваюць.
Тады й атрымліваецца "БелОрусь"...

"Белая Русь" => "Бела-" + "Русь" = "Беларусь" == "Літва гістарычная"  :)
Так мне больш падабаецца!

Цитата: melniczek от июня 16, 2015, 20:51
Калі абедзве мовы ў адну змешваюць.
Тады й атрымліваецца "БелОрусь"...

Ничего не понял. Оба написания обозначают одно и то же произношение. Человек написал на трасянке Беларусь, а другой на белорусском Беларусь. Как вы отличаете одно от другого?

Цитата: melniczek от июня 16, 2015, 20:51
"Белая Русь" => "Бела-" + "Русь" = "Беларусь" == "Літва гістарычная"  :)
Так мне больш падабаецца!

Белая Русь → Бело- + Русь → Белорусь. В чём разница-то, тов. историчный литовец?

Гм. Дело в том, что написание "Белорусь" хотя и внутренне логично с точки зрения русского языка, но по факту нигде не встречается. Так что имеем условно-исконное "Белоруссия" и заимствованное вместе с написанием "Беларусь".
Прилагательное в русском - "Белорусский" (хотя от "Беларуси", по идее, должно формироваться и параллельное "Беларусский", но... нафиг оно нужно?).

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:07
Гм. Дело в том, что написание "Белорусь" хотя и внутренне логично с точки зрения русского языка, но по факту нигде не встречается.

Что значит «не встречается»? :fp:

Цитата: Wolliger Mensch от июня 16, 2015, 22:09

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:07
Гм. Дело в том, что написание "Белорусь" хотя и внутренне логично с точки зрения русского языка, но по факту нигде не встречается.

Что значит «не встречается»? :fp:

А в каких словарях или официальных документах вы его видели? Не прячьте лицо, мы же про СРЛЯ говорим. :) А говорить о русской орфографии в отрыве от СРЛЯ вообще как-то не очень осмысленно, на мой взгляд.

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:11
А в каких словарях или официальных документах вы его видели? Не прячьте лицо, мы же про СРЛЯ говорим. :) А говорить о русской орфографии в отрыве от СРЛЯ вообще как-то не очень осмысленно, на мой взгляд.

В википедии даже статья есть на эту тему. Там и ссылки. Что вы пишете сейчас — очень странно. :3tfu:

Цитата: Wolliger Mensch от июня 16, 2015, 22:12

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:11А в каких словарях или официальных документах вы его видели? Не прячьте лицо, мы же про СРЛЯ говорим. :) А говорить о русской орфографии в отрыве от СРЛЯ вообще как-то не очень осмысленно, на мой взгляд.

В википедии даже статья есть на эту тему. Там и ссылки. Что вы пишете сейчас — очень странно. :3tfu:

В Википедии емнип писали про то, что когда-то в прошлом существовало наименование "Белорусь". Но мы, повторюсь, про СРЛЯ, где никакой Белоруси нет, а есть Белоруссия и, если очень захотеть, Беларусь.

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:15
В Википедии емнип писали про то, что когда-то в прошлом существовало наименование "Белорусь". Но мы, повторюсь, про СРЛЯ, где никакой Белоруси нет, а есть Белоруссия и, если очень захотеть, Беларусь.

Существует, однако. «Грамоте» не верьте. :yes:

Цитата: Wolliger Mensch от июня 16, 2015, 22:30

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:15
В Википедии емнип писали про то, что когда-то в прошлом существовало наименование "Белорусь". Но мы, повторюсь, про СРЛЯ, где никакой Белоруси нет, а есть Белоруссия и, если очень захотеть, Беларусь.

Существует, однако. «Грамоте» не верьте. :yes:

Я так от вас и не добился ответа на вопрос, где она существует. :)

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:41
Я так от вас и не добился ответа на вопрос, где она существует. :)

Например:
http://www.gismeteo.by/weather-belorus-122982/
http://www.tutu.ru/poezda/station_d.php?nnst=2100106

— просто два сайта с первой страницы.

Добавлю, что второй — поисковый, т. е. предполагается, что люди по этой форме слова будут искать.

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:07
Дело в том, что написание "Белорусь" хотя и внутренне логично с точки зрения русского языка, но по факту нигде не встречается.

«Белорусь» изначально полонизм (Białoruś, в бел. орфографии Беларусь).

Цитата: melniczek от июня 16, 2015, 22:54
А сучасных летувісаў нават цяпер у Польшчы называюць Litwini - Літвіны... Адвеку літвінамі называлі продкаў беларусаў, а Беларусі да 19 стагоддзя не было навогул (не лічачы тэрыторый, не мелых да яе аніякіх адносін), таму што звалася яна Літвою.

Мои предки из Витебщины себя литвинами не называли. Может только по факту места жительства или гражданства находясь в другой стране.  Поляки Виленского края тоже себя называли литвинами, однако поляки по этническому происхождению.  Вроде как британец и не поймешь какого происхождения.

Цитата: Rwseg от июня 17, 2015, 04:09

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:07
Дело в том, что написание "Белорусь" хотя и внутренне логично с точки зрения русского языка, но по факту нигде не встречается.

«Белорусь» изначально полонизм (Białoruś, в бел. орфографии Беларусь).

В таком случае - не "Белорусь", а "Бялорусь"...
Так что Ваш вариант "полонизма" отпадает.

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 07:44

Цитата: Rwseg от июня 17, 2015, 04:09

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:07
Дело в том, что написание "Белорусь" хотя и внутренне логично с точки зрения русского языка, но по факту нигде не встречается.

«Белорусь» изначально полонизм (Białoruś, в бел. орфографии Беларусь).

В таком случае - не "Белорусь", а "Бялорусь"...
Так что Ваш вариант "полонизма" отпадает.

Безотносительно к правоте или неправоте Русега: фонетическая форма адаптируется, поэтому отсутствие характерных фонетических черт польского языка не доказывает, что слово не полонизм. Это к любым заимствованиям (или предполагаемым заимствованиям) относится.

Цитата: Wolliger Mensch от июня 17, 2015, 11:01

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 07:44

Цитата: Rwseg от июня 17, 2015, 04:09

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:07
Дело в том, что написание "Белорусь" хотя и внутренне логично с точки зрения русского языка, но по факту нигде не встречается.

«Белорусь» изначально полонизм (Białoruś, в бел. орфографии Беларусь).

В таком случае - не "Белорусь", а "Бялорусь"...
Так что Ваш вариант "полонизма" отпадает.

Безотносительно к правоте или неправоте Русега: фонетическая форма адаптируется, поэтому отсутствие характерных фонетических черт польского языка не доказывает, что слово не полонизм. Это к любым заимствованиям (или предполагаемым заимствованиям) относится.

Высасываете из пальца... Наименование Белая Русь не от поляков пошло, а от Московии: Moscovia sive Russia Alba (Московия, она же Русь Белая).
Белая + Русь = Беларусь
Никакие ни "бело-" и не "руссия", а именно так...
Если только учитывать то, что это было не самоназвание литвинов, а ярлык, приклеенный Екатериной, тогда можно согласится с правописанием "белоруссия", но только по отношению Московии... 😃
То, что беларускую мову относят к славянской - естественное явление, а вот попытки представить её как "ответвление российской" - абсурд.
Это же относится и к географическим названиям.
Когда смотришь старые карты Российской империи, нарисованные в 19 веке, бросаются в глаза ляпы в названиях так называемого "Северо-западного края", свидетельствующие об отсутствии у горе-картографов о каких-либо познаниях в местной лексике и орфографии.
Теперь Вы делаете те же ляпы, пытаясь списать своё незнание на "полонизацию".
Могу привести пример "полонизации":
Беласток - по беларуски;
Białystok (бялысток) - по польски.

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 15:21
орфографии.

О́неі усталеної бути не могло у білорусів в 19 столітті.

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 15:21
Высасываете из пальца...

Для альтернативно одарённых: я писал о типологии, а не об этом конкретном слове.

Цитата: DarkMax2 от июня 17, 2015, 15:46

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 15:21
орфографии.

О́неі усталеної бути не могло у білорусів в 19 столітті.

Адсутнасць арфаграфічных слоўнікаў не азначае адсутнасці арфаграфіі навогул. Яна можа быць запазычана з ранейшых пісьмовых крыніц і перададзена ў наступныя як кшталт правапісу.

Цитата: Wolliger Mensch от июня 17, 2015, 16:30

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 15:21
Высасываете из пальца...

Для альтернативно одарённых: я писал о типологии, а не об этом конкретном слове.

Для "особо одарённых" вопрос: по какому признаку определить "полонизм"? 😃

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:07
Гм. Дело в том, что написание "Белорусь" хотя и внутренне логично с точки зрения русского языка, но по факту нигде не встречается. Так что имеем условно-исконное "Белоруссия" и заимствованное вместе с написанием "Беларусь".
Прилагательное в русском - "Белорусский" (хотя от "Беларуси", по идее, должно формироваться и параллельное "Беларусский", но... нафиг оно нужно?).

Был же период когда чуть ли не большинство российских СМИ переучились на Беларусь, Молдову, В Украине и т п но потом лет 10 назад начался откат.
я считаю его причины политическими но тут их не обсуждаю

Цитата: Wolliger Mensch от июня 16, 2015, 22:47

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:41
Я так от вас и не добился ответа на вопрос, где она существует. :)

Например:
http://www.gismeteo.by/weather-belorus-122982/
http://www.tutu.ru/poezda/station_d.php?nnst=2100106

Я так понял на Гисметео белорусскоязычной локализации нет? жаль.

Я конечно человек со стороны и белорусам самим решать но мне кажеться что им лушче строить свою историю на "полоцко-кривичской схеме" где ВКЛ лишь один избэтап а не на чистом "литвинизме"

Цитата: Pawlo от июня 17, 2015, 16:46
Был же период когда чуть ли не большинство российских СМИ переучились на Беларусь, Молдову, В Украине и т п но потом лет 10 назад начался откат.
я считаю его причины политическими но тут их не обсуждаю

Ну и жук вы. Сначала сделаете наброс, а потом «но тут их не обсуждают». Вот и пишите в политическом разделе.

Цитата: Wolliger Mensch от июня 17, 2015, 16:51

Цитата: Pawlo от июня 17, 2015, 16:46
Был же период когда чуть ли не большинство российских СМИ переучились на Беларусь, Молдову, В Украине и т п но потом лет 10 назад начался откат.
я считаю его причины политическими но тут их не обсуждаю

Ну и жук вы. Сначала сделаете наброс, а потом «но тут их не обсуждают». Вот и пишите в политическом разделе.

Беларусь слышал, Молдову слышал, "в У." не слышал.
политик))

Я о письменном языке. хотя форма "В" из всех пеерчисленных и правда была наименно успешной(в России я имею в виду мы же о русском в РФ говорим)

однако я предлагаю вренуться к белорускай мове

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 16:42
Яна можа быць запазычана з ранейшых пісьмовых крыніц і перададзена ў наступныя як кшталт правапісу.

Маю превеликий сумнів, що Тарашкевиця ближча за чинний правопис до старіших письмових пам'яток, написаних західноруською книжковою мовою.

Цитата: Pawlo от июня 17, 2015, 16:46

Цитата: Awwal12 от июня 16, 2015, 22:07
Гм. Дело в том, что написание "Белорусь" хотя и внутренне логично с точки зрения русского языка, но по факту нигде не встречается. Так что имеем условно-исконное "Белоруссия" и заимствованное вместе с написанием "Беларусь".
Прилагательное в русском - "Белорусский" (хотя от "Беларуси", по идее, должно формироваться и параллельное "Беларусский", но... нафиг оно нужно?).

Был же период когда чуть ли не большинство российских СМИ переучились на Беларусь, Молдову, В Украине и т п но потом лет 10 назад начался откат.
я считаю его причины политическими но тут их не обсуждаю

Белорус - Беларусь.
Молдаванин  - Молдова.
Нелогично менять в угоду иностранным националистам.

Цитата: Pawlo от июня 17, 2015, 16:51
Я конечно человек со стороны и белорусам самим решать но мне кажеться что им лушче строить свою историю на "полоцко-кривичской схеме" где ВКЛ лишь один избэтап а не на чистом "литвинизме"

И выкинуть 2/3 части Беларусм "за борт"?
А кого Вы считаете беларусами?
Гродненщина, брестчина, минщина, гомельщина и могилёвщина - уже не Беларусь? 😂

Цитата: DarkMax2 от июня 17, 2015, 17:59

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 16:42
Яна можа быць запазычана з ранейшых пісьмовых крыніц і перададзена ў наступныя як кшталт правапісу.

Маю превеликий сумнів, що Тарашкевиця ближча за чинний правопис до старіших письмових пам'яток, написаних західноруською книжковою мовою.

А дзе я казаў аб тарашкевіцы?

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 18:02
Гродненщина, брестчина, минщина, гомельщина и могилёвщина - уже не Беларусь? 😂

Українські націоналісти Берестейщину вважають українською землею, відібраною більшовиками на зло.

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 18:04

Цитата: DarkMax2 от июня 17, 2015, 17:59

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 16:42
Яна можа быць запазычана з ранейшых пісьмовых крыніц і перададзена ў наступныя як кшталт правапісу.

Маю превеликий сумнів, що Тарашкевиця ближча за чинний правопис до старіших письмових пам'яток, написаних західноруською книжковою мовою.

А дзе я казаў аб тарашкевіцы?

А про що ж Ви?

Цитата: melniczek от июня 17, 2015, 18:02

Цитата: Pawlo от июня 17, 2015, 16:51
Я конечно человек со стороны и белорусам самим решать но мне кажеться что им лушче строить свою историю на "полоцко-кривичской схеме" где ВКЛ лишь один избэтап а не на чистом "литвинизме"

И выкинуть 2/3 части Беларусм "за борт"?
А кого Вы считаете беларусами?
Гродненщина, брестчина, минщина, гомельщина и могилёвщина - уже не Беларусь? 😂

что знчит выкинуть? я не имел ввиду октазываться от всех некривичей и не полочан, упаси Бог, я имел в виду наичнать историю Беларуси с того времени и претендовать на кусок тогдашней восточнославянской истории, а не пыататья доказаьть "мы не русичи, мы чисто продукт ВКЛ"

Народ, если интересно историю белорусов обсудить — пожалуйте в раздел этнологии. Здесь не надо больше. :stop: